یادداشت؛
نتانیاهو با بحران مشروعیت در واشنگتن؛ مأموریت ناتمام در سایه ایران، غزه و دادگاه جرائم داخلی و بین‌المللی
سفر نتانیاهو به واشنگتن بیش از آن‌که نمایانگر قدرت اسرائیل باشد، بیانگر اضطراب راهبردی تل‌آویو و بحران شخصی نخست‌وزیر آن بود. نتانیاهو با امید بازسازی تصویر رهبری بازدارنده وارد واشنگتن شد؛ اما با دست خالی و سایه سنگین قانون و واقعیت، بازگشت.
به گزارش سرویس سیاسی خبرگزاری رسا، در شامگاه یکشنبه ۱۵ تیر ۱۴۰۴ (برابر با ۶ ژوئیه ۲۰۲۵ میلادی)، بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، با پروازی اختصاصی از فرودگاه بن‌گوریون تل‌آویو راهی پایگاه هوایی اندروز در واشنگتن شد. سفر او نخستین دیدار رسمی با دونالد ترامپ پس از آتش‌بس میان ایران و اسرائیل بود؛ جنگی که پس از حملات هوایی اسرائیل به خاک ایران آغاز شد و در روزهای پایانی نیز ایالات متحده به طور مستقیم وارد صحنه حملات شد. این درگیری‌ها با اعلام آتش‌بس در روز چهارشنبه ۴ تیر ۱۴۰۴ (۲۴ ژوئن ۲۰۲۵) پایان یافت، اما پیامدهای روانی، سیاسی و نظامی آن همچنان بر ساختارهای داخلی اسرائیل سایه افکنده است.
روز دوشنبه ۱۶ تیر (۷ ژوئیه)، نتانیاهو دیدارهایی با مشاور ویژه رئیس‌جمهور در امور خاورمیانه و وزیر امور خارجه آمریکا برگزار کرد. طبق گزارش منتشرشده در رسانه‌های عبری چون تایمز اسرائیل و عربی نظیر الجزیره، محور این دیدارها شامل سه موضوع اصلی بود: نحوه نظارت مشترک بر فعالیت‌های هسته‌ای ایران، بحث بر سر تمدید آتش‌بس در نوار غزه و تلاش برای توسعه توافق‌های منطقه‌ای موسوم به «پیمان ابراهیم». نتانیاهو تلاش کرد نظر واشنگتن را برای کسب اجازه حمله نظامی احتمالی به تأسیسات هسته‌ای ایران در صورت بازسازی مجدد جلب کند، ولی مقام‌های آمریکایی با اعلام تمایل به مسیر دیپلماسی اجبار، این پیشنهاد را عملاً به حالت تعلیق درآوردند.
روز سه‌شنبه ۱۷ تیر (۸ ژوئیه)، دیدار رسمی میان نتانیاهو و دونالد ترامپ در دفتر ریاست‌جمهوری آمریکا انجام شد. این جلسه با حضور اعضای کلیدی دو طرف، بدون صدور بیانیه مشترک پایان یافت و نشست خبری نیز لغو شد. طبق گزارش واللا، محور اصلی گفت‌وگو بر توافق محدود در غزه متمرکز بود؛ نتانیاهو در برابر فشار آمریکا برای عقب‌نشینی ارتش اسرائیل از برخی مناطق و پیشبرد توافقی جامع، پاسخ قطعی ارائه نکرد.
روز چهارشنبه ۱۸ تیر (۹ ژوئیه)، نتانیاهو با وزیر دفاع ایالات متحده و رئیس مجلس نمایندگان دیدار داشت. طبق تحلیل اندیشکده کوئینسی، نتانیاهو با طرح پیشنهاد همکاری اطلاعاتی در زمینه‌ی نظارت بر سایت‌های هسته‌ای ایران و فعال‌سازی سازوکار تحریم، تلاش کرد ضمن حفظ فشار بر ایران، از مزایای امنیتی و تسلیحاتی آمریکا بهره‌مند شود. با این حال، گزارش منتشرشده در لوموند ادعت دارد ایران با تخلیه بخش‌هایی از تأسیسات و توقف همکاری با بازرسان خارجی، مسیر بازسازی توان هسته‌ای خود را به‌گونه‌ای پنهان پیش برده است—موضوعی که اسرائیل را وارد فاز نگرانی‌های مضاعف کرده است.
در روز پنج‌شنبه ۱۹ تیر (۱۰ ژوئیه)، تلاش‌های اسرائیل برای جلب رضایت کشورهای عربی در راستای پیوستن به پیمان ابراهیم ناکام ماند. بنا بر گزارش العربیه، عربستان سعودی و مصر به دلیل نگرانی‌های داخلی و منطقه‌ای، پیشنهاد اسرائیل را رد کردند. هم‌زمان، دولت‌های لبنان و سوریه نیز از ورود به چنین توافق‌هایی سر باز زده و حزب‌الله با صدور بیانیه‌ای اعلام کرد که «هرگونه ائتلاف عبری–عربی خالی از معناست».
در واپسین روز سفر، نتانیاهو بی‌آن‌که به توافق یا دستاوردی ملموس برسد، واشنگتن را ترک کرد. رسانه‌های عبری چون اسرائیل هیوم سفر را «فرصتی سوخته برای بازیابی مشروعیت» توصیف کردند. اما مهم‌ترین هدف نتانیاهو در این سفر، آن بود که بتواند از زیر سایه تهدیدات قضایی بگریزد؛ حکم تعلیق‌شده بازداشت از سوی دیوان کیفری بین‌المللی، پرونده‌های فساد مالی، و فشارهای افکار عمومی درون اسرائیل، او را به نقطه‌ی آسیب‌پذیری رسانده‌اند. نتانیاهو سعی کرد با مانور دیپلماتیک در واشنگتن، چهره‌ی یک رهبر قاطع و فعال را بازسازی کند.
در آینده، این سفر سه پیامد مهم خواهد داشت: نخست، مانند مرحله اول جنگ؛ بدون حمایت صریح آمریکا، اسرائیل نمی‌تواند به وارد فاز دوم حملات علیه ایران شود. دوم، توافق‌های تبادل اسرا با حماس در صورت عدم پایبندی اسرائیل به تعهدات، ممکن است از هم فرو بپاشد. و سوم، نتانیاهو در عرصه داخلی با بحران مشروعیت شدیدتر، افزایش اعتراضات مردمی، و تهدیدات قضایی بیشتری روبه‌رو خواهد شد؛ تهدیداتی که نه در کاخ سفید، و نه در توافق‌های منطقه‌ای، راه گریزی برای آن نیافت.
این سفر، بیش از آن‌که نمایانگر قدرت اسرائیل باشد، بیانگر اضطراب راهبردی تل‌آویو و بحران شخصی نخست‌وزیر آن بود. نتانیاهو با امید بازسازی تصویر رهبری بازدارنده وارد واشنگتن شد، اما با دست خالی و سایه‌ی سنگین قانون و واقعیت، بازگشت.
مهدی قریشی پژوهشگر جنگ شناختی
ارسال نظرات