تبلیغ دینی باید قوتزا، واقعنگر و افقگشا باشد/ لزوم پرهیز از افراط و تفریط در روایت حقایق

حجتالاسلام علی سرلک، استاد حوزه و دانشگاه در گفتوگو با خبرنگار سرویس حوزه و روحانیت خبرگزاری رسا، با اشاره به اهمیت جایگاه بلاغت در امر تبلیغ دینی،بر ضرورت واقعنگری، صداقت و پرهیز از افراط و تفریط در بیان مسائل تأکید کرد و گفت: وظیفه اصلی مبلغان دینی رساندن پیام و انتقال معناست اما این رساندن صرفاً به معنای گفتن نیست، بلکه مهمتر از آن فهم این نکته است که مخاطب چه میشنود و چگونه میفهمد.
وی افزود: مبلغ کسی است که اهل «بلاغ» است؛ بلاغ یعنی رساندن مؤثر، سنجیده و باورپذیر. این معنا زمانی محقق میشود که ما به جای خیالپردازی، کلیگویی و شعارزدگی، سخنانی مستند، دقیق و امیدبخش بگوییم که در دل و جان مخاطب بنشیند.
افراط و تفریط بلای جان تبلیغ دینی
این استاد حوزه و دانشگاه با اشاره به آیه شریفه «وَلَا تَهِنُواْ وَلَا تَحۡزَنُواْ وَأَنتُمُ ٱلۡأَعۡلَوۡنَ إِن كُنتُم مُّؤۡمِنِينَ» گفت: در عرصه تبلیغ دو لبه قیچی میتواند کار ما را عقیم کند؛ یکی بیانهایی خیالی، کلی و شعاری که باور مخاطب را سست میکند و دیگری، برجستهسازی مشکلات، ضعفها و دستاوردهای دشمن بهگونهای که ذهن مخاطب را دچار حزن، تردید و ناامیدی کند.
وی تأکید کرد: در هر میدان نبردی دشمن هم ممکن است موفقیتهایی به دست آورد، اما نباید این موفقیتهای طبیعی را بزرگنمایی کنیم و آنقدر از مشکلات خود بگوییم که گویا بنبستی در راه است. از طرف دیگر اگر سخنان ما آمیخته به اغراق، توهم و بیپشتوانه باشد، «قول سدید» نیست و مخاطب به آن دل نمیبندد.
حجتالاسلام سرلک با بیان اینکه تبلیغ دینی باید افقگشا و باورپذیر باشد، اظهار داشت: ما باید از زاویهای نگاه کنیم که هم واقعیات را ببیند، هم آینده را روشن و قابل تحقق ترسیم کند. نگاه ما باید بهگونهای باشد که نه در توهم باشد و نه در تحقیر. واقعگرایی با امیدآفرینی باید اصل ما در تبلیغ باشد.
وی ادامه داد: قرآن میفرماید «وَأَنتُمُ الأَعْلَوْنَ إِن كُنتُم مُّؤْمِنِينَ»، یعنی اگر ایمان داشته باشیم، ما برتری داریم. این آیه، تحلیلی عمیق از فلسفه تاریخ و جامعه ارائه میدهد. اگر به ایمان، رهبری و سرمایه انسانی خود باور داشته باشیم، دستیابی به قلهها امکانپذیر است. برتری فقط یک شعار نیست؛ یک حقیقت است که با اراده و ایمان و تلاش، محقق میشود.
دشمن در میدان روایت شکست خورده است
استاد حوزه علمیه قم در ادامه با اشاره به شرایط کنونی منطقه و تقابل جبهه مقاومت با رژیم صهیونیستی و ایالات متحده آمریکا خاطرنشان کرد: آنچه امروز در میدان واقع میبینیم نتیجه همان نگاه واقعنگر و آیندهساز رهبر فرزانه انقلاب اسلامی است. ایشان سالها پیش با دوراندیشی بهدرستی بر تقویت صنایع دفاعی، موشکی و پهپادی کشور تأکید کردند و امروز نتیجه آن اقتدار ملموس جمهوری اسلامی در میدان نظامی و اطلاعاتی است.
وی افزود: درست است که دشمن گاهی حملاتی داشته اما واقعیت این است که خودش نیز بهشدت آسیب دیده است. خیابانهای تلآویو و حیفا امروز برای ساکنان صهیونیست آن مناطق تداعیکننده صحنههای آخرالزمانی و ویرانی است. اینها همه نشان از تحقق وعدههای الهی دارد آنگونه که خداوند وعده داده که اگر ایمان بیاورید برتر خواهید بود.
حجتالاسلام سرلک با اشاره به اینکه جنگ امروز تنها نظامی نیست، بلکه در سطحی بالاتر جنگ روایتها و ادراکات است، تصریح کرد: ما در یک جنگ ترکیبی قرار داریم که بخش مهمی از آن جنگ ادراکات، تصویرسازیها و افکار عمومی است. در این میدان مبلغان سربازان خط مقدماند. اگر ما روایت صحیح، مستند، دقیق و امیدبخش ارائه ندهیم دشمن روایت خود را قالب خواهد کرد.
وی تأکید کرد: متأسفانه گاهی اوقات در تبلیغ یا آنقدر با اغراق و خیالات سخن گفته میشود که حرف ما از ذهن و دل مردم میافتد یا آنقدر به مشکلات و دستاوردهای دشمن توجه میشود که مردم احساس میکنند جبهه حق در حال عقبنشینی است. این همان دو سر قیچیای است که نباید فعال شود.
استاد حوزه و دانشگاه در بخش دیگری از سخنان خود با توصیه به طلاب و مبلغانی که به میدان تبلیغ وارد میشوند، گفت: امروز بیش از همیشه نیاز داریم که چهره عقلانی، قوی، امیدآفرین و مسئولانه از اسلام ارائه دهیم. مردم ما درگیر مسائل واقعیاند؛ ما باید با تحلیل درست و روحیه بخشی که از ایمان برخاسته به آنها توان حرکت بدهیم. تبلیغ یعنی توانمندسازی ذهن و دل مخاطب نه صرفاً گفتن یکسری مفاهیم.
وی با اشاره به ضرورت استفاده از ظرفیت عظیم روایات اهلبیت(ع) و قرآن کریم در تحلیل تحولات روز افزود: نهجالبلاغه و خطبههای حضرت امیر(ع) تحلیلهای عمیق سیاسی، اجتماعی و فرهنگی دارند. قرآن هم میدانداری را از میدان جنگ و تقابل روایت آغاز میکند. ما اگر این نگاه را وارد تبلیغ کنیم مخاطب احساس میکند که این دین، دین زندگی است نه صرفاً عبادات فردی.
وعده نابودی اسرائیل تحققیافتنی است
حجتالاسلام سرلک در پایان با اشاره به آینده رژیم صهیونیستی و تحقق وعدههای رهبری معظم انقلاب درباره نابودی این رژیم جعلی گفت: من بهفضل خداوند معتقدم که چالشهای هویتی و امنیتی بزرگی در انتظار اسرائیل است. این رژیم در حال فرسایش از درون است و انسجام ساختاری آن از بین رفته است. رهبر فرزانه انقلاب با تیزبینی پیشبینی کردند که اسرائیل ۲۵ سال آینده را نخواهد دید. به گمان من تحقق این وعده بسیار زودتر از آن خواهد بود.
وی افزود: البته این تحقق نیازمند جهاد تبیین، کار شبانهروزی و تلاش بیوقفه است. ما باید روایت انقلاب و جبهه حق را با صلابت، شفافیت و حکمت به مردم و جهان عرضه کنیم. مبلغ دینی در چنین شرایطی باید چراغ راه و مایه آرامش و بصیرت باشد، نه عامل ترس و یأس.