متدولوژی پژوهش دینی تدوین شود

حجت الاسلام حمید رحیمی، محقق حوزه علمیه قم در گفت‌و‌گو با خبرنگار خبرگزاری رسا با بیان اینکه در زمینه اعتقادات شیعه در عرصه‌های گوناگون تحقیقاتی انجام و عقاید علمای سلف بازخوانی شده است، گفت: به نظر می رسد دوران بازخوانی آرای علمای گذشته به سر آمده است و به اندازه کافی کارهای مروری و بازخوانی در زمینه های اعتقادی داشته‌ایم.

این محقق علوم اسلامی با اشاره به این که بعد از آشنایی با آرای علمای گذشته باید به استخراج روش‌ها و گونه‌های نظریه‌پردازی آن‌ها بپردازیم و متدولوژی بحث را استخراج کنیم، ادامه داد: بعد از مطالعه روش و انتخاب روش برگزیده که مطابق با مبانی دینی ما و مورد قبول ائمه (ع) است، باید شروع به نظریه پردازی در حوزه اندیشه‌های دینی کنیم و به گونه‌ای تطبیقی، روش شناسی مطلوب را بر سایر مسائل اعتقادی سرایت دهیم.

وی با تاکید بر اینکه یکی از خلاء‌های کلام شیعی، بازسازی آن و نظریه پردازی بر اساس روش شناسی مورد قبول ائمه معصومین(ع) است، بیان داشت: باید جایگاه عقل، قرآن، نوع برخورد با اخبار واحد و غیر متواتر در زمینه اعتقادات، اعتبار اجماع علمای شیعه یا علمای مسلمان بررسی و این مبانی و اصول علمی منقح و در مسائل نوپدید استفاده شود.

این پژوهشگر حوزه علمیه قم با بیان اینکه افراد و پژوهشگاه‌های فراوانی با انگیزه‌های منفی یا انگیزه های علمی به زبان انگلیسی و عربی در حال تحقیق هستند، گفت: امروز حتی در ریزترین مطالب دینی ما در اروپا و آمریکا و کشورهای عربی کار و تحقیق می‌شود.

وی با اشاره به اینکه ممکن است برخی تحقیقات مغرضانه و گاهی با رویکرد علمی باشد که به دلیل عدم دسترسی به همه منابع یا جا گرفتن منابع درجه دو به جای منابع اصلی مطالب نادرست را القا کند، گفت: محقق علوم اسلامی باید اشراف مناسبی بر منایع و کارهای تحقیقاتی داشته باشد.

این محقق علوم اسلامی با اشاره به اینکه امروز منابع مطالعات قرآنی و تفسیری در دست ما است اما نباید از تحقیقات دیگران غافل باشیم گفت: امروز در لیدن هلند دائره المعارف قرآن نوشته شده است و تحقیقاتی صورت داده‌اند که باید به آنها رجوع کرد و حرفشان را خواند.

وی بیان داشت: امروز بسیاری از منابع مورد توجه ما در دسترس آکادمی‌های خارج از کشور وجود دارد و گاهی مقالات معمولی که در مجلات ما نوشته می شود در اختیار آنها قرار می‌گیرد.

این محقق علوم اسلامی با بیان اینکه در این نوع تحقیقات، متدولوژی‌های خاص پیگیری و دنبال شده است، گفت: به قصد بهره‌بردن یا نقد این نوشته‌ها باید به آنها مراجعه کرد که شایسته است موسساتی که کار مدیریت پژوهش را عهده دار هستند، این گونه تحقیقات را به محققان ارائه دهند.

وی اظهار داشت: گاهی محققان به منابع و تحقیقات عربی توجه ندارند در حالی که در دانشگاه های عرب زبان تحقیقات بزرگی در حال انجام است. همچنین تحقیقات دینی ارزشمندی به زبان اسپانبولی، مالایی و دیگر زبان‌ها وجود دارد که ضروری است محققانی زبان شناس برای ورود به این عرصه‌ها تربیت شوند.

وی با تاکید بر اینکه محقق موفق حداقل باید به دو زبان انگلیسی و عربی آشنا باشد، گفت: گروه های ترجمه و برگردان متون اصلی به زبان فارسی، حرکتی است که می تواند زمینه ارتقای پژوهش را آماده‌تر کند. /909/ت302/ع