عدم تسلط بر فنون پژوهش، عامل گریز طلاب از تحقیق و پایاننامهنویسی است
به گزارش سرویس حوزه و روحانیت خبرگزاری رسا، حجتالاسلام والمسلمین مهدی علیزاده، مدیر حوزههای علمیه خواهران در پیامی به دورههای «مهارتافزایی مربیان کشوری سئو»، «تربیت پژوهشگر فنون و مهارتهای حوزههای تمحضی» و «آموزش تخصصی و مهارتی کتابداران حوزههای علمیه سراسر کشور» که به همت معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران در مشهد در حال برگزاری است، ضمن گرامیداشت یاد شهدای جنگ تحمیلی ۱۲ روزه و آرزوی سلامتی برای مقام معظم رهبری، بیان کرد: کاری که شما به آن مشغول هستید، از زیباترین و جذابترین عرصههای کار علمی است، طبیعتاً در دورههای ابتدایی که انسان به دانشاندوزی و دانشآموزی میپردازد، این دورهها با مرارتهایی همراه است اما هرچه پیشتر میرویم و پس از انجام کارهای اولیه و رسیدگیهایی که در مسیر اتفاق میافتد، هنگامی که به زمان بهثمر نشستن کار نزدیک میشویم، ذوق و شوق و شعف بیشتری ایجاد میشود.
وی افزود: مسیر کار دانشی و علمی، بهویژه آنچه به پژوهش مربوط است، از شیرینی و جذابیت ویژهای برخوردار است، زیرا پژوهش بهمعنای تولید علم یا بازتولید دانش است، در واقع ثمره نهایی کار فکری و علمی تلقی میشود که در قله فعالیتهای علمی قرار میگیرد، پس از مرحله تحصیل، کار تحقیق سبب میشود که بتوانیم مرزهای دانش را به پیش ببریم، در روایتی آمده است که اَلْکُتُبُ بَسَاتِینُ الْعُلَمَاءِ کتابها، بستانهای دانشوراناند، کسی که وارد فضای کتابخوانی میشود، گویی وارد یک بوستان زیبا و دلانگیز شده است.
کتابداران، تسهیلگران اصلی پژوهشگران در مسیر تولید دانشاند
مدیر حوزههای علمیه خواهران ادامه داد: پژوهش بهشدت با مقوله منبعشناسی و دسترسی مفید و آسان به منابع دانش گره خورده است، علم اطلاعات نیز عهدهدار تبیین نحوه دسترسپذیری همین اطلاعات است که یکی از خدمات ارزشمند و کهن آن در این زمینه، کتابداری نامیده میشود، خدمتی مغتنم برای اهل دانش، بهویژه کسانی که قصد ورود به عرصه پژوهش دارند، امکان دسترسی آسان به منابع، خود نوعی مشوق برای محققان است.
وی مطرح کرد: هرچه دسترسی سختتر شود، کار برای پژوهشگر دشوارتر میشود و ممکن است حتی باعث دلسردی و انصراف وی از تحقیق گردد بنابراین، اگر بتوانیم با انگیزه بهتر، دانشافزایی و مهارتافزایی لازم را جهت ارائه بهترین خدمات به علاقهمندانِ تحصیل و پژوهش فراهم کنیم، گامی مهم در جهت تسهیل و تسریع مسیر دانشاندوزی و تولید دانش برداشتهایم.
حجتالاسلام والمسلمین علیزاده با اشاره به تحولات عرصه منابع علمی، بیان کرد: امروزه حوزه دانش اطلاعات وارد سطوح بسیار پیشرفتهای شده است، سهم منابع کاغذی بهتدریج به نفع منابع دیجیتال در حال کاهش است اما با وجود این، در حوزه علوم کلاسیک و سنتی، کتابها همچنان جایگاه ویژهای دارند، برای کتابداران عزیزی که در این دوره ضمن خدمت شرکت کردهاند، آرزوی توفیق ویژه دارم و خدمات ارزشمند آنان را ارج مینهم.
وی در ادامه با اشاره به اهمیت انتشار و اشتراک دانش، اظهار داشت: انتشار دانش و اشتراک آن، دو گام مهم پس از تولید دانش هستند و پس از آنکه دانشی، تولید شد رساندن آن به دست مصرفکنندگان، اهمیت فراوانی دارد، آن هم در عصری که بهحق «عصر انفجار اطلاعات» نام گرفته (یعنی سدههای پایانی هزاره گذشته و آغازین هزاره سوم) زیرا ما با یک سونامی اطلاعات روبرو هستیم و در چنین شرایطی، تنها ادیان، گروهها و ایدئولوژیهایی موفق خواهند بود که بتوانند با ظرافت و دقت، پیام خود را به بهترین وجه به دیگران انتقال دهند.
مدیر حوزههای علمیه خواهران افزود: شکلی از بلاغ و ابلاغ در دوران امروز، وابسته به فنون و مهارتهایی است که باعث میشوند تولیدات ما دسترسپذیرتر و قابلرویتتر شوند، همانطور که میدانیم موتورهای جستوجو با رعایت استانداردهایی که ما اتخاذ میکنیم، محتوای ما را بهتر و سریعتر در معرض دید جستجوگران قرار میدهند که اگر در این زمینه برنامهریزی، کادرسازی و تربیت نیروهای دانشی مجهز انجام ندهیم، یافتهها و دانش تولیدی ما در پستوها باقی میماند و به تعبیر معروف، خود گوییم، خود خندیم، خود مرد هنرمندیم.
دوره مهارتافزایی سئو، گامی نو در جهت توانمندسازی مربیان حوزههای علمیه خواهران
وی ادامه داد: دانش تولیدی ما باید بهدست مخاطب و مصرفکننده واقعی برسد، در همین راستا برگزاری دوره پیشرفته مهارتافزایی مربیان کشوری سئو، دورهای ارزشمند و ضروری است، به افرادی که در سالهای گذشته به این حوزه توجه نشان دادهاند و نیز به عزیزانی که امروز هدایت این جریان را بر عهده دارند، خدا قوت میگوییم و این انتخاب هوشمندانه را میستاییم. امیدواریم بتوانید مربیان توانمند این نیازمندی جدیِ دانشی و پژوهشی باشید.
حجت الاسلام والمسلمین علیزاده با اشاره به تجربه مدیریتی خود در حوزههای فناورانه، گفت: در دوران مسئولیت اینجانب در مجموعههایی که حوزههای فناورانه و مراکز آموزشی، پژوهشی و تبلیغی کشور را دربر میگرفت، دریافتم که مهارت سئو بیشتر در لایههای فنی شناخته شده است، کاری که در این دوره انجام میشود، حرکتی خطشکنانه و با ارزش مضاعف است زیرا شما میتوانید از نخستینهایی باشید که در این عرصه میدرخشند و انشاءالله مورد عنایت صاحب اصلی این کار قرار گیرند و خدمات شایانی به نشر معارف عرضه دارند.
وی در ادامه سخنان خود با تمرکز بر موضوع پژوهش، گفت: بر اساس تجربه چند دههام در مدیریت آموزش و پژوهش و هدایت کلاسها، پایاننامهها و رسالهها در سطوح سه و چهار و مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری، همواره مشاهده کردهام که از دشواریهای عرصه پژوهش این است که فردی که پا در این مسیر میگذارد، قلق کار را نمیداند و با فوت و فن آن آشنا نیست، در واقع، اگر پیش از آنکه ماهی را به او بدهیم، ماهیگیری را بیاموزیم، خدمت بزرگی کردهایم زیرا شناخت فنون و مهارتهای خاص حوزههای دانشی تخصصی و متمرکز، باعث روشن شدن مسیر برای محقق میشود بنابراین بدون این مهارتها، مسیر پژوهش تاریک است و نقشه راهی برای پژوهشگر ترسیم نشده است.
بیتسلطی بر فنون پژوهش، عامل گریز طلاب از تحقیق و پایاننامهنویسی است
مدیر حوزههای علمیه خواهران اظهار کرد: اگر فردی که در پی تحقیق است، بر این نکات، ظرائف و مهارتهای پژوهشی مسلط نباشد، هرچه بیشتر تلاش کند، بیشتر در انبوه مدارک علمی محاصره میشود و در ساماندهی و استنتاج اطلاعات دچار سردرگمی خواهد شد که در نتیجه، گاه شاهد گریز طلاب از نگارش پایاننامه هستیم، وقتی پژوهشگر از این مهارتها بیبهره است، احساس ضعف و درماندگی میکند و اعتمادبهنفس خود را از دست میدهد؛ درحالیکه اعتمادبهنفس برای محقق، عامل کلیدی موفقیت است.
وی بیان کرد: زمانی که برای محقق نقشه راه ترسیم شود، میتواند از آنچه گردآوری، تحلیل و استنتاج کرده است، بهدرستی دفاع کند و گزارش علمی خود را با منطق ارائه دهد، یعنی توضیح دهد که مسیر از کجا آغاز شده، در چه ایستگاههایی توقف کرده و چگونه به نتیجه نهایی رسیده است.
حجتالاسلام والمسلمین علیزاده گفت: برای رشد دانشی حوزههای علمیه خواهران، بهویژه در قله تولید دانش، بحث روش تحقیق، متدولوژی پژوهش و ظرائف آن در حوزههای مختلف از فقه و اصول و منقول تا معقول و حتی مطالعات میانرشتهای آینده، اهمیت فوقالعادهای دارد و هرچه بتوانیم افراد بیشتری را که بر این مهارتها تسلط دارند و قدرت انتقال مؤثر آن را دارند، تربیت کنیم، چرخه تولید دانش در حوزههای علمیه خواهران سریعتر و آسانتر خواهد شد.