حجت الاسلام محققی مطرح کرد؛
متغیر‌ها و مؤلفه‌های الگوسازی اجتماعی ناظر به انسان رسانه‌ها
پژوهشگر فقه رسانه، با اشاره به نحوه الگوگیری اجتماع در فضای ارتباطات مدرن و چالش های آن، برلزوم تدبیر برای جلوگیری از پیامدهای منفی قطبی‌زدگی اجتماعی و فرهنگی و عقیدتی ناشی از الگوگیری از انسان رسانه ها و سلبریتیسم تأکید کرد.
به گزارش خبرنگار سرویس فرهنگی اجتماعی خبرگزاری رسا، حجت الاسلام محمد مهدی محققی دبیر کارگروه رسانه و فضای مجازی دبیرخانه کارگروه زیارت در نشست سوم سلسله نشست های «ظرفیت شناسی ارتباطات، رسانه و فضای مجازی برای سند نویسی ملی زیارت»؛ با موضوع «نقش انسان‌رسانه‌ها و سلبریتی‌ها در الگوسازی اجتماعی زیارت» با اشاره به الگوسازی اجتماعی ناظر بر انسان‌رسانه ها اظهار داشت: انسان ها ذاتا اولین شیوه یادگیری شان از دیگر انسان ها است و رفتار های اجتماعی بر پایه رویارویی با الگوهای اجتماعی شکل می گیرد.
وی افزود: متغیر بعدی برای الگو سازی اجتماعی، رسانه ها هستند؛ تا پیش از ارتباطات مدرن، مردم از طریق تخاطب و گفت و گوی مستقیم با یک دیگر ارتباط داشتند و از یکدیگر الگو می گرفتند، اما امروزه این الگو سازی به رسانه ها منتقل شده است. قرارگرفتن در معرض رسانه، به تغییر رفتار اجتماعی می‌انجامد.
پژوهشگر فقه رسانه، الگوسازی انسان‌رسانه ها را بر اساس علم جامعه شناسی ارتباطات مورد بررسی قرار داد و گفت: در جامعه شناسی ارتباطات از گروه های مرجع صحبت می شود؛ گروه های مرجع گروه‌هایی هستند که مورد استناد قرار می‌گیرند و مردم برای دیدگاه ها و رفتارهای آنان اهمیت قائل هستند. هر قشری از جامعه یک گروه مرجعی دارد. هر گروهی تلاش و علاقه دارد به گروه مرجعش شباهت پیدا کند و از او الگو بگیرد. گروه‌های اجتماعی مرجع این ویژگی را دارند که هر فرد احساس می‌کند با آن شناخته شده و آرزو می‌کند که هویتش با آن پیوسته باشد.
وی تغییر مرجعیت اقشار مردم در الگوبرداری زیارت از حالت سنتی به حالت مدرن را مهم توصیف کرد و اظهار داشت: زائران در هر طبقه اجتماعی، الگوهای رفتاری و باورهای خود را در خصوص امر زیارت از گروه‌های مرجع در طبقه خود می‌گیرند. امروزه با تغییر شبکه ارتباطی از سنتی به مدرن، گروه های مرجع الگوساز در پدیده هایی مانند زیارت تغییر کرده و این چالش بزرگی است؛ باید مراقب بود تا مرجعیت فکری و رفتاری در پدیده اجتماعی زیارت، از گروه های مرجع دارای اثرگذاری مثبت به گروه های مرجع دارای اثرگذاری منفی تغییر نکند.
حجت الاسلام محققی با اشاره به برخی ویژگی هایی که سبب موفقیت گروه های مرجع می شود گفت: یک سری ویژگی های وجود دارد که اگر گروه های مرجع آنها را دارا باشند، جذابیت بیشتری برای برای مردم خواهند داشت و در الگو سازی اجتماعی موفق تر خواهند بود؛ یکی از این ویژگی ها تولید اعتبار، پرستیژ یا منزلت اجتماعی نوین است، تا افراد با پذیرفتن آن احساس هویت و منزلت کنند.
وی در این باره افزود: هرچه مشارکت اعضای همسان در یک گروه بیشتر باشد آن گروه در الگوسازی موفق تر است؛ درجه تمایز یافتگی و طبقاتی بودن گروه، یکی دیگر از ویژگی های اثرگذاری گروه های مرجع است؛ یعنی هرچه دیگری‌های بیشتری ساخته شود و گفتمانی که برگزیده می شود، مبتنی بر دیگری‌سازی باشد، آن گروه موفق تر است و این مساله، یکی از چالشی ترین مسائل پدیده اجتماعی زیارت است.
کارشناس رسانه و علوم ارتباطات میزان همبستگی درون‌گروهی زائران را از دیگر ویژگی های ارتباطی پدیده اجتماعی زیارت عنوان کرد و بیان داشت: این ویژگی ها می تواند راهکارهایی برای تقویت الگوی اسلامی انسان‌رسانه ها و الگوسازی آنان در بعد مثبت پدیده زیارت باشد.
حجت الاسلام محققی بحث هدایت و راهنمایی در روانشناسی اجتماعی را نیز اثرگذار در مسئله الگوسازی اجتماعی پدیده زیارت توسط انسان‌رسانه ها و افراد مشهور (سلبریتی‌ها) دانست و ابراز داشت: اعضای هر گروه از مردم دنبال یک راهنمایی هستند که بیشترین همسویی را با آن گروه و قشر داشته باشد و بیشترین انتظارات آنها را برآورده کند.
وی کلیشه شکنی و تولید هنجارهای نوین، را یکی از مهم ترین عوامل نفوذ کلام راهنمایان و هادیان در فضای مجازی عنوان کرد.
کارشناس رسانه و علوم ارتباطات یکی از آسیب های مهم کنشگری انسان‌رسانه ها و شهرت‌زدگی جامعه را دو و یا چند قطبی‌شدن جامعه دانست و گفت: جامعه ای که در آن انسان‌رسانه و شهرت زدگی ترویج دارد دچار قطبیدگی می شود و به تنش های اجتماعی می‌انجامد؛ بر این اساس، باید اندیشمندان اسلامی در استفاده از انسان‌رسانه‌ها و زیست بوم فرهنگ شهرت (سلبریتیسم) در پدیده اجتماعی زیارت، برای جلوگیری از پیامدهای منفی قطبی‌زدگی اجتماعی و فرهنگی و عقیدتی، تدبیراندیشی کنند.
پژوهشگر فقه رسانه با اشاره به آثار سوء قطبی شدن در ارتباطات نوین خصوصا ناشی از رسانه های اجتماعی مجازی یادآور شد: فرجام قطبی‌شدن اجتماعی، فرهنگی و خصوصا عقیدتی در پدیده زیارت، تولید هنجارهای منفی مانند خشونت، نفرت‌پراکنی، رونق اخبار جعلی و افزایش شکاف‌های اجتماعی است.
ارسال نظرات