حد و مرز شادی گناه نکردن و غافل نبودن از خدا و واجبات دینی است
حجت الاسلام احمد پاکنهاد، مشاور معاونت تهذیب حوزه علمیه قم و مدرس حوزه، در گفت‌و‌گو با خبرنگار خبرگزاری رسا، گفت: دین اسلام، دین شادی و نشاط است، اما به دلیل عملکرد غلط برخی از متدینین نگرش اشتباه «شاد نبودن» را به دین نسبت داده اند.
وی در ادامه افزود: با نگاه به روایاتی که در زمینه تفریح و شادی وارد شده است متوجه می شویم که چقدر در دین به خوشرویی، نشاط و شادی سفارش زیاد شده است، و همچنین در روایات دیگری آمده است که انسان نباید افسرده و حزین باشد به جز در یک مورد و آن حزن برای خداوند و آخرت است.
مؤمن حزن برای دنیا ندارد بلکه حزن او برای آخرت است
این پژوهشگر حوزوی با بیان اینکه مؤمن حزن برای دنیا ندارد بلکه حزن او برای عاقبت است، اظهار داشت: حزن مؤمن برای کاستی‌های خود و دوری از ذات پروردگار الهی است، اما همین حزن را هم می فرمایند باید قلبی باشد، و نباید اطرافیان متوجه حزن او شوند.
وی با نقل سیره ای از رسول گرامی اسلام(ص) و امیر المومنین(ع) در مورد شادی و خوشرویی، ابراز داشت: پیغمبر اکرم(ص) شوخ طبع ترین مردم زمانه بود، و نیز درباره حضرت امیر المومنین(ع) نقل شده است که از دلایلی که خلفا حضرت را کنار زدند دو دلیل داشت، یک جوان بودن ایشان و دیگری شوخ طبع بودن آن حضرت، که این نشان دهنده همت هر دوی این بزرگواران برای ترویج خوشرویی و ایجاد جامعه ای پر از نشاط و شادابی بود.
مؤمن همیشه شاد و بشاش است
حجت الاسلام پاکنهاد در ادامه خاطر نشان داشت: در روایت داریم که «مومن حشراً و بشراً» مؤمن همیشه شاد و بشاش است، این از نکات خیلی مهم است، باز در سیره نبی مکرم اسلام داریم که ایشان را هیچ وقت بدون تبسم ندیدند، بلکه ایشان همیشه با تبسم بودند و تاکید داشتند باید قلب مؤمن را پر از نشاط و شادی کرد.
این کارشناس مذهبی در بیان آفت های شادی و نشاط بیان داشت: هرچیزی آفت دارد و آفت شادی اگر از آن حد مجاز فراتر رود سبب غفلت از خدا خواهد شد، در روایات آمده است که پیامبر اکرم(ص) در شادی هایشان از یاد خدا غافل نبودند زیرا تمام شادی هایشان همراه با توجه با ذات اقدس الهی بود.
تمسخر، غیبت و افتراء نتیجه شادی های افراطی
وی ادامه داد: بعضاً دیده می شود برای خنداندن دیگران، گروهی یا قومی را مورد تمسخر قرار می دهند و فقط برای لحظه ای شاد بودن مرتکب غیبت، افتراء و مسخره کردن می شوند، به فتوای مراجع شادی هایی که منجر به گناه شود حرام است.
حجت الاسلام پاکنهاد با بیان گرفتار شدن در دام شهوات و بی بند و باری به عنوان یکی دیگر از آفت های شادیهای افراطی اظهار داشت: در مجالس عروسی که باید یک مراسم شادی و نشاط برای خانواده ها باشد، برخی با انجام کار های منکر و نهی شده از سوی اسلام زمینه های گناه را فراهم و سبب می‌شوند این مراسم تبدیل به یک مراسم لهو و لعب شود.
به بهانه شاد بودن نباید اسباب گناه را فراهم کرد
وی ادامه داد: کسی مخالف شاد بودن و شادی نیست، اما نباید با اختلاط زن ومرد در مراسم و جشن‌ها مرتکب گناهان بزرگ شد، از این رو این اقدامات نشاط و شادی را به دنبال نخواهد داشت بلکه جامعه را به فساد و تباهی می‌کشاند.
این استاد حوزه با اشاره به اتلاف وقت به عنوان یکی دیگر از آفت های شادی های افراطی بیان داشت: پرداختن به تفریح و شادمانی های افراطی و بیش ار حد موجب از بین رفتن وقت انسان می‌شود، هر چیزی یک حدی دارد، از این رو پرداختن به شادی و تفریح دارای حد و حدودی است.
حد و مرز شادی گناه نکردن و غافل نبودن از واجبات است
وی در ادامه افزود: حد و مرز شادی گناه نکردن و غافل نبودن از واجبات است، نباید در شادی کردن ها افراط داشته باشیم و تا جایی پیش رویم که از واجبات خود غافل بمانیم، حتی در روایات تاکید شده است انسان نباید در شادی هایش به گونه ای رفتار کند که از سوی دیگران معروف به لودگی شود، بلکه شادی باید در حد نمک زندگی باشد.
حجت الاسلام پاکنهاد با اشاره به درس های اخلاق بزرگان دین در بیان حد شادی و تفریح ابراز داشت: علمای دین در درس های اخلاق در بیان حد شادی و تفریح هم حد افراط و هم حد تفریط آن را مورد مذمت قرار می دهند، زیرا با افراط در شادی عمل انسان تبدیل به گناه و اتلاف وقت شده و نیز تفریط در شادی هم حزن و افسردگی را به همراه خواهد داشت، از این رو در آموزه های دینی شفارس به ترک هر دوی آن ها شده است.
وی ابراز داشت: توجه باید داشت که پرداختن به شادی های مباح و مستحب در برخی از مکان ها خاص، آن را تبدیل به یک پدیده منفی نکند، در شادی کردن باید حرمت برخی جاه ها از جمله مساجد و امام زاده ها را حفظ کرد، حتی به فرموده برخی از بزرگان نباید حتی در حرم امامان معصوم(ع) صلوات بلند فرستاده شود.
ایجاد روحیه شادی، انگیزه عبادت و تکالیف فردی از ثمرات شادمانی
این پژوهشگر حوزوی در بیان ثمرات شادی و تفریح در افراد و جامعه اظهار داشت: یکی از ثمرات شادمانی ایجاد روحیه شادی، انگیزه عبادت و تکالیف فردی در انسان ها است تا کارهای روزمره و عبادت کردن، با یک روحیه بالای انجام پذیرد، از این رو اگر کارمندی روحیه شادی داشته باشد وظایف خود را بهتر انجام داده و در کار ها موفق تر عمل خواهد کرد.
وی با بیان کثیر المزاح بودن بزرگان و فقیهان دین و توجه ویژه آن ها به تفریح و شادمانی ابراز داشت: علمای دین با وجود اوج تعبد و علمیت، روحیه شادی در آنها نمایان بود، ما نیز باید از این الگوها درس گرفته و در زندگی خود از آن بهره مند شویم.
تفریح و شادابی سبب تقویت رابطه های خانوادگی و اجتماعی
حجت الاسلام پاکنهاد تقویت رابطه های خانوادگی و اجتماعی را یکی دیگر از ثمرات شادمانی دانست و گفت: در خانواده ای که پدر و مادر خانواده دارای روحیه شادی هستند و این روحیه را به فرزندان خود نیز انتقال می دهند و همچنین ارتباط خوبی هم با همسایگان و خویشاوندان دارند، سبب می شود خیل کثیر از دوستان و آشنایان مشتاق ارتباط با آنان را داشته باشند، از این رو این اقدامات به تدریج باعث تعمیق دوستی ها و محبت در کل جامعه خواهد شد.
وی با اشاره به یکی دیگر از ثمرات شادمانی و نشاط در جذب مخالفین بیان داشت: شادی باعث جذب مخالفان می شود، اگر طلبه ای با روحیه شاداب به تبلیغ رود می تواند در تبلیغ دین و جذب افراد مخالف موفق باشد و کسانی که خیلی به دین گرایش ندارند را جذب خود کند، از این رو روحیه شاد بودن و شاد زیستن حقیقی و صحیح باعث جذب افراد بیشتری به دین می شود.
سلامتی روحی، روانی و جسمی ثمره شاد بودن
این مشاور مذهبی در بیان اثرات فیزیکی شادی و نشاط بر انسان ها اظهار داشت: شاد بودن سبب سلامتی، پیشگیری و درمان بسیاری از بیماری های روحی و روانی و جسمی است، امروزه از نظر پزشکی ثابت شده است که خندیدن در روز به مدت چند دقیقه درمان چندین بیماری است، از این رو باید اهل تفریح و شادی سالم باشیم زیرا کسانی که از نظر روحی این نشاط و سرور را دارند آمار ابتلا شدن به بیماری در آنها بسیار کم است.
توجه به ذات اقدس الهی و اعتماد به او عامل دوری مومن از حزن و اندوه
وی با اشاره به مناجاتی از امام سجاد(ع) در برابر پروردگار بیان داشت: ایشان در دعایی می فرماید«خدایا من با وجود تو که کریم هستی چرا باید حزن داشته باشم، در حالی که تو را می شناسم و به تو معرفت پیدا کردم باز هم اندوهگین باشم»، توجه به مناجاتها ما را متوجه به این خواهد کرد که این ها سبب سرور مؤمن است، هر چه قدر ما معرفتمان و ایمان مان به پروردگار بیشتر شود، سرور و بهجت قلبی ما نیز باید بیشتر شود.
حجت الاسلام پاکنهاد به اشاره خاطره ای از مرحوم ابوالحسن اصفهانی در برخوردش با یکی از خویشاوندان اظهار داشت: روزی عروسشان گردنبند بدلی را تهیه کردند تا در مجالس از آن استفاده کنند، وقتی مرحوم ابوالحسن اصفهانی از ماجرا با خبر می شوند عروس خود را از استفاده از آن نهی می کنند، از آن سو نیز با اعتراض عروس خود مواجه می شوند که من از گردنبند اصل استفاده نمی کنم بلکه یک گردنبند بدلی است پس چه اشکالی دارد.
وی ادامه داد: مرحوم ابوالحسن اصفهانی در جواب می گویید درست است که شما از گردنبند مصنوعی استفاده می کنید اما این را که مردم نمیدانند بلکه به زعم آن ها آن گردنبند اصل است و از این رو چون قادر به تهیه آن نیستند اندوهگین می‌شوند، حال با توجه به این داستان متوجه می شویم که علما و عرفای دین چقدر در رفتار های خود دقت داشتند تا سبب ناراحتی کسی را فراهم نکنند.
این کارشناس مذهبی در پایان گفت: ما باید در استفاده کردن از نعمت‌های الهی حد اعتدال را رعایت کنیم تا خدای نا خواسته مرتکب اسراف و تبذیر نشویم زیرا مسرفین در ردیف برادران شیطان هستند، همچنین در شادی کردن به محرومین جامعه نیز توجه نماییم و شادیهای خود را با آنان تقسیم کنیم.
شایان ذکر است، مقام معظم رهبری در دیدار جوانان خراسان شمالی به ارائه فهرستی از آسیب‌های سبک زندگی پرداختند و بیست پرسش مطرح کردند، یک پرسش از این پرسش‌ها مربوط به موضوع الگوى تفریح سالم بود.
گفتنی است، پرسش‌های زیر بخش از پرسش‌های مطرح شده از سوی مقام معظم رهبری است:
چرا فرهنگ کار جمعى در جامعه‌ى ما ضعیف است؟
علت کار گریزی چیست؟
چرا در روابط همسایگى‌مان رعایت‌های لازم را نمی‌کنیم؟
چرا در زمینه‌ى فرهنگ رانندگی، مردمان منضبطى به طور کامل نیستیم؟
حد زاد و ولد در جامعه‌ى ما چیست؟
الگوى تفریح سالم چیست؟
نوع معمارى در جامعه‌ى ما چگونه است؟ چقدر متناسب با نیازهاى ماست؟
در بین ما دروغ چقدر رواج دارد؟
چرا در برخى از بخش‌های کشورمان طلاق زیاد است؟
علت پرخاشگرى و بى‌صبرى در میان بعضى از ماها چیست؟
چقدر به قانون احترام می‌کنیم؟ علت قانون گریزی در برخى از مردم چیست؟
انضباط اجتماعى در جامعه چقدر وجود دارد؟
وجدان کارى در جامعه چقدر وجود دارد؟
چرا برخى از حرف‌های خوب، ایده‌هاى خوب، در حد رؤیا و حرف باقى می‌ماند؟
چه کنیم که ریشه‌ى ربا در جامعه قطع شود؟
آپارتمان‌نشینى چقدر براى ما ضرورى است؟
تجمل‌گرایی چیست؟ بد است؟ خوب است؟ چقدرش بد است؟ چقدرش خوب است؟
چرا در بین بسیارى از مردم ما مصرف‌گرایی رواج دارد؟
چرا پشت سر یکدیگر حرف می‌زنیم؟
چرا در برخى از بخش‌های کشورمان روى آوردن جوان‌ها به مواد مخدر زیاد است؟
چرا صله‌ى رحم در بین ما ضعیف است؟
آپارتمان‌نشینى چقدر براى ما ضرورى است؟ چقدر درست است؟
طراحى لباسمان چقدر متناسب با نیازهاى ما و عقلانى و منطقى است؟
آرایش در بین مردان و زنان چقدر درست است؟
آیا ما در معاشرت‌های روزانه، به همدیگر به طور کامل راست میگونیم؟
بعضى‌ها با داشتن توان کار، از کار می‌گریزند؛ علت کار گریزی چیست؟
علت پرخاشگرى و بى‌صبرى و نا بردباری در میان بعضى از ماها چیست؟
حقوق افراد را چقدر در رسانه‌ها ، در اینترنت و... مراعات می‌کنیم؟
تولید کیفى در بخش‌های مختلف، چقدر مورد توجه و اهتمام است؟
چرا به ما میگویند که ساعات مفید کار در دستگاه‌هاى ادارى ما کم است؟
چرا در بعضى از شهرهاى بزرگ، خانه‌هاى مجردى وجود دارد؟ این بیمارى غربى چگونه در جامعه‌ى ما نفوذ کرده است؟
چه کنیم که طلاق و فروپاشى خانواده، آنچنان که در غرب رایج است، در بین ما رواج پیدا نکند؟
چه کنیم که زن در جامعه‌ى ما، هم کرامت و عزتش حفظ شود، هم وظائف اجتماعی‌اش را انجام دهد و هم حقوق اجتماعی و خانوادگی‌اش محفوظ بماند؟
چه کنیم حق همسر، حق فرزندان رعایت شود؟/9192/پ201/ن