کمک دولتی به حوزه؛ آش نخورده، دهان سوخته

کمک های دولتی به حوزه، آش نخورده، دهان سوخته
سرپرست روزنامه ایران با نوشتن مقاله ای در مورد کمک های دولت از بودجه عمومی به حوزه های علمیه بار دیگر مناقشه ای قدیمی را زنده کرد. رابطه نهاد روحانیت با حکومت، همیشه در طول تاریخ محل مناقشات و بحث و جدل ها بوده است. بعد از انقلاب اسلامی نیز علی رغم حضور مرجعیت در نهاد حکومت و تشکیل حکومتی مبتنی بر احکام اسلام اما باز هم این مسئله کمابیش مورد بحث بوده است. جوانفکر در سرمقاله روزنامه ایران با اشاره به رشد کمک های دولت از بودجه عمومی به حوزه های علمیه در سال های اخیر، تلاش کرد این مطلب را نشانه ارتباط خوب رییس جمهور با مراجع، علما و روحانیت بداند. اما آنچه جوانفکر از آن به کمک 760 میلیارد تومانی دولت به حوزه های علمیه تعبیر کرده بود، با مخالفت و موضع گیری های متعددی در حوزه های علمیه مواجه شد که شاخص ترین آنها جوابیه شورای عالی حوزه های علمیه به سرپرست روزنامه ایران بود. عدم دقت در ارقام، عدم تخصیص بودجه ها، استقلال حوزه ها و استفاده از بودجه عمومی برای کارهای عمرانی از جمله پاسخ های شورای عالی حوزه ها علمیه بود. بودجه های عمومی همانگونه که بارها بدان اشاره شده تنها در فعالیت های عمرانی حوزه های علمیه استفاده می شود و به مصارف عمومی طلاب نمی رسد، اما در این میان چهره روحانیان و طلابی که تا کنون اسم و اثری از این بودجه ها ندیده اند، در برابر سوالات مردم، مصداق ضرب المثل آش نخورده و دهان سوخته است. مطلبی که باعث شده است شورای عالی حوزه های علمیه طرحی برای عدم دریافت کمک از دولت را مطرح کند.

اجنه دردسر ساز
این روزها سخن از تاثیر اجنه در برخی افراد و روابط سیاسی، نقل محافل مردم و نخبگان شده است و هر روز حرفی تازه در این مورد به گوش می رسد. راست و دروغ های فراوانی که طبیعت چنین مسایلی است کار را به جایی رساند که در هفته گذشته حضرت آیت الله مکارم شیرازی در سخنانی در درس خارج خود، با انتقاد از طرح وسیع مطالب مربوط به جن ها در محافل عمومی اظهار داشت: « موجودی به نام جن وجود دارد اما نه در زندگی ما دخالت می کنند و نه ما در زندگی آنها دخالت می کنیم منتهی همین افکار عوامانه گاهی به بالاتر هم کشیده می شود و ممکن است در افرادی نفوذ کنند.» حضرت آیت الله جوادی آملی نیز در سخنانی در جلسه تفسیر خود به مناسبت، اشاره ای به این موضوع داشته و بیان کرد: « کسانی که متذکر یاد الهی هستند و عامل به احکام الهی می شوند و اهل تقوایند از سحر مصونند و کسانی که این موارد را انجام نمی دهند، گرفتار سحرند.» اکنون باید منتظر ماند و دید عاقبت کار اجنه در هفته های آتی به کجا خواهد رسید.

نقشه جامع حوزه‌های علمیه تدوین شد 
موفقیت مجموعه‌ها و نهادهایی که اهداف بزرگی دارند همواره در گرو داشتن نقشه راه و چشم‌انداز بلند مدت و برنامه‌های کوتاه مدت است، حوزه علمیه نیز از با توجه به رسالت‌های داخلی و جهانی آن از این قاعده مستثنا نیست تا جایی که رهبر معظم انقلاب اسلامی در سفر سال گذشته خود به قم این مهم را در دیدار اعضای شورای عالی مدیریت حوزه علمیه قم بیان داشتند. در هفته‌ای که گذشت حجت الاسلام و المسلمین عبدالکریم فرحانی، معاون مراکز و مدارس مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه از تدوین نقشه جامع حوزه‌های علمیه با هدف تقویت حوزه‌ها خبر داد. 

مساله این است؛ 25 کارت یا یک کارت
در راستای تحولاتی که در چند سال اخیر در حوزه‌های علمیه رخ داده، حجت‌الاسلام محمود ملکدار، معاون امور طلاب و دانش‌آموختگان حوزه‌های علمیه کشور از آغاز توزیع کارت شناسایی هوشمند طلاب حوزه‌های علمیه سراسر کشور خبر داد. هر چند طرح‌های این چنینی موجب افزایش  روحیه امید به آینده در طلاب می‌شود لیکن برخی طلاب از ناموفق بودن و نیمه کاره ماندن اینگونه طرح‌ها ابراز نگرانی کرده‌اند. ارائه خدمات علمی، پژوهشی و تحقیقاتی، انجام کارهای معافیت تحصیلی، حضور و غیاب، فعالیت های آموزشی همچون حضور در امتحانات و پیگیری نمرات امتحانی از طریق این کارت هوشمند انجام می‌گیرد. در صورت نداشتن کارت شناسایی هوشمند، هر طلبه باید حداقل 25 کارت شناسایی را همراه خود داشته باشد؛ از این رو با صدور این کارت تا حدودی این مشکل رفع خواهد شد.

تابستان تعطیلات یا تابستان تبلیغات
تعطیلات تابستان فرصتی دوباره برای طلاب است تا با مهاجرت صغری به تبلیغ دین بین مردم بپردازند. پیش از این این فرصت مهم به صورت محدود در اختیار طلاب معمم بود لیکن با طرحی که از چند سال پیش با حمایت رهبر معظم انقلاب اسلامی اجرا می‌شود طلاب جوان نیز امکان تبلیغ چهره‌ به چهره را در قالب طرح بشیران جوان پیدا کرده‌اند. این طرح هر چند بسیار مفید و لازم است لکن آسیب‌ها و آفت‌هایی دارد که نهادهای تبلیغی مانند دفتر تبلیغات اسلامی باید در رفع و اصلاح آن برنامه‌ریزی دقیق‌تری داشته باشند. به هر حال با توجه به پایان امتحانات حوزه‌های علمیه در اوایل تیرماه، طلاب مبلغ از چهارم تیرماه به مراکز تبلیغی اعزام و مردم به ویژه جوانان را با آموزه‌های اسلامی آشنا خواهند کرد. طرح هجرت تابستانی از تاریخ چهارم تیرماه تا 26 مردادماه با همکاری سازمان تبلیغات اسلامی در سراسر کشور اجرا خواهد شد، لکن گلایه همیشگی مبلغان و دست‌اندرکاران تبلیغ، یکی نبودن و ناهماهنگی مراکز اعزام تبلیغ است تا جایی که هم اکنون دفتر تبلیغات اسلامی، سازمان تبلیغات اسلامی، سازمان اوقاف، نمایندگی ولی فقیه در نهادها، دفاتر مراجع و برخی نهادهای دیگر به این امر می پردازند که خود، نوعی آشفتگی در این مساله بوجود می‌آورد. این مساله حوزه را برآن داشت تا فکری برای این مهم کند، از این رو آیت الله مقتدایی در هفته‌ای که گذشت از تشکیل شورای سامان‌بخشی تبلیغ در حوزه خبر داد.

برگزاری نخستین کارگاه تقریر نویسی در حوزه علمیه قم؛ دیر هنگام اما ضروری
تقریرنویسیی از مهارت‌های مهمی است که طلاب به ویژه طلاب درس خارج باید با آن آشنا باشند، بسیاری از کتاب‌های فقهی و اصولی علما که اکنون بر تارک کتابخانه‌ها می‌درخشد حاصل تقریرنویسی شاگردانی است که این مهارت را بخوبی می‌شناختند از این رو  نخستین کارگاه تقریر نویسی ویژه طلاب و فضلای حوزه علمیه از سوی معاونت آموزش مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه از پانزدهم خرداد ماه در قم برگزار می‌شود. هم‌اینک برای مصاحبه درس خارج، تقریرات طلاب از آنها گرفته می‌شود؛ ولی تاکنون نحوه تقریر نویسی به آنها آموزش داده نشده است که این خود نوعی ضعف به شمار می‌آید؛ لکن با برگزاری کارگاه آموزشی تقریرنویسی این خلاء برطرف می‌شود.

اعلام نتایج آزمون ورودی حوزه‌های علمیه سراسر کشور
نتایج آزمون ورودی حوزه‌های علمیه برادران در سامانه اینترنتی معاونت آموزش حوزه های علمیه به نشانی http://www.howzeh-qom.com اعلام شد. امکان ثبت نام اینترنتی و اعلام نتایج آزمون‌های حوزوی اعم از آزمون‌های ورودی و سالیانه از تحولاتی است که در چند سال اخیر کار شرکت کنندگان در این آزمون‌ها را بسیار ساده کرده و باعث شده تا مسؤولان حوزه نیز بتوانند با آرامش بیشتری به امور مربوط به طلاب بپردازند لیکن هنوز انتقاداتی نسبت به شیوه برگزاری آزمون‌ها و محتوای آنها وجود دارد و برخی معتقدند آزمون‌های حوزه تکیه فراوانی بر حفظیات دارد. با این حال چشم‌پوشی از تغییرات شکلی و ساختاری رخ داده در این عرصه، بی انصافی است. 

ضرورت حراست از عناوین حوزوی در مجامع علمی کشور
به‌کار‌بردن عناوین ‌شغلی و صنفی  از مسائلی است که مراکز حقوقی نسبت به صیانت آن خود را مسؤول  می‌دانند؛ بی‌شک کسانی که وارد حوزه‌ علمیه می‌شوند عناوین گوناگون حوزوی به آنان منتسب می شود، عناوینی که علما و گذشتگان حوزه  آن را نشانه‌ای از سربازی امام زمان(عج) می‌دانستند؛ از این رو ابتدا حجت شدن برای اسلام و مسلمین را برای خود افتخار می‌دانستند و از سویی دیگر حفظ و صیانت این عناوین را وظیفه صنفی خود می‌دانستند.آیت الله نورالله طبرسی، عضو خبرگان رهبری، در هفته گذشته، با یادآوری دغدغه یادشده، لباس روحانیت را آرم نبوت توصیف کرد و با اشاره به این که علما و روحانیت میراث‌دار پیامبر و ائمه معصومین(ع) هستند، از برخی نخبگان حوزوی که القاب خود را در مجامع علمی به فراموشی‌ سپردند انتقاد کرد. وی گفت: حضور در دانشگاه بد نیست، اما روحانیانی که به عنوان استاد وارد دانشگاه می شوند نباید عناوین دانشگاهی را به عناوین حوزوی خود ترجیح دهند، بلکه آنها باید بدانند حوزه علمیه خاستگاه اصلی روحانیت است و اگر امروز در دانشگاه یک روحانی را دکتر خطاب می کنند آن شخص ابتدا تحصیلات خود را از حوزه آغاز کرده است و این اصالت حوزوی یک روحانی باید تا آخر عمر حفظ شود.

مجمع نمایندگان طلاب و فضلا؛ فعالیتی پایدار یا همایشی مداوم
سومین دوره همایش روحانیت، راهبردها و تعاملات فرهنگی با حضور برخی شخصیت‌های برجسته کشوری و حوزوی از سوی مجمع نماینگان طلاب و بسیج طلاب کشور در مشهد در حالی برگزار شد که سال‌ها طلاب حوزه‌های علمیه در انتظار تحقق رهنمود‌های رهبر معظم انقلاب در این دو مرکز مهم حوزوی بوده‌اند. مجمع نمایندگان طلاب، درصدد است به صورت مستقیم با نخبگان و تحصیل‌کردگان حوزه در ارتباط باشد؛ اما آنچه که این روز‌ها مشاهده می‌شود، بیشتر این انتظارات تحقق عملی و اجرایی پیدا نکرده که امید می رود فعالیت چنین مرکزی فراتر از برگزاری همایش‌ها باشد و در کنار برنامه‌های مناسبتی و فصلی به فعالیت‌های مداوم و پایدار دست یابد. البته در این میان نباید آثار و برکات همایش روحانیت، راهبرد‌ها و تعاملات را نادیده گرفت و آن هم موضع‌گیری‌های بجا و شایسته سخنرانان این همایش در برابر اندیشه‌های انحرافی بوده که ‌وضعیت کنونی کشور اقتضای چنین روشنگری‌های عالمانه را داشته است. در این همایش دو روزه شخصیت‌هایی همچون آیت الله ‌کعبی‌، حجت الاسلام‌ سقای بی ریا و سردار نقدی به ایراد سخنرانی پرداختند. امیدواریم مجمع نمایندگان طلاب و فضلاء حوزه علمیه قم و بسیج طلاب همواره در جهت بصیرت‌بخشی حرکت کرده و برنامه‌ریزی‌های منسجمی در رسیدن  به رهنمود‌های عالمانه رهبر معظم انقلاب داشته باشند.

آیا زمان تحقق امیدهای طلاب خراسانی فرا نرسیده است؟
حوزه علمیه خراسان به عنوان یکی از حوزه‌های تاریخی و بزرگ مکتب تشیع فعالیت‌های آموزشی و پژوهشی خود را همچنان با قوت ادامه می‌دهد که برگزاری سومین مراسم تجلیل از برترین‌های حوزه علمیه خراسان گواه بر این مدعا است. آنچه در این میان مهم است فعالیت این مرکز بزرگ در کنار حوزه علمیه قم است که به نظر می‌رسد مقیم‌شدن طلاب و عالمان دینی در جوار بارگاه ثامن الحجج(ع) آنچه که بایسته است، همچون جایگاه قم، در عرصه کلان دیده نشده است که باید متناسب با جایگاه نورانی و والای مشهد مقدس باشد. ارسال یک‌هزار و 178 اثر به دبیرخانه مراسم تجلیل از برترین‌های حوزه خراسان می‌تواند توجه بزرگان دینی کشور را به توانمندی طلاب خراسانی جلب کند و هم‌می‌توان همچون گذشته به جهش‌ها و امید‌های نخبگان حوزه‌ علمیه خراسان طرفی نبست.

تبادل دانش پژوه میان قم و الازهر
تحقق سخنان امام روح الله را در همایش علمای شیعه و سنی استان گلستان از زبان آیت الله مقتدایی مدیر حوزه‌های علمیه کشور شنیدیم، همایشی که‌ فقدان آن پیر فرزانه را برای 22 دومین سال گرامی‌ داشت. آیت الله مقتدایی در این همایش از برقراری روابط علمی با الازهر مصر خبر داد و گفت: تبادل دانش پژوه میان حوزه علمیه قم و الازهر مصر در دستور کار قرار دارد. وی بیان این که ما از برقراری این ارتباط استقبال می‌کنیم، در ادامه ‌از پیشنهاد برقراری روابط علمی با الازهر مصر خبر داد و گفت: قطعاً این پشنهاد مورد پذیرش قرار خواهد گرفت و در این پیشنهاد قرار است طلابی از کشورمان برای تحصیل به الازهر مصر و همچنین طلابی از مصر برای تحصیل در حوزه علمیه قم اعزام شوند. وحدت کلمه، ارتقای تعامل علمی میان اندیشمندان مسلمان و مقابله با جریان‌های ضد اسلامی در جهان همه برخواسته از تفکر ناب امام راحل است که امروز پس از 22 سال از پرواز ملکوتی خمینی کبیر، ایران اسلامی را در رابطه‌بخشی علمی و عملی میان مسلمین به ویژه علما و اندیشمندان جهان اسلام تأثیرگذار و پشقراول می‌بینیم.  بی‌شک حوزه‌های علمیه به زعامت رهبر انقلاب اسلامی می تواند از بستر بیداری اسلامی امروز، آینده‌‌ای بصیرت‌آفرین و عالمانه را در عرصه ترویج علم اصیل اسلامی به ارمغان آورد.

رهبری که تازه شناخته می شود
همراه شدن بیست و دومین سالگرد ارتحال امام خمینی(ره) با انقلاب های اخیر در منطقه و کشورهای اسلامی، بسیاری را به توجه بیشتر به منشا این بیداری ها واداشته است. انقلابی که سی و دو سال پیش به پیروزی رسید و رهبری که سال ها باید بگذرد تا عظمتش درک شود. اما اینک بسیاری این منشا را دریافته این مطلب را عنوان می کنند. احمد هلال اندیشمند شیعی مصر در این باره این چنین گفت: انقلاب اسلامی ایران که با رهبری حضرت امام خمینی(ره) در سی سال پیش رخ داد تاثیر فراوانی بر بیداری و نهضت امت اسلامی داشت. ملت های مسلمان که از ظلم و ستم حکام عرب به ستوه آمده اند و پیروزی انقلاب اسلامی را با رهبری امام خمینی(ره) بر دیکتاتوری شاه مشاهده کرده بودند از این انقلاب الگو گرفته و در برابر نظام های فاسد ایستاده اند. می توان به جرات گفت که اندیشه های امام خمینی(ره) محرک انقلاب های منطقه است. در همین حال این توجه باعث شده تا برخی از مسلمانان عربستان سعودی برای شناخت بیشتر این اسطوره قرن دست به تولید لوح فشرده جماران با هدف آشنایی بیشتر با افکار و آرای امام بزنند.
/گ/