به بهانه انتخاب دبیرکل جدید حزب‌الله لبنان؛
گذری بر خاطرات و مواضع شیخ نعیم قاسم
پس از گذشت یک ماه از شهادت رهبران و فرماندهان مقاومت اسلامی در لبنان به خصوص شهید سید حسن نصرالله، حزب‌الله لبنان شیخ نعیم قاسم را به عنوان دبیرکل جدید خود معرفی کرد. شیخ نعیم قاسم از اعضای موسس و هسته اولیه تشکیل حزب‌الله لبنان است که از ابتدای تاسیس؛ قائم‌مقامی دبیرکل را بر عهده داشت.
پس از گذشت یک ماه از شهادت رهبران و فرماندهان مقاومت اسلامی در لبنان به خصوص شهید سید حسن نصرالله، حزب‌الله لبنان شیخ نعیم قاسم را به عنوان دبیرکل جدید خود معرفی کرد.
اولین قائم‌مقام حزب‌الله
شیخ نعیم قاسم از اعضای موسس و هسته اولیه تشکیل حزب‌الله لبنان است که از ابتدای تاسیس؛ قائم‌مقامی دبیرکل را بر عهده داشت. اولین کنگره‌ی عمومی حزب‌الله در نوامبر 1989/ آبان 1368 برگزار شد. در پایان کنگره شیخ صبحی طفیلی به سمت دبیرکلی حزب‌الله انتخاب گردید، همچنین سید عباس موسوی، سید حسن نصرالله، شیخ حسن کورانی، شیخ نعیم قاسم، شیخ محمد یزیک، محمد رعد، محمد فنیش و محمد یاغی و شخص دبیرکل (شیخ صبحی طفیلی) به عنوان اعضای شورای رهبری برگزیده شدند. شیخ نعیم قاسم به سمت قائم‌مقامی دبیر کل، سید حسن نصرالله به ریاست شورای اجرایی و محمد فنیش به عنوان مسئول دفتر سیاسی تعیین شدند.
این انتخاب در حالی بود که مقاومت اسلامی لبنان سال‌های پیش از آن بصورت غیررسمی فعال بود و پس از فراز و نشیب‌های فراوان اعلام موجودیت کرد. شیخ نعیم قاسم در خصوص فعالیت غیرعلنی حزب‌الله در مراحل اولیه‌ی تأسیس چنین میگوید:«حزب‌الله تا سال 1985 تشكیلاتی واحد، منسجم و یکپارچه نبود که بتواند ابراز وجود نماید، لیکن ما بدون اینکه کسی از کار و فعالیت و یا ارتباط ما با دیگران اطلاعی داشته باشد به کار و فعالیت خود ادامه می‌دادیم... ما در این مرحله سعی داشتیم تا حرکت خود را تداوم بخشیم چنان‌که اگر کسی از ما به قتل برسد شخصیت دیگری وجود داشته باشد که بتواند راه وی را ادامه دهد...».
شیخ نعیم قاسم و سیاست در لبنان
سیاست حزب‌الله در برابر حکومت بر اساس رفتار و سیاست دولت در برابر مصالح مردم، وضعیت منطقه‌ی خاورمیانه و به خصوص مسئله‌ی مقاومت اسلامی در مقابل رژیم صهیونیستی پایهریزی شده است. به گفته شیخ نعیم قاسم: «ما خواهان برقراری توافق روی نظام سیاسی، متکی بر حقوق و تکالیف میان دولت و ملت و الغای بافت طایفه‌گری سیاسی هستیم. ما هرگز در دایره‌ی تحمیل یک اندیشه به دیگران حرکت نمیکنیم. ما با همه‌ی نیروهای اسلامی در مبارزه علیه اشغالگران و استکبار جهانی و غرب در یک سنگر بوده و با آنها در همین چارچوب همکاری می‌کنیم، اما تفاوت‌های تشکیلاتی فراوانی وجود دارد که به باورها و انتخاب هر یک از طرفها در تشکیل حزب دلخواه و یا به شرایط پیرامون گرایشهای سیاسی باز می‌گردد. ما کوشش فراوان به کار میگیریم تا اختلاف‌نظرها (چه با احزاب اسلامی و چه ملی و مسیحی) به ایجاد زمینه جهت رویارویی نظامی نینجامد».
نظر دبیرکل جدید حزب‌الله درباره ولایت‌فقیه
شیخ نعیم قاسم، قائم مقام دبیركل حزب‌الله، درخصوص ولایت فقیه معتقد است: «رابطه‌ای میان ملیت ولی‌فقیه و نفوذ اختیارات او وجود ندارد، همچنان كه مرجعیت نیز بستگی به كشور متبوع مرجع تقلید ندارد... ولی‌فقیه پرچمدار اسلام است و برای اسلام، دینی كه مایه‌ی رحمت برای همه‌ی جهانیان است، فعالیت می‌كند؛ اگرچه حدود و میزان نفوذ و اختیارش بستگی به اجابت و لبیك‌گویی افراد مكلف دارد».
او می‌افزید:«امام‌خمینی(قدس سره) به‌عنوان ولی‌امر مسلمین، هم به مدیریت دولت اسلامی در ایران از جایگاه یك راهنما و رهبر و هدایت‌كننده و ناظر بر نظام اسلامی می‌پرداخت و در عین حال، وظایف سیاسی عموم مسلمانان در سایر كشورها را... تعیین می‌كرد. پس از او نیز آیت‌الله خامنه‌ای (حفظه‌الله) همان جایگاه و اختیارات را یافته است».
مواضع سخت ضدصهیونیستی سومین دبیرکل
اما از دیگر مواضع سومین دبیرکل حزب‌الله لبنان، سخنان او درباره رژیم صهیونیستی است. او که از رهبران نسل اول حزب‌الله است در این زمینه میگوید:«اشغالگر دانستن اسرائیل تنها به دلیل اشغال جنوب لبنان نیست، بلكه به سبب اشغال فلسطین و بیت‌المقدس نیز هست. بنابر‌‌این حتی اگر اسرائیل از جنوب لبنان عقب‌نشینی كند، بازهم دشمنی حزب‌الله نسبت به اسرائیل باقی خواهد ماند و هرگز دولت اسرائیل به رسمیت و مشروعیت شناخته نخواهد شد».
حزب‌الله؛ حزبی تمام لبنانی
تأثیرپذیری حزب‌الله لبنان از انقلاب اسلامی ایران به‌اندازه‌ای زیاد بود كه در برخی محافل داخلی لبنان و همچنین در برخی از رسانه‌های جهان از حزب‌الله به عنوان یك «حزب ایرانی» یاد می‌شد و همیشه به حزب‌الله و رهبران آن این اتهام وارد می‌شده كه مطیع و آلت دست جمهوری اسلامی ایران و تأمین‌كننده‌ی منافع ملی ایران هستند تا منافع ملی لبنان؛ ولی در واقع این‌گونه نبوده است و حزب‌الله با وجود داشتن اشتراكات بسیاری با جمهوری اسلامی ایران، استقلال خود را در امور داخلی لبنان حفظ كرده است.
شیخ نعیم قاسم، قائم مقام دبیركل حزب‌الله لبنان در توضیح این مسئله تشریح می‌کند: «از آنجا كه هر فعالیتی با ویژگی‌ها و شرایط خاص یك كشور ارتباط می‌یابد، فعالیت‌های حزب‌الله نیز تلفیقی از روش‌های اسلامی و تابعیت لبنانی است. حزب‌الله در همه‌ی سطوح، از رهبران تا كادرها و اعضای حزبی، لبنانی است و به مسائل این كشور در عرصه‌های جهادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی توجه دارد و در عین حال، حامل پرچم اسلام است كه هم این حزب و هم دیگران را در نقاط مختلف جهان زیر لوای خود قرار داده است. پرداختن به مسائل جهان اسلام و مستضعفان نیز در تعارض با اهتمام به مسائل ملی كه باید در جهت مردود شمردن ستم و تجاوز و تلاش برای تحقق عدالت و رعایت اولویت‌ها و مصالح باشد، نخواهد بود.
از سوی دیگر، هیچ گروهی در جهان نیست كه بر اساس دیدگاهش نسبت به منافع خود و هماهنگ با باورهایی كه دارد، نقاط مشترك داخلی و خارجی نداشته باشد. چنین امری هرگز منفی تلقی نمی‌شود، مگر آنكه به وابستگی بینجامد و قدرت انتخاب و تصمیم‌گیری آزاد را سلب كند یا منجر به سرسپردگی آشكار در خدمت به اهداف دشمنان شود یا فعالیت‌هایی را موجب شود كه با استفاده از قدرت و سلطه، در پی نقض حق دیگران باشد.»
سه مولفه رابطه پایدار حزب‌الله و ایران
روابط ایران با حزب‌الله روابطی نزدیک، استراتژیک و پایدار بوده و نوسانات کمی داشته و جمهوری اسلامی ایران همواره از حزب‌الله حمایت کرده است. در واقع بایستی تأكید نمود که حمایت از حزب‌الله لبنان، قسمت مهمی از ساخت اساسی سیاست خارجی ایران بوده است. جمهوری اسلامی ایران در اصول کلی سیاست خارجی خود دارای ثبات بوده و به همین دلیل سیاست خارجی ایران نسبت به حزب‌الله با تغییر و روی كار آمدن رؤسای جمهور تغییر معناداری نكرده است. شیخ نعیم قاسم مهم‌ترین دلایل این رابطه‌ی بسیار نزدیک و صمیمانه را در این موارد می‌داند:
«1ـ ایمان حزب‌الله و ایران به نظریه‌ی ولایت فقیه و اینکه امام خمینی(قدس سره) ولی و رهبری است که در عصر کنونی ما تجلی‌بخش این نظریه است. چنین دیدگاهی به اتفاق نظر در چارچوب رهبری شرعی واحد جهانی انجامیده است.
2ـ انتخاب نظام جمهوری اسلامی به‌عنوان شیوه‌ی حکومت در ایران که هماهنگ با اصول اسلامی مورد اعتقاد حزب‌الله است. چنین هماهنگی و اتفاق نظری، در عرصه‌ی نظری و خطوط کلی وجود دارد.
3ـ انسجام و هماهنگی سیاسی ناشی از دستاوردهای ایران در مخالفت با سلطه‌ی استکبار و تأكید بر استقلال و حمایت از جنبش‌های آزادی‌بخش، به‌ویژه در مقاومت علیه اشغالگری اسرائیل، و این همان دیدگاهی است که حزب‌الله در طرح اولویت مبارزه علیه اشغالگران اسرائیلی و الزامات آن از قبیل عدم پذیرش نقشه‌های استکباری بدان معتقد است.»
منابع:
- حزب‌الله لبنان، صادق غفوری سبزواری، مرکز اسناد انقلاب اسلامی
- انقلاب اسلامی ایران و شیعیان لبنان، علی خسروشیری، مرکز اسناد انقلاب اسلامی
- انقلاب اسلامی و احیای هویت دینی شیعیان لبنان، داوود سلیمانی زاده، مرکز اسناد انقلاب اسلامی
ارسال نظرات