اختلاف قرائات قرآن باعث حفظ لهجههای اصیل عرب شده است
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، نشست علمی آشنایی با مستشرقان قرائت پژوه با حضور حجت الاسلام محمدرضا شهیدیپور، عضو هیئت علمی قرآن پژوهشی جامعه المصطفی (صلی الله علیه و آله)، کریم دولتی عضو هیئت علمی دانشگاه علوم و مذاهب اسلامی، دبیر علمی نشست، امروز پنچ شنبه 29 آبان 1392 در سالن همایشهای عارف حسینی مدرسه امام خمینی(رحمة الله علیه) برگزار شد.
حجت الاسلام محمدرضا شهیدیپور با بیان اهمیت موضوع آشنایی با اختلاف قرائات قرآن و مستشرقان قرآن پژوه گفت: قرآن از سوره، آیه و جمله و کلمه تشکیل شده است؛ موضوع قرائات مختلف کلمات قرآن است و هر کلمه ای هم از حرف تشکیل شده است؛ در قرآن حدود 78 هزار کلمه آمده است که حدود 5/2 درصد آن جزء اختلاف قرائت میشود، یعنی حدود 1800 کلمه جزء اختلاف قرائت قرآن است.
عضو هیئت علمی قرآن پژوهشی جامعه المصطفی (صلی الله علیه و آله) ابراز کرد: منشاء اصلی اختلاف قرائات قرآن، لهجه و گویشهای مختلف در زبان عربی است و بخش بعدی این اختلافات قرائات به اعراب، ابدال و اختلاف حروف برمی گردد.
وی با اشاره به قرائتهای مختلف که در قرائت قرآن وجود دارد، اظهار کرد: در قرائتهای مختلف قرآن، قرائتهای سبع و قرائت عشر از بقیه معروفتر هستند و قرائتهای چهارده گانه و بیش از آن قرائتهای غیر معتبر و مطرود هستند؛ که بعضی از این قرائتها مجهول است و بخاطر اغراض سیاسی به قرائات قرآن اضافه شده است.
حجت الاسلام محمدرضا شهیدیپور، ابراز کرد: ابن مجاهد از علماء علم قرائت بخاطر حدیثی که از پیامبر (صلی الله علیه و آله) که نزول قرآن بر هفت حرف میدانسته است؛ قرائت سبع را پذیرفته است، نظریه ابن مجاهد باطل است؛ زیرا هم سند این روایت غیر معتبر است و هم دلالت این حدیث ضعیف است و هیچ اشاره به اختلاف قرائت ندارد؛ بنابراین بسیاری از علماء با ابن مجاهد مخالفت کردند و قرائت ست و ثمان را آوردهاند تا اختلاف قرائت طبق این حدیث نشود.
وی افزود: ولی مشهورترین قرائت قرائت هفتگانه است که حتی در دانشگاه الازهر مصر در دوره کارشناسی قرائت سبع و در کارشناسی ارشد قرائت ده گانه تدریس می کنند.
عضو هیئت علمی قرآن پژوهشی جامعه المصطفی (صلی الله علیه و آله) بیان کرد: تروبج قرائات مختلف میان مردم هیچ توجیه علمی ندارد و موجب اختلاف نظر مردم در مورد قرآن می شود ولی قاریان بین المللی باید با تمام قرائات موجود آشنا باشند.
حجت الاسلام محمدرضا شهیدیپور با بیان اینکه قرائت سبع و عشر در جهان اسلام معروفتر از بقیه قرائتها هستند، اظهار کرد: متأسفانه مستشرقان بیشتر به قرائت شواذ روی آوردند؛ هدف و غرض مستشرقان با پرداختن به موضوع اختلاف قرائت و قرائتهای شاذ در قرآن کار علمی و تحقیقی نبوده است؛ بلکه میخواستند موضع تحریف در قرآن را ثابت کنند؛ متأسفانه بعضی از علمای شیعی هم اختلاف قرائات را جزء تحریف قرآن میدانند و نظریه مستشرقین را قبول کردهاند.
وی با بیان اینکه مفسران هم در تفسیر قرآن به این اختلاف قرائات و شواذ توجه داشتهاند، گفت: باید توجه داشته باشیم که فقط 5/2 درصد از کلمات قرآن جزء اختلاف قرائات قرآن است و این اختلاف قرائات موجب تحریف در مفهوم قرآن و عوض شدن حکم شرعی اسلامی نشده است.
حجت الاسلام محمدرضا شهیدیپور، ابراز کرد: اختلاف قرائات قرآن معجزه است و این اختلاف قرائات قرآن باعث شده است که لهجههای اصیل عربها حفظ شود و لهجه و گویشهای عربی که در قرائات قرآن نبوده است در طول زمان از بین رفته است.
منبع و تحقیق مستشرقین روایات شاذ اهل سنت است
کریم دولتی، عضو هیئت علمی دانشگاه علوم و مذاهب اسلامی با اشاره به مستشرقان قرآن پژوه گفت: حدود 34 نفر از مستشرقین در حوزه تحریف پذیری قرآن و اختلاف قرائات قرآن تحقیق کرده اند؛ که در بین این مستشرقین مهمترین شخصی که در حوزه قرآنی نظریه تأسیسی، تکمیلی و مغرضانه دارد، تئودر لوکنه مستشرق آلمانی است که در نیمه اول قرن 19 میلادی زندگی می کرد؛ قرن 19 میلادی دوران اوج استعمار غرب بر شرق بوده است و استعمارگران در کشورهای شرقی به ویژه کشورهای اسلامی استعمار می کردند و میخواستند بین مردم و اعتقادات اسلامیاشان فاصله بیاندازند.
کریم دولتی با اشاره به رساله دکتری در موضوع تاریخ اسلام اظهار کرد: تئودر لوکنه کتابی به نام تاریخ قرآن دارد که حدود دویست سال پیش به عنوان رساله دکتری خود نوشته است که مورد توجه بسیاری از محققان گرفته و یکی از منابع مشتشرقان شده است؛ لوکنه در بخش سوم کتاب خود به حوزه قرائات مختلف قرآن پرداخته است.
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم و مذاهب اسلامی افزود: عمده توجه مستشرقین این بوده که قرآن را به عنوان یک پدیده وحیانی در نظر نمیگرفتند؛ بلکه قرآن را کتابی میدانند که یک دوران محدود (اوائل اسلام) تأثیر خاصی بر مردم داشته است و مردم در آن زمان به این کتاب توجه میکردند؛ ولی در این زمان دیگر اعتبار ندارد و قرآن تحریف شده است.
کریم دولتی با اشاره به منبع مستشرقین افزود: منبع و تحقیق مستشرقین مطالب و روایات شاذ اهل سنت بوده که بسیاری از این روایت ضعیف السند است و بسیاری از علماء سنی هم این روایات را قبول ندارند؛ ولی مستشرقین برای اثبات نظریه خود و تحریف قرآن از این احادیث استفاده کرده اند.
وی افزود: نظر لوکنه این است که قرآن در زمان خلیفه سوم جمعآوری شده است؛ فاصله بیست ساله بین زمان پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) و خلیفه سوم باعث تحریف و نقصان و اختلاف قرائت شده است و قرائت اصلی قرآن که در زمان پیامبر (صلی الله علیه و آله) تلاوت شده است از بین رفته است.
کریم دولتی گفت: این مستشرق آلمانی رسم الخط قرآن را یکی از دلایل اختلاف قرائت دانسته است؛ رسم الخط قرآن در اوئل اسلام بسیار ابتدایی بوده و این رسم الخط قرآن نه نقطه و نه اعراب داشته است که باعث قرائات مختلف شده است.
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم و مذاهب اسلامی افزود: آقای لوکنه در تحقیقات خود به سندها و روایات شیعی توجه نکرده است؛ ولی در هنگام نتیجه گیری کتاب خود؛ مذهب شیعه را پایهگذار اختلاف قرائات قرآن دانسته و حضرت علی علیه السلام را جزء سرمدارن اختلاف قرائت میدانسته است.
کریم دولتی اظهار کرد: لوکنه در کتاب خود آورده است که خلیفه سوم مصحف واحد نوشته و این مصحف را به بلاد مختلف فرستاد تا با قرائتهای قرآن که در مصر و شام می شود مخالفت کند و از این کار هم غرض سیاسی داشته است./998/پ201/ق