گزارشی از نشست تخصصی اسلام و بودیسم

به گزارش خبرگزاری رسا به نقل از دانشگاه ادیان و مذاهب، دور دوم نشست‌های اسلام و بودیسم با حضور تنی چند از اساتید و دانشجویان دانشگاه ریوکوکوی ژاپن و دانشگاه ادیان و مذاهب با موضوعات و مقالات مختلف برگزار شد.

ابتدا حامد غفاری مترجم رسمی گروه ژاپنی و از دانشجویان دوره دکتری دانشگاه ریوکوکو، تاریخچه‌ای اجمالی از روابط ایران و ژاپن قرائت کرد که به شرح ذیل است:

نگاهی بر تاریخ روبط ایران و ژاپن

در بسیاری از گنجینه‌های میراث فرهنگی ژاپن و مهم‌تر از همه در گنجینه سلطنتی ژاپن به نام شوسوئین در شهر نارا پایتخت باستانی ژاپن نفایس فراوان از ایران کهن به یادگار مانده است و این آثار گواه داد و ستد تمدنی و فرهنگی و نیز روابط تاریخی ایران و ژاپن و هم روشنگر گوشه‌های بسیار از تاریخ تمدن و فرهنگ ایران زمین است. تاریخ مناسبات ایران و ژاپن موضوعی است که کمتر در پرتو تحقیق در آمده و در ژاپن نیز بیشتر در این چند سال اخیر به آن توجهی شده است.

ژاپنی‌ها پس از نهضت تجدد در سال‌های نیمه دوم سده نوزده و با آغاز پادشاهی امپراتور میجی 1867 م. با خودآگاهی و جهان بینی تازه‌ای که یافته بودند به پا خواستند و با سرعت باورنکردنی کوشیدند تا جای خود را در عرصه پرتلاش و ستیز این جهان گردنده بیابند و با دگرگونی‌های جهان صنعتی همگام و سرانجام در این گستره پیشگام شوند.

بیش از 13 سال از شروع نهضت تجدید ژاپن نگذشته بود که ژاپنیان سوداگر هوشمند با شناخت اهمیت ایران به اعتبار بازاری آینده دار و امید بخش برای کالای بیگانه کوشیدند تا راهی به آن باز کنند و نخستین هیأت سفارت خود را در احوال دشوار آن روزگار روانه ایران کردند. روابط دیپلماتیک با ایران دوره قاجار (1925-1796) هر چند مشخص نیست که در چه زمانی ایران تماس‌های دیپلماتیک با ژاپن را آغاز کرده است، اما به نظر می‌رسد سال 1873 م. زمانی که ناصرالدین شاه قاجار در سفر اول خود به اروپا با نائونوبو سامه شیما سفیر ژاپن در فرانسه دیدار کرد، نقطه شروع روابط بین دو کشور باشد. تا که اکی انو موته سفیر ژاپن در روسیه به هنگام مراجعت ناصرالدین شاه از سفر دوم به اروپا در سنت پترزبورگ این فرصت را پیدا کرد که با پادشاه ایران ملاقات کند. در این دیدار شاه به تجارت با ژاپن علاقه نشان می‌دهد و پیارمون تنظیم یک معاهده تجاری مذاکره می‌کند. 7 سال بعد ناصرالدین شاه یک هیأت ژاپنی را در تهران به حضور پذیرفت.

نخستین چهره سیاسی ایرانی که به ژاپن سفر کرد میرزا علی اصغر خان امین سلطان بود. وی پس از آنکه برای دومین بار از هیأت دولت کنار گذاشته شد، سفر به دور دنیا را شروع کرد. بعد از تشرف به مکه در سال 1903 م. از طریق روسیه و چین به ژاپن سفر کرد و مدت 28 روز در این کشور اقامت گزید. در توکیو از سوی امپراتور میجی به حضور پذیرفته شد و ملاقاتی با نخست وزیر وقت داشت. او از مراکز توریستی متعدد در کیوتو و همچنین از تاسیسات نظامی و مدارس جدید بازدید کرد و تحت تأثیر پیشرفت‌های ژاپن قرار گرفت. پیروزی ژاپن در جنگ با روسیه در سال 1905 موجب ایجاد علاقه‌مندی ایرانیان به ژاپن گردید، علیرغم ایجاد این علاقه‌مندی و ملاقات‌های متعدد دیپلمات‌های ایران و ژاپن در اروپا، روابط دیپلماتیک رسمی بین دو کشور تا سال 1929 م. برقرار نشد.

متعاقب تاج‌گذاری رضا شاه در آوریل 1926، ایران اصلاحات قضایی و نیز مذاکره با کشورهای اروپایی به منظور الغای اختیارات فرا سرزمینی آنها را آغاز کرد. این امر موانع موجود بر سر راه برقراری روابط سیاسی بین ایران و ژاپن را برطرف ساخت. علاوه بر این ژاپن علاقمند بود که روابط تجاری خود را با ایران گسترش دهد. همان سال ژاپن دیپلمات به ایران اعزام نمود و دفتر نمایندگی سیاسی خود در ایران را برقرار کرد. پس از مذاکرات دهم فروردین 1308 (30 مارس 1929)، نمایندگان دو کشور معاهده تجاری موقت را امضا کردند و در ماه اوت، ژاپن نمایندگی دیپلماتیک خود در تهران را افتتاح کرد. اکیو کازاما اولین وزیر مختار ژاپنی بود که در تهران مشغول به کار شد. در ماه مه 1930 ایران نمایندگی دیپلماتیک خود در توکیو را با اعزام آوانس خان مساعد السلطنه به عنوان اولین نماینده فوق‌العاده و وزیر مختار تام الاختیار افتتاح نمود. شرایط سیاسی در اروپا بیشترین تأثیر را بر روابط ایران و ژاپن داشت. رضا شاه روابط نزدیکی با آلمان نازی بر قرار کرده و با سیاست‌های ضد کمونیستی آن کشور همراهی می‌کرد. ژاپن نیز در سال 1939 م. یک موافقت نامه ضد کمونیسم با آلمان منعقد ساخت. بنابراین بسیار طبیعی بود که دو دولت با یکدیگر روابط نزدیک‌تری را پیگیری کنند. در 18 اکتبر 1939 م. قرارداد دوستی ایران و ژاپن از سوی نمایندگان دو کشور به امضا رسید. در آن دوره جنگ جهانی دوم آغاز شده بود اما زمانی که آلمان در ژوئن 1941 شوروی را مورد تجاوز قرار داد شرایط به شدت تغییر کرد. در ماه اوت ارتش‌های انگلیس و شوروی به ایران حمله کرده و ایران را اشغال نموده و رضا شاه از سلطنت خلع شد. ژاپن که معاهده سه جانبه با آلمان و ایتالیا را در سپتامبر 1940 منعقد ساخته بود با حمله به پایگاه امریکایی‌ها در پرل هاربر در هاوایی در 7 سپتامبر 1941 رسماً وارد جنگ شد.

در ژانویه 1942سه کشور ایران شوروی و انگلیس قرارداد سه جانبی‌ای منعقد کردند که آنها را به حمایت از جنگ علیه فاشیسم متعهد ساخت. ایران روابط دیپلماتیک خود با ژاپن را در 13 آوریل 1942 قطع کرد و سفارت ژان در ایران تعطیل شد. به دنبال برگزاری کنفرانس تهران با حضور استالین، چرچیل و روزولت ایران در 9 اسفند 1323 (اول مارس 1945) به ژاپن اعلام جنگ کرد، هر چند هیچ گونه درگیری مستقیم بین دو کشور صورت نگرفت. در طی 8 سال بعد اگر چه روابط دیپلماتیک بین ایران و ژاپن وجود نداشت اما دو سال پس از خاتمه جنگ جهانی دوم تجارت بین ایران و ژاپن از سر گرفته شد. در آوریل 1951 دولت مصدق صادرات نفت ملی را مد نظر قرار داد ولی موفقیت کمی در این زمینه به دست آورد. زیرا دولت انگلیس از صدور نفت ایران جلوگیری کرد. یک شرکت کوچک نفتی ژاپنی به نام ایده میتسو که علاقمند به واردات مستقیم نفت از کشورهای تولید کننده با قیمت پایین بود در نوامبر 1952 وارد مذاکره با شرکت ملی نفت ایران شد. دو طرف در فوریه 1953 موافقت نامه‌ای را در تهران امضا کردند و شرکت مذبور به طور محرمانه نفت‌کش نیشو مارو را به آبادان فرستاد که در ماه آوریل وارد بند یاد شده گردید. نفت‌کش مذبور بدون ورود به آب‌های مستغمرات انگلیس و از طریق تنگه سوندا همراه با 18468 کیلو لیتر نفت خام و 3325 کیلو لیتر نفت گاز (گازوئیل) به ژاپن بازگشت‌. به محض ورود نفت‌کش به یوکوهاما شرکت نفت ایران انگلیس علیه شرکت ایده میتسو در دادگاه محلی توکیو شکایتی را مبنی بر سرقت نفت آن شرکت مطرح ساخت اما دادگاه محلی توکیو شکایت مذبور را وارد ندانست‌. از ژوئن 1953 تا پایان سال 1954 شرکت ایده میتسو 800 هزار کیلو لیتر نفت از ایران وارد کرد. با سقوط دولت مصدق در کودتای سال 1953 و تشکیل کنسرسیوم نفتی با پیشنهادات ایالات متحده امریکا از تداوم واردات مستقیم نفت ایران توسط شرکت ژاپنی جلوگیری شد.

از طرفی موضوع نفت‌کش نیشی مارو برای این دو کشور این فرصت را پدید آورد که روابط دیپلماتیک را از سر گیرند. ایران در سپتامبر 1952 در سانفرانسیسکو قرارداد صلح با ژاپن را امضا کرد و وضعیت جنگ با ژاپن رسماً پایان یافت. در اکتبر 1953 هیروسه فرستاده ژاپن در ایران و عبدالله انتظام وزیر امور خارجه ایران موافقت کردند که روابط دیپلماتیک را مجدداً برقرار سازند. ژاپن دفتر نمایندگی خود در تهران را در نوامبر 1953 بازگشایی کرد و دفتر نمایندگی ایران در توکیو در دسامبر 1954 مجدداً فعالیت خود را از سر گرفت. سال بعد هر دو نمایندگی به سطح سفارت ارتقا یافتند. در آوریل 1957 موافقت نامه فرهنگی بین ایران و ژاپن منعقد گردید. خانواده سلطنتی ایران و ژاپن در تداوم روابط دیپلماتیک دو کشور نقش مهمی را ایفا کردند.

در اردیبهشت 1337 (مه 1958) امپراتور ژاپن به طور رسمی از محمد رضا پهلوی، شاه ایران جهت سفر به ژاپن دعوت کرد. در پاسخ به دعوت محمد رضا پهلوی، آکی هیتو ولیعهد ژاپن (امپراتور فعلی) در آبان 1339 (نوامبر 1960) از ایران بازدید کرد. پس از ملی شدن صنعت نفت در ایران که به دنبال کشمکش‌های دولت ایران کشور با دولت انگلیس محقق شد تجارت ژاپن و ایران به طور قابل توجهی گسترش یافت. در سال 1956 ژاپن چهارمین کشور عمده وارد کننده از ایران و یازدهمین کشور از نظر میزان صادرات به ایران بود و همچنین ایران مهم‌ترین شریک تجاری ژاپن در خاور میانه محسوب می‌شد. در سال 67-1966 م. ژاپن به بزرگ‌ترین وارد کننده محصولات یاران شامل نفت تبدیل شده بود که شامل 21% از مجموع صادرات ایران به ژاپن می‌شد. در رابطه با صادرات به ایران ژاپن چهارمین کشور پس از آلمان، آمریکا و انگلیس بود. علت رشد مبادلات تجاری فوق‌الذکر رشد سریع اقتصاد ژاپن طی دهه 1960 بود که افزایش تقاضا نفت را به همراه داشت و عمدتاً از ایران وارد می‌کرد. علاوه بر این صنایع سنگین ژاپن در این دوران به نحو چشمگیری توسعه یافت و این کشور صادرات ماشین آلات اتومبیل و فولاد را آغاز کرد. در دهه 70 میلادی روند جدیدی در روابط 2 کشور شکل گرفت که علت آن افزایش سرمایه گذاری ژاپن در ایران بود. پس از بحران نفتی در سال 1973 م. ایران به عنوان یکی از امن‌ترین کشورهای برای سرمایه گذاری مورد توجه قرار گرفت و ژاپن بزرگ‌ترین کشور سرمایه گذار در ایران بود که بیش از 100 شرکت ژاپنی دفتر نمایندگی خود را در ایران افتتاح کردند و در ادامه روابط ایران و ژاپن به هنگام پیروزی انقلاب اسلامی و همچنین جنگ ایران و عراق دست‌خوش تغییراتی شد.

در ادامه تیت مون لوین دانشجوی رشته فعالیت‌های رفاهی معابد بودیسم در میانمار در دانشگاه روکوکو کنفرانس خود را به زبان ژاپنی ارائه نمود و سپس توسط مترجم رسمی خلاصه آن به فارسی ارائه شد که به شرح ذیل است:

تاریخ و ویژگی‌های دین بودا در میانمار

میانمار در فاصله بین چین و هند با وسعت 677000 کیلومتر مربع و جمیعت 57 میلیون و 500 هزار نفر که 3/89% آن جمعیت بودایی، 5% مسیحی، 8/3% مسلمان و 2/1% اعتقاد به عالم ارواح و ارواح مردگان یا به اصطلاح Seirei shiko می‌باشند.

یک کشور چند قومی که بیشترین آن قومیت میانماری (ملیت شان، ملیت راکاین، ملیت مون، ملیت کاران، ملیت چین، ملیت کاوجا و ملیت کاچین) است. میانمار در میان کشورهای آسیای جنوب شرقی که آیین بودا در آن مرسوم می‌باشد، بیشترین تعداد معابد و راهب را دارا می‌باشد.

طبق بررسی آماری در سال 2011، در کل کشور 59914 معبد وجود دارد که تعداد 547536 نفر راهب و 43710 نفر راهبه در این معابد آموزش می‌بینند.

بودیسم با زندگی مردم میانمار ارتباط نزدیکی دارد. به عنوان مثال این سنت که پسرها قبل از اینکه به سن بلوغ برسند یک بار و یک مرحله از آموزش روحانیت را می‌گذرانند در آنجا مرسوم است.

جشن‌ها، تعطیلات سالیانه، صدقه، هدایا، کمک متقابل و همچنین اعتقادات بودیسم در زندگی روزمره نمودی چشمگیر دارد و با زندگی روزمره پیوند خورده است. مردم هر روز صبح به راهبان بودایی مواد غذایی، آب و گل هدیه می‌دهند و در واقع این هدیه را هدیه‌ای به بودا می‌دانند.

تاریخ بودیسم در میانمار

تراوادا بودیسم از قرن 11 به میانمار وارد شد. و در دوره باگان قرن 11-13 میلادی رونق زیادی گرفته و بسیار محبوب گشت. در این دوره بیش از 5000 معبد ساخته شد و در قرن 15 تراوادا بودیسم دین رسمی میانمار شد.

از سال 1885 تا 194 این کشور مستعمره دولت انگلیس و تحت استعمار بود، پس از آن به مدت 3 سال تحت سیطره نظامی ژاپن و سرانجام در سال 1948 به استقلال رسید. در زمان استعمار، دین بودیسم به عنوان حامی معنوی حرکت ملی دموکراسی خواهی و از لحاظ سیاسی واجد اهمیت فراوان بود. از سال 1948 تا 1962 در این کشور تلاش برای رسیدن به سوسیالیستی بودایی شکل گرفت ولی با مخالفت روحانیون بودائی مواجه شد. از سال 1962 به بعد فلسفه سویالیت برمه با شعار عدم استثمار انسان پذیرفته شد.

در سال 1980 به منظور مدیریت فرق بودایی در کل کشور جلسه مشترک فرقه‌های ملی برگزار شد و 9 فرقه مورد تایید قرار گرفت و قوانین مربوط به فر ق بودیسم مورد تصویب واقع شد.

از سال 1988 تا 2011 قدرت نظامی حاکم شد. حاکمان نظامی در عین اینکه قائل به جدایی دین از سیاست هستند اما دین بودارا نیز تایید می‌کنند و راهبان بودایی و بودیسم را حمایت می‌کنند.

اصول اعمال و احکام

متون مقدس پالی هدف نهایی را رسیدن به نیروانا یا رهایی از توهم و خیال، رسیدن به آرامش ابدی و آزاد شدن از درد و رنج می‌داند. وجود انسان با سختی‌ها شروع شده و این سختی‌ها به دلیل نادانی و دلواپس بوجود آمده است. بودائیان میانمار معتقدند با تحمل این سختی‌ها و عبور از 8 مرحله می‌توان به نیروانا رسید. این 8 مرحله عبارتند از : نظریه، تفکر، زبان، عمل، امرار معاش، تلاش، محبت و سرانجام تمرکز ذهنی. در واقع آنها با طی این مراحل ذهن و جسم را هماهنگ نموده و به خرد تعالی می‌رسند. آموزش و تمرین این روش‌ها در صومعه‌ها انجام می‌شود.

راهبان

این اصطلاح به راهب و راهبه گفته می‌شود کسانی هستند که مادیات را رها کرده و به عنوان پسر بودا مورد احترام عموم قرار دارند. برای راهبان دو دسته قانون وجود دارد: سیلا (قوانین داوطلبانه) و ویناجا (قوانین اجباری). قوانین اجباری شامل: اجتناب از قتل، سرقت، فحاشی، تجاوز، زنا، غذای بعد از ظهر، دریافت طلا و نقره، شرب خمر، خوابیدن در جای بلند و باز و همچنین انجام مومیایی بدن و دیدن و شنیدن رقص و موسیقی کابوکی می‌شود.

پیروان بودا

به افراد عادی و غیر روحانی طرفداران بودا گفته می‌شود که 5 اصل دین را بایستی رعایت کنند: اجتناب از قتل، سرقت، فحاشی، شرب خمر، تجاوز و زنا و رعایت دیگر قوانین بودایی چه آنهایی که باید از انجام آن خودداری کنند و چه کارهای نیک برای آنها اختیاری و به صورت داوطلبانه می‌باشد. از سال 1990 به بعد دین بودا در میانمار قدری منعطف‌تر و منطبق با سبک و سیاق زندگی امروزی است. و مردم معتقدند با داشتن حس انسان دوستانه، قلبی رئوف و با تلاش و کوشش به مراتب بالاتری خواهند رسید و در زندگی بعدی خود رشد خواهند کرد.

سپس ایکو اوتسوکو دانشجوی رشته مطالعات تطبیقی میان لباس‌های سنتی ژاپنی و دیگر نقاط دنیا در دانشگاه روکوکو کنفرانس خود را به زبان انگلیسی ارائه نمود. این کنفرانس در مورد فستیوال گیون یکی 3 فستیوال مهم کیوتو می‌باشد توضیحات کامل داد و همچنین دقایقی از این فستیوال را نیز که فیلم برداری کرده بود برای حضار به نمایش گذاشت. خلاصه کنفرانس ایشان به شرح ذیل است:

مبادلات فرهنگی بین ایران و ژاپن با تمرکز بر هنرهای زینتی

گیون ماتسوری (فستیوال گیون)

گیون ماتسوری یکی از بزرگترین فستیوال‌های ژاپن در شهر کیوتو (پایتخت سابق) است. این جشن یکی از 3 فستیوال مهم کیوتوست. و از داخل و خارج ژاپن توریست‌های بسیاری برای دیدن آن به کیوتو می‌آیند. در این فستیوال مردم معبد یاماهوکو را آماده و تزئین کرده و اشیاء زینتی و فرهنگی که از کشورهای مختلف آورده شده را در آن می‌چینند. در میان این اشیاء دو قالی کهن ایرانی نیز وجود دارند.

این فستیوال تنها در دوران جنگ سال‌های 1467-1477 و همچنین آتش سوزی بزرگ برگزار نمی‌شد. اما اشیای زینتی در وضعیت بسیار خوب و مناسبی حفظ شدند.

تاریخچه فستیوال

این فستیوال در اصل در پس شیوع یک بیماری واگیر دار در سال 869 م. که باعث مرگ بسیاری از مردم شد، به وجود آمد. به فرمان امپراتور، افسر اورابه هیرامارو 66 شیء سمبولیک مذهبی و دینی را از ایالت‌ها و استان‌های ژاپن که جمع آوری کرد. مردم در آن زمان اعتقاد داشتند که فجایع طبیعی در نتیجه نفرین ارواح کینه‌توز و شرور به وجود می‌آیند و این فستیوال هم برای دور کردن این ارواح و دفع شر آنها به وجود آمد.

به تدریج مقیاس این فستیوال بزرگ‌تر شد و برای جنگ، آتش سوزی، زلزله و دیگر فجایع طبیعی نیز مورد استفاده قرار گرفت.

در زمان جنگ معبد یاماهوکو آسیب دید و تعدادی از اشیاء نیز از بین رفت. در حال حاضر 35 شیء باقی مانده که در فستیوال استفاده می‌شود.

ویژگی‌های فستیوال

این فستیوال اول ماه جولای تا انتهای آن برگزار می‌شود و فانوس‌های کاغذی (یوی یاما) در معبد و خیابان اصلی نصب می‌شود و آهنگ‌ها و موسیقی سنتی ژاپنی نیز نواخته می‌شود.

دو فرش ایرانی که در این فستیوال به نمایش در می‌آید در سال 2009 به عنوان میراث فرهنگی به ثبت رسیده است. این دو فرش بافته اصفهان و ابریشمین می‌باشد و متعلق به قرن 16 و 17 میلادی است. نقوش این فرش‌ها گل‌های پیوسته با رنگ زمینه روشن و محاط با نقوش عربی – اسلامی به اندازه 2*5 است و به گنج‌های این فستیوال معروف است.

این فستیوال فرصتی برای مردم عادی ژاپن است که با اشیاء و دکور هنرهای ژاپن و کشورهای خارجی در طول 1100 سال در کنار هم قرار گیرند و احساسی تازه را تجربه کنند.

سپس آئوی اویاما دانشجوی رشته ادبیات مقایسه ای زنان در ژاپن و مقایسه با دیگر نقاط دنیا در دانشگاه روکوکو کنفرانس خود را در رابطه با زنان ژاپن به زبان انگلیسی ارائه داد. که نام اصلی کنفرانس «فرهنگ و شرایط زنان در ژاپن و ایران» بود. اما در ارائه، تنها وضعیت زنان ژاپنی در 5 دوره مختلف اجتماعی- فرهنگی- تاریخی گفته شد و همچنین دقایقی از فیلمی ژاپنی برای حضار به نمایش درآمد که وضعیت زنان ژاپنی در دوره‌های سنتی ژاپن در خانه و مرد سالاری شدید را نشان می‌داد. خلاصه کنفرانس ایشان به شرح ذیل می‌باشد.

وضعیت زنان در دوره های مختلف ژاپن

دوره ادو

این دوره که به دوره فئودالی ژاپن معروف است، ژاپن زیر نظر توکوکاوا تسوکوناتا اداره می‌شده. تفاوت وضعیت زنان و مردان در این دوره فاحش بوده است. در این دوره هیچ گونه آزادی زنان وجود نداشته و آنها از نقش اجتماعی برخوردار نبودند. در این دوره خارجیان تصور می‌کردند که زنان ژاپنی پیش خدمت هستند و حق طلاق نیز با شوهر بود. آنها تنها به خانه داری می‌پرداختند. و دیدگاه آنها نیز دیدگاه مذهبی تحت تأثیر کنفسیوس - بودیم بوده است.

دوره میجی (تایشو)

سیستم در این دوره به سرعت تغییر کرد. جنبش آزادی خواهی زنان، سوار بر موج تجدد در این دوره شروع شد و روزنامه‌های در این زمینه نوشتند و زنان خواستار حق طلاق برابر با مردان شدند. زنان طبق قانون توانستند به آموزش دست یابند هر چند محتوای آموزشی تنها به آنان آموزش می‌داد که تنها مادر و همسر خوبی باشند.

دوره تایشو تا شوا

در این دوره فضای مدگرایی به تدریج رایج شد و زنان مدرن شدند. کار، ازدواج و... برای آنها تا حدی قابل قبولی آزاد شد. اما بیشتر زنان در این دوره تحت تأثیر تربیت سنتی و شوهران خود در خانه منتظر شوهران خود بودند. زنان پس از ازدواج ناچار از خانه داری، کار بیرون از منزل را رها می‌کردند.

دوره شوا

جنگ با چین به دستور امپراتور آغاز شد و به دلیل شرایط جنگی فعالیت‌های و مسائل فرهنگی به حالت رکود و توقف در آمد. مدگرایی، تجددخواهی و آزادی خواهی زنان نیز متوقف شد و زنان چه سنتی و چه مدرن به انتظار بازگشت شوهران خود از جنگ بودند.

دوره هی سی

در این دوره زنان به طور کامل آزاد شدند. در قوانین ژاپن دیگر هیچ تفاوتی بین زن و مرد دیده نمی‌شود. هر آن چه که مرد می‌تواند انجام دهد زن نیز می‌تواند انجام دهد.

امروزه نیز خانواده‌های سنتی در ژاپن وجود دارند که دختران و زنان خود را محدود می‌کنند و حتی شرکت‌هایی وجود دارند که زن‌ها را استخدام نمی‌کنند، اما به طور کلی می‌توان گفت امروزه زنان در ژاپن کاملاً آزادند و از آزادی خود لذت می‌برند.

 سپس دکتر جوان آراسته به بررسی هنر میان آیین فتوت در عرفان اسلامی و آیین ذن در بودیسم پرداخت. وی به دلیل ضیغ وقت تنها خلاصه ای از کنفرانس خود را ارائه کرد.

دکتر جوان آراسته در بررسی تطبیقی خود ابتدا به شباهت‌های هنر میان آیین فتوت و ذن پرداخت و سپس افتراقات آن را بررسی اجمالی کرد.

در شباهت‌ها به بحث چیستی هنر در آیین‌ها، منشأ هنر و روش رسیدن به مراتب بالا (سلوک) و همچنین آمیختگی هنر با زندگی روزمره و مردم عادی اشاره کرد. وجوه افتراق را نیز با موارد جایگاه جدی‌تر و روشن‌تر هنر در آیین ذن، نبودن آموزه‌های نظری در ذن و گستردگی آن در عرفان اسلامی برشمرد و همچنین اضافه کرد که سلوک در آیین فتوت اثباتی و در ذن سلبی است و توضیحات اجمالی در خصوص موارد فوق ارائه کرد.

همچنین در روز گذشته این نشت، پروفسور توسه ئی سانو کنفرانس بسیار مفید خود را به شکل مقاله‌ای با عنوان «عرفان در اسلام و ادیان ژاپنی» ارائه نمود.

وی در مقاله خود ابتدا چند خصوصیت تصوف اسلامی را توصیف نمود و آنها را با آیین بودایی ذن و آیین شینتو مقایسه کرد. ابن عربی را با استفاده از تفکر و واژه‌های فلسفه اسلامی به شکل عرفانی توصیف نمود و تئوری «وحدت الوجود» را از دیدگاه خود توضیح داد. وی گفت طبق نظریه ابن عربی وجود و هستی در عالم از وجود الهی است. که این وجود الهی همان «احد» یا «احدیه» در میان صوفیان است و آنها تمرین می‌کنند که به احد نزدیک شده و با آن یکی شوند. (فنا و بقا)

پروفسور سانو گفت: «سهروردی، فیلسوف عرفانی ایرانی مشهور به شیخ الاشراق، از دیگر سو تاکید کرد که همه وجود دنیا از نتیجه انعکاس نور الهی تدریجاً به وجود می‌آید. وی منبع اصلی و اولی همه‌ی وجود را نورالانوار نامید. ایشان گاهی اوقات فلسفه خودش را به صورت افسانه‌های اخلاقی ابراز کرد که در یکی از آنها به عنوان «رساله الطیر» مسیر مقامات تصوف برای رسیدن به نور الانوار را به صورت تمثیلی به شکل مسافرت پرندگان به سوی کاخ الهی در قله کوه بلندی که بعد از گذشتن از هفت کوه می‌توانستند به آن برسند، بیان نمود.

سنت و تفکّر تصوّف در جامعه هم تأثیر داشت و بعد از قرن دهم (م.) فتوّت به عنوان تشکیلات اجتماعی و اخلاقی تحت تأثیر تصوّف در جامعه گسترش یافت. فتوّت عمدتاً از جوانان شهری ترکیب شد که اکثریت آنها به اصناف تعلّق داشت. طبق فتوّتنامه‌هائی که به قواعد فتوّت اشاره می‌کنند چند نکته ویژه فتوّت روشن می‌شود که از نظر اخلاقی به شجاعت یا جوانمردی در برابر ظلم و سخاوت و مهمان نوازی اهمّیت می‌داد. سالکان تحت تعلیم و ارشاد شیخ تمرین روحی می‌نمودند و مراسم خصوصی هم برگزار می‌شد که در آن شلوار و کمربند ویژه و گاهی لباس مخصوص صوفی می‌پوشیدند. فتوّت به حضرت علی به عنوان بنیان‌گذار آن احترام می‌گذاشت و در برقراری امنیت جامعه و گسترش مذهب شیعه سهم داشت.

آیین بودائی «ذن» با تصوّف وجوه مشترکی دارد که راهب آن هم توسّط تمرین مراقبت یا «زازن» سعی می‌کند به مقام روحی فوق‌العاده ساکت و بیخودی یا «ساتوری» مثل آخرین مقام تصوّف برسد. علاوه بر این، بعد از رسیدن به «ساتوری»، راهبر نباید دوباره به جامعه برگردد و از این نظر با فتوت که برای کمک به مردم مثل مقام «بقا» به جامعه بازمی‌گردند متفاوت است. آیین شینتو هم در چند نقطه با تصوف شباهتی دارد که در آن خدا و انسان به یکدیگر نزدیک می‌شوند، در آیین شینتو آیینه‌ای در عبادتگاه شینتو یا «جینجا» می‌گذارند و عقیده دارند که کفیل خدا است و وقتی که انسان در مقابل آن آیینه به عبادت می‌پردازد، علاوه بر صورت، روح انسان نیز روی آن منعکس می‌شود و به این شکل با خدا یکی می‌شود که سالک تصوف اسلامی نیز چنین مسیری را طی می‌کند./905/د101/ن