جشن یکسالگی مشروطه چطور برگزار شد؟
مظفرالدینشاه قاجار، در ۱۳ مرداد ۱۲۸۵ شمسی، فرمان تشکیل مجلس شورای ملی را امضا کرد و فردای آن روز، یعنی ۱۴ مرداد، فرمان مشروطیت نیز صادر شد. این فرمان در پی تحصن مشروطهخواهان که تحصن کرده بودند، داده شد و بدین ترتیب، برای اولین بار، حکومت مشروطه در ایران تأسیس شد.
یک سال پس از آن واقعه، جشن ملی برگزار شد و برخی روزنامههای آن زمان، پیشخبر برگزاری آن را چاپ کردند. از جمله روزنامهی "صبح صادق" که مطلب اول خود را با تیتر "جشن ملی" به این موضوع اختصاص داد.
روزنامهی صبح صادق که در معرفی خود چنین نوشته است: «این روزنامهی آزاد ملی، از حوادث و اتفاقات یومیه و مطالبی که راجع به فواید و منافع عامه است، ذکر میکند...»؛ ۲۵ تیر ۱۲۸۶ شمسی، در گزارشی با عنوان "جشن ملی" خبر داد که به مناسبت یک سالگی فرمان مشروطیت، جشن ملی برگزار خواهد شد.
این روزنامه در توصیف این جشن و جزئیاتش که قرار شد در مقابل بهارستان و در باغ برگزار شود، نوشته است: «تمام انجمنهای تهران برای تقدیم مراسم این جشن حاضر شده و کمر خدمت بستهاند... غرفهبندی و طاقها سازی به طور ساده و مجلل خواهد شد... وسط خیابان برای آتشبازی مفروز گردیده...».
در ادامه این گزارش که ریزبهریز جزئیات را توضیح داده، آمده که داخل باغ بهارستان با برق، روشن خواهد بود و با بیرقهای شیر و خورشید آراسته میشود. همچنین مدعوین به این جشن، علمای عظام و حججاسلام، وزرای دربار و سفرای دولتها هستند. البته سفرا برای بخش شب و آتشبازی دعوت میشوند.
برای تأمین امنیت و انتظامات هم تأکید شده بود که هر فرد ایرانی و مسلمان، باید خود را حافظ انتظامات بداند و هیچکس راضی نشود که با صدای بلند، با فرد دیگری صحبت کند.
در این جشن البته از یکساعتی به بعد، ورود دو قشر ممنوع بود، یکی زنان و دیگری کودکان کمتر از ۱۲ سال: «... روز پنجشنبه که ۱۴ و افتتاح جشن است، از توپ ظهر به بعد به هیچ وجه من الوجوه، زن وارد جلوخان بهارستان نخواهند شد. اطفال از سن دوازده کمتر هم در میان جماعت راه نخواهد داشت. عبور درشکه و شوار در آن فضا قدغن و ممنوع خواهد بود...»
این تصویر هم مربوط به عکسی است که یک عکاس خارجی از آن جشن گرفته است.
روزنامهی صبح صادق، یک هفته بعد نیز در سالروز صدور فرمان مشروطه در مطلبی با عنوان «شکر نعمت، نعمتت افزون کند»؛ خدا را بابت رهایی ملت ایران از اسارت و استبداد، شکر کرد و آن را سعادتی برای ملت دانست و تأکید کرد: امروز برای پیشرفت مقاصد ملی و برای تکمیل قوای مملکتی و سلطنتی، هیچ راهی و پناهی به جز تشدید اساس مقدس مشروطیت و تقویت و تأیید با وکلای ملت نداریم.
در بخش دیگری از مطلب این روزنامه آمده است: امروز روزی است که همسایگان دور و نزدیک ما دانستهاند که ملت نجیب ایران به تکالیف خودشان واقف و به حقوق خود عارف شدهاند.