قریشی مطرح کرد؛
الگوریتمها؛ ابزار تثبیت هژمونی فرهنگی و چالشهای هوشمندانه تمدنی
پژوهشگر ارشد جنگ شناختی، در نشست «هوش مصنوعی به مثابه میدان نوین منازعه تمدنی» تأکید کرد: الگوریتمها با اتکا به ارزشها و مبانی فرهنگی خاص طراحی میشوند و نقش اساسی در شکلدهی به ادراکات و تثبیت هژمونی فرهنگی دارند.
به گزارش خبرنگار سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، نشست علمی «هوش مصنوعی به مثابه میدان نوین منازعه تمدنی؛ فرصتها و تهدیدهای الگوریتمی برای تمدنسازی نوین اسلامی» صبح امروز در مرکز تحقیقات اسلامی مجلس شورای اسلامی برگزار شد.
در این نشست، دکتر مهدی قریشی، پژوهشگر ارشد جنگ شناختی به تشریح نقش الگوریتمها در بازتولید یا تضعیف «تمدن نوین اسلامی» پرداخت و به فرصتها و تهدیدهای پیشروی پروژه تمدنسازی اسلامی در عرصه هوش مصنوعی اشاره کرد.
قریشی با بیان اینکه هوش مصنوعی مجموعهای از فناوریها است که به ماشینها امکان میدهد کارکردهایی را که پیشتر مختص انسان بود، انجام دهند، افزود: هوش مصنوعی از تحلیل کلاندادهها تا شکلدهی به ادراکات، ترجیحات و الگوهای رفتاری انسان نقشآفرینی میکند و همین ویژگی آن را به کانون منازعه تمدنی بدل کرده است؛ منازعهای میان تمدنهایی که هر یک مدعی هدایت انسان و ترسیم آینده بشر هستند.
وی تصریح کرد: سوگیریهای الگوریتمی صرفاً خطاهای فنی نیستند، بلکه بازتابدهنده پیشفرضها و ارزشهای تمدنی طراحان و نظامهای معرفتی حاکماند.
قریشی ادامه داد: هوش مصنوعی تنها یک فناوری تسهیلگر برای افزایش رفاه و آسایش نیست بلکه میتوان آن را زبان تمدنی دانست که از طریق آن واقعیتها بازتعریف و آیندهها ترسیم میشوند.
الگوریتمها؛ ابزار تثبیت و گسترش هژمونی فرهنگی و معرفتی
این پژوهشگر ارشد جنگ شناختی خاطرنشان کرد: الگوریتمها با اتکا به مبانی فرهنگی، معرفتی و ارزشی خاص طراحی میشوند و در عمل تعیین میکنند چه چیزی مهم است، چه چیزی در حاشیه قرار میگیرد و کدام معنا برجسته میشود؛ بنابراین هوش مصنوعی به ابزاری مؤثر برای تثبیت و گسترش هژمونی معرفتی و فرهنگی تبدیل شده است.
وی به نمونهای از این مسئله اشاره کرد و گفت: الگوریتمهای حاکم بر شبکههای اجتماعی غالباً به ترویج سطحینگری، شتابزدگی و مصرف محتوای کوتاه و پراکنده دامن میزنند که در تضاد با منطق کتاب و سنت مطالعه عمیق، منظم و تأملمحور است. همچنین مدلهای زبانی و سامانههای تولید محتوا، روایتهایی خاص از تاریخ، دین و هویت ارائه میدهند که میتواند در خدمت بازتفسیر یا حتی تحریف معانی بنیادین قرار گیرد.
قریشی در ادامه افزود: هوش مصنوعی صرفاً واجد تهدید نیست بلکه فرصتهای مهمی نیز در دل خود دارد. یکی از این فرصتها، امکان بهرهگیری از هوش مصنوعی در تقویت عقلانیت وحیانی در برابر عقلانیت ماشینی است. در منطق اسلام وحی نه در تقابل با عقل بلکه در متن عقلانیت قرار دارد و مسیر حرکت انسان به سوی قرب الهی را روشن میسازد.
وی تصریح کرد: این در حالی است که در برخی قرائتهای غربی، عقل به فرآیندهای صرفاً عصبی و محاسباتی تقلیل یافته و عقلانیت به معنای فاصله گرفتن از هر امر فراتر از تجربه مادی تلقی میشود.
هشدار نسبت به تهدیدهای فرهنگی و امنیتی هوش مصنوعی
قریشی همچنین نسبت به تهدیدهایی همچون همسانسازی فرهنگی، تعمیق سوگیریهای الگوریتمی علیه اسلام و بروز چالشهای امنیتی و اجتماعی ناشی از جهتدهی ناآگاهانه یا عامدانه افکار عمومی هشدار داد و گفت: مواجهه فعال و هوشمندانه با هوش مصنوعی ضرورتی اجتنابناپذیر است.
وی در پایان بر ضرورت تولید دانش عمومی در حوزه هوش مصنوعی، تربیت نخبگان متعهد و متخصص و طراحی الگوریتمهایی مبتنی بر معارف قرآن کریم و آموزههای اهلبیت علیهمالسلام تأکید کرد و خاطرنشان ساخت: تنها از این مسیر است که میتوان هوش مصنوعی را از یک ابزار خنثی یا تهدیدآمیز به ظرفیتی تمدنساز در خدمت اهداف الهی تبدیل کرد.
قریشی در این نشست علمی تأکید کرد: بزرگترین نظریهپرداز اندیشه «تمدن نوین اسلامی» حضرت امام خامنهای (مدظله العالی) هستند و چارچوب کلان مواجهه تمدنی با فناوریهای نوین از جمله هوش مصنوعی در منظومه فکری ایشان قابل تبیین و پیگیری است.
ارسال نظرات