بدحجابی نتیجه رهاشدگی فرهنگی است

در سال‌ های اخیر، مسئله عفاف و حجاب به یکی از اصلی‌ ترین دغدغه‌ های فرهنگی جامعه و خانواده‌ های متدین تبدیل شده است؛ دغدغه‌ای که علاوه بر بُعد شرعی، به‌ طور مستقیم با امنیت روانی، آرامش اجتماعی و سلامت نسلی جامعه گره خورده است.

همزمان با افزایش برخی ناهنجاری‌ های ظاهری و نبود هماهنگی میان دستگاه‌ های فرهنگی، مطالبه مردم برای اجرای درست قانون و بازگشت اقتدار فرهنگی نظام بیش از گذشته شنیده می‌شود در چنین فضایی، گفت‌وگوی روشن و کارشناسانه با صاحب‌نظران می‌تواند به تبیین راهبرد های صحیح و واقع‌ب ینانه کمک کند از همین رو، خبرنگار خبرگزاری رسا در آذربایجان شرقی با حجت‌الاسلام مجید آقاجانی، مدیر ستاد برگزاری اقامه نماز استان، درباره «راهبرد های ایجابی و سلبی در حوزه عفاف و حجاب» به گفت‌وگو نشسته است؛ گفت‌وگویی که در آن، وی هم به ریشه‌های وضعیت موجود می‌پردازد و هم راهکارهای عملی و تدریجی برای بازگرداندن آرامش و هویت عفیفانه به جامعه ایرانی ارائه می‌دهد.

رسا- این روزها در سطح جامعه شاهد افزایش ناهنجاری‌ها در زمینه پوشش هستیم و این مسأله سبب نگرانی بخش قابل توجهی از خانواده‌های متدین شده است از نگاه جنابعالی، ریشه این وضعیت چیست و نقطه شروع اصلاح کجاست؟

حجت‌الاسلام آقاجانی: واقعیت این است که ما در ماه‌ها و سال‌های اخیر شاهد نوعی برداشت عمومی از «رهاشدگی در حکمرانی فرهنگی» بوده‌ایم؛ به این معنا که مردم احساس می‌کنند دستگاه‌ها یا اراده کافی برای اجرای قانون ندارند یا توان و انسجام لازم دیده نمی‌شود در چنین فضایی، طبیعی است که بخشی از هنجارشکنی‌ها افزایش پیدا ‌کند و خانواده‌های متدین احساس ناامنی فرهنگی داشته باشند.

به اعتقاد من، قبل از هر اقدام میدانی در موضوع عفاف و حجاب، باید اقتدار و محبوبیت حاکمیت در اذهان عمومی بازسازی شود؛ زیرا تا زمانی که مردم باور نکنند قانون برای همه یکسان اجرا می‌شود، سیاست‌های فرهنگی اثرگذار نخواهد بود.

رسا- یعنی از نگاه شما، اجرای قانون در حوزه عفاف و حجاب باید از دستگاه‌ها و نهادهای رسمی شروع شود، نه مردم؟

حجت الاسلام آقاجانی: دقیقاً همینطور است بزرگ‌ترین خطا این است که برخورد را از کف خیابان شروع کنیم اول باید دستگاه‌های حاکمیتی، مدیران و سازمان‌های مسئول پای کار بیایند و خودشان نماد عمل به قانون باشند.

وقتی مردم می‌بینند در یک جشنواره دولتی یا یک رویداد حکومتی، قواعد پوشش رعایت نمی‌شود، طبیعی است بپرسند چرا از مردم انتظار داریم اما در نهادهای رسمی رعایت نمی‌شود؟

بنابراین ما اول باید:

• قانون‌گرایی را در سطوح حاکمیت برجسته کنیم؛

• با نهادهای سهل‌انگار برخورد قاطع و محترمانه داشته باشیم؛

• و اجرای قانون را از نقاط سهل، سریع‌الاثر و کم‌هزینه آغاز کنیم تا مردم اثرش را ببینند.

رسا- بخشی از چالش‌ها مربوط به حوزه فضای مجازی و اینفلوئنسرهایی است که ترویج بی‌حجابی می‌کنند راهکار شما چیست؟

حجت الاسلام آقاجانی: امروزه نبض بسیاری از هنجارشکنی‌ ها دست همین چهره‌ های مجازی است ما باید برخورد هوشمندانه داشته باشیم نه صرفاً برخورد قهری.

دو نکته مهم است:

۱. شفاف‌سازی: مردم باید بدانند فردی که اشاعه ناهنجاری می‌کند و درآمدش از داخل کشور است، در برابر قانون مسئول است.

۲. مجازات‌های هوشمند: به‌جای پرونده‌سازی سنگین، می‌توان از محدودیت‌های اجتماعی کم‌هزینه استفاده کرد؛ مثل محدودیت تبلیغ، عدم دسترسی به برخی خدمات، یا الزام به رعایت قانون برای ادامه فعالیت.

همه این‌ ها باید با اقناع اجتماعی همراه باشد، نه با خشونت.

رسا- شما در سخنان‌تان روی تغییر رویکرد از «سلبی» به «ایجابی» تأکید کردید. این تغییر رویکرد چه ابعادی دارد؟

حجت الاسلام آقاجانی: اگر بخواهم خلاصه بگویم تا زمانی که حجاب به زبان زیبایی، هویت و کرامت معرفی نشود، هر اقدام سلبی اثر کوتاه‌مدت خواهد داشت.

باید کاری کنیم که مردم «زیست عفیفانه» را انتخاب کنند نه اجباراً به آن تن دهند.

اهمیت دارد که:

• درباره آثار حجاب بر آرامش روانی، تحکیم خانواده و امنیت اجتماعی صحبت شود؛

• تولیدات فرهنگی جذاب، داستان‌محور و جوان‌پسند داشته باشیم؛

• از زنان موفق، هنرمندان متعهد، چهره‌های خوش‌نام و بانوان الگو استفاده کنیم؛

• سابقه تاریخی پوشش در ایران و فرهنگ اقوام را به زیبایی روایت کنیم؛

• نقش دشمن و اتاق‌های فکر فرهنگی در ترویج بی‌حیایی را با سند و مدرک توضیح دهیم.

رسا- در این میان نقش آموزش‌وپرورش، دانشگاه‌ها و حوزه‌های علمیه چیست؟

حجت الاسلام آقاجانی: نقش این سه نهاد کلیدی است آموزش‌ و پرورش و دانشگاه‌ها باید آگاهی‌بخشی علمی، آرام و محترمانه داشته باشند حوزه‌ها نیز باید ادبیات نو و روزآمد برای تبیین «زندگی پاک» تولید کنند.

اگر نوجوان و جوان، «زیبایی اخلاقی» و «هویت زن و مرد مؤمن» را درست بشناسد، نیازی به هیچ اجبار بیرونی نخواهد بود.

رسا- به عنوان پرسش پایانی، راهبرد نهایی شما برای بازگرداندن حجاب به جامعه چیست؟

حجت الاسلام آقاجانی: سه اصل مهم؛

۱. تدریج و مرحله‌بندی؛ هیچ جامعه‌ای با شوک فرهنگی اصلاح نمی‌شود.

۲. اجماع و هماهنگی بین دستگاه‌ها؛ چندصدایی فرهنگی بیشترین آسیب را به حجاب زد.

۳. جلوگیری از دوقطبی‌سازی جامعه؛ حجاب امری فرهنگی و اجتماعی است، نه موضوع دعوای سیاسی.

اگر این سه اصل رعایت شود، همراه با سیاست‌ های ایجابی و سلبی هوشمند، ان‌شاءالله می‌توانیم هم آرامش اجتماعی را تقویت کنیم و هم کرامت و هویت زن ایرانی را پاس بداریم.

رسا- سپاس از شما برای این گفت‌وگو و نکات روشن و کاربردی.

حجت الاسلام آقاجانی: بنده هم از خبرگزاری رسا تشکر می‌کنم و امیدوارم همه ما با گفتار و رفتار خود در ترویج زیست عفیفانه سهیم باشیم.