عقل‌گرایی و عقل‌بسندگی و نسبت آن با دین
وی افزود: یک مکتب راسیونالیسم در دنیا به وجود آمد که گاه این راسیونالیسم را به نام عقل‌گرایی نام می‌برند که ما آن را می‌پذیریم، اما گاه معنای آن را عقل‌بسندگی در برابر دین دانسته‌اند که این امر مورد قبول نیست.
نماینده مردم اصفهان در مجلس خبرگان رهبری با اشاره به این‌که عقل همه مطالب را نمی‌فهمد و به طور قطع نیازمند وحی است، خاطرنشان کرد: کسانی که راه وحی را نفی می‌کنند، مانند کسی است که بگوید من بدون استفاده از حواس پنج‌گانه و فقط تنها با عقل می‌خواهم برخی مطالب را بفهمم که این امر اشتباه است.
وی ابراز کرد: آن کسانی که از وحی دوری گرفته‌اند و تنها به عقل بسنده کردند، مسلما از بسیاری از علوم دور مانده‌اند و بسیاری از مطالب را نفهمیده‌اند، با این همه در دنیای فعلی افراد بسیاری هستند که به کمک استدلال عقلی وابسته بودن خالق به مخلوق را اثبات می‌کنند.
با یک استدلال ساده می‌توان خدا را اثبات کرد
آیت‌الله مهدوی با بیان این‌که برخی از افراد نیز به خالق و آفریننده خود کاری ندارند و در واقع چشم دل خود را بسته‌اند، اظهار کرد: انسان با یک استدلال ساده و با توجه به جریان شب و روز و این که این جهان در حال حرکت است، نیازمند خداوند است، این یک بحث عقلی است.
وی خاطرنشان کرد: بسیاری از افراد هستند که می‌گویند با استدلال عقلی می‌توانیم، خدا را اثبات کنیم، در فلسفه اسلامی مشّاییان به این امر اعتقاد دارند، اما اشراقیان می‌گویند که پای عقل بی‌تمکین بود و باید دل خود را پاک کنیم و با دل خداوند را بیابیم.
نماینده مردم اصفهان در مجلس خبرگان رهبری با تأکید بر این‌که اشراقیان از اهل‌سنت با این که در کتاب‌های خود ادعا کرده‌اند که باید با دل خداوند را یافت، اما این دروغ است، گفت: اهل‌سنت نمی‌توانند عارف باشند، زیرا ولایت و امامت حضرت علی(ع) را نپذیرفته‌اند و در واقع باید گفت در میان اهل‌سنت نمی‌توان گفت که عارف داریم.
وی بیان کرد: طریقه مشایی و اشراقیان در فلسفه اسلامی دو جریان شده است، اشراقیان می‌گویند که استدلال همواره ضعیف است، و ما نیاز به تهذیب و پاک کردن دل داریم، تا انسان با نور آسمان‌ها و زمین سنخیت پیدا کند، اما مشاییان به استدلال پافشاری دارند.
آیت‌الله مهدوی ابراز کرد: باید گفت مرحله اعتقاد و ایمان به خداوند سیری دارد، مرحله اول اعتقاد به خداوند و ایمان آوردن به او و پذیرفتن تنها با استدلال عقلی ممکن است و از طریق تهذیب دل ممکن نیست، کسی که خدا را قبول ندارد، آلوده به همه گناهان است.
تفاوت علم‌الیقین و عین‌الیقین
وی با تأکید بر این‌که اشراقی‌ها در مرحله اول پذیرفتن وجود خدا پایشان لنگ است و نمی‌توانند برای غرب و اروپا بگویند که شما باید ابتدا خود را پاک کنید، بیان کرد: کسی که اعتقاد به خدا ندارد چگونه می‌تواند خود را پاک کند؟ اما در مراحل بعد و افزایش ایمان با دلیل نمی‌توان راه را طی کرد.
نماینده مردم اصفهان خاطرنشان کرد: انسان پس از مرحله اول باید مراحلی را با چشم دل ببیند و در طی آن مراحل دلیل نمی‌تواند کار خود را انجام دهد، گاه دیده می‌شود که یک معلم که با استدلال صددرصد خداوند را اثبات می‌کند، خود فرمان خداوند را اطاعت نمی‌کند و اهل معصیت است.
وی با بیان این‌که استدلال مرحله اول با عقل علم‌الیقین است و دیدن خداوند با چشم دل عین‌الیقین است، ابراز کرد: برخی‌ها کتاب‌های بسیاری درباره خداشناسی می‌خوانند و استدلال‌های عقلی بسیاری بلدند، اما گمشده آنان دلیل اضافه‌تر نیست، بلکه عین‌الیقین است.
آیت‌الله مهدوی گفت: هنگامی که نور خداوند در دل انسان تابش کرد، انسان با تمام وجود خداوند را حس می‌کند، استدلال همه راه نیست، تمام دلیل‌های عقلی به وسیله یک واسطه انجام می‌شود، مانند استدلال رسیدن از جهان به علت یا نظم و این به آن معنا است که ما خدا و مطلوب را خود نیافتیم و گرنه به واسطه برای دلیل آوردن متوسل نمی‌شدیم.
وی با بیان این‌که انسان در مراحلی باید واسطه و استدلال را کنار بگذارد و مستقیم خود خداوند را ببیند ابراز کرد: کسی نمی‌تواند این کار را انجام دهد، مگر این‌که پاک باشد، پس از انجام استدلال و پذیرفتن خداوند و شناخت او می‌توان پاک شد.
کسی که خداوند را نمی‌بیند نیازمند واسطه است
نماینده مردم اصفهان در مجلس خبرگان رهبری ادامه داد: در پایان سوره حجر آمده است که «وَاعْبُدْ رَبَّکَ حَتَّى یَأْتِیَکَ الْیَقِینُ»، و پروردگارت را پرستش کن تا یقین فرابرسد و این مؤید حرف اشراقیان است، ما هم نیاز به استدلال و هم نیاز به اشراق داریم.
وی خاطرنشان کرد: کسی که خدا را انکار می‌کند، عقلش سالم نیست، اما برای پیمودن ادامه راه خداشناسی نیاز به اشراق و شهود است، فرهنگ متعالی اثبات خداوند در ابتدا با عقل و در ادامه با اشراق و تبدیل علم‌الیقین به عین‌الیقین است.
آیت‌الله مهدوی با اشاره به این‌که امام حسین(ع) در دعای عرفه می‌فرماید ای خداوند آیا تو آن قدر در این دنیا برای من ظهور نداری که من برای دیدن تو به غیر تو متوسل شوم، ادامه داد: کسی که خداوند را نمی‌بیند، نیازمند واسطه است و قرآن هم این را به ما یاد می‌دهد و جمله‌های «و من آیاته» یا استدلال‌های عقلی را برای ما بیان می‌کند.
وی با اشاره به آیه «أَمْ خُلِقُوا مِنْ غَیْرِ شَیْءٍ أَمْ هُمُ الْخَالِقُونَ أَمْ خَلَقُوا السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ بَل لَّا یُوقِنُونَ» اظهار کرد: خداوند در این آیه سوره مبارکه طور از انسان سؤال به صورت استفهام انکاری می‌پرسد و انسان غافل را متذکر می‌کند، این یک استدلال عقلی است و در نهایت می‌گوید که «بَل لَّا یُوقِنُونَ»، آن‌ها یقین نمی‌آورند.
نماینده مردم اصفهان در مجلس خبرگان رهبری افزود: امام حسین(ع) در دعای عرفه به این بلندی با خدای خود مناجات می‌کند و اگر ما قدر امام حسین(ع) را خوب بشناسیم، برای او به خوبی عزاداری می‌کنیم./914/پ201/س