بصیرت دینی، تنبه و دور اندیشی از برکات ماه رمضان است
خدایا روزى کن مرا در آنروز هوش وخودآگاهى را و دور بدار در آن روز از نادانى وگمراهى و قرار بده مرا بهره و فایده از هر چیزى که فرود آوردى در آن به بخشش خودت اى بخشنده ترین بخشندگان .
اللهمّ ارْزُقنی فیهِ الذّهْنَ والتّنَبیهَ
حجت الاسلام علی اصغر تقوی، رییس مرکز فقهی تبلیغی جوادالائمه(ع) در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری رسا در مشهد پیرامون شرح و تفسیر دعای روز سوم ماه مبارک رمضان، بیان داشت: ذهن آگاه و روشن نخستین خواسته روز سوم است یکی از نعمات بزگ خداوند هوش و ذهن و حافظه است.
وی افزود: در متون روائی اشاره شده که چه خوراکی‌هایی ذهن را باز می کند یا چه دعاهایی حافظه را زیاد می کند مثلا گفته اند مادران باردار برای اینکه حافظه فرزندشان قوی شود کندر بخورند یا در روایات اشاره شده که قرائت آیة الکرسی حافظه را زیاد می کند و خواندن قرآن در ازدیاد حافظه مؤثر است. همه اینها بیانگر این است که ذهن و هوش از ضروریات انسان است.
حجت الاسلام تقوی با اشاره به کلمات تَنَبُّه، بیدار شدن، هوشیار شدن بیان داشت: در خبر است که امیرمؤمنان علی (ع) داخل بازار بصره شد و به مردمى که مشغول خرید و فروش بودند نظر افکند پس از گریه سختى فرمود اى بندگان دنیا و عمال آن، هر گاه شما روزها مشغول سوگند خوردن و سوداگرى باشید، و شبها در رختخواب باشید و در این بین از آخرت غافل باشید پس چه زمانى زاد و توشه براى سفر خود مهیا مى کنید و فکرى براى معاد می کنید.
وی افزود: تا انسان از دنیا نرفته است هر لحظه مىتواند با محاسبه و بازنگرى در افکار و عقاید و اعمال و رفتار خویش، گذشته خود را جبران کند و سرنوشت خود را در جهت سعادت و رستگارى دنیوى و اخروى تغییر دهد.
رییس مرکز فقهی جوادالائمه افزود: چه بسیارند انسانهایى که در لحظهاى به خود آمدند و با یک تصمیم و توبه حقیقى، گذشته تاریک خود را به آیندهاى درخشان و سعادتمند تبدیل کردند و ره صد ساله را یک شبه پیمودند لکن باید توجه داشت که فرصت و امکان بازنگرى و تدارک گذشته، تنها در این جهان ممکن است و بعد از مرگ و ارتحال از این عالم فانى امکان تدارک منتفى است واین همان تنبیه وتنبه است.
وی در تایید مطلب خود به دو بیت بسنده کرد که: هنگام سفیده دم خروس سحرى_دانى که چرا همى کند نوحه گرى/ یعنى که نمودند در آئینه صبح_کز عمر شبى گذشت و تو بى خبرى
وباعِدْنی فیهِ من السّفاهة والتّمْویهِ
استاد حوزه و دانشگاه خراسان در بیان فراز دوم دعا بیان داشت: دوری از سفاهت و کجروی که در چند مورد قرآن به سفاهت اشاره کرده مثل «سَیَقُولُ السُّفَهَاء مِنَ النَّاسِ مَا وَلاَّهُمْ عَن قِبْلَتِهِمُ الَّتِی کَانُواْ عَلَیْهَا قُل لِّلّهِ الْمَشْرِقُ وَالْمَغْرِبُ یَهْدِی مَن یَشَاءُ إِلَى صِرَاطٍ مُّسْتَقِیمٍ» (بقره 142) کسانى که راه حقّ را رها نموده و بیراهه مىروند، سفیه هستند و آن کس که در انتخاب رهبر و مکتب، قدم درست بردارد عاقل است.
وی با اشاره به آیه 130 سوره بقره بیان داشت: «وَمَن یَرْغَبُ عَن مِّلَّةِ إِبْرَاهِیمَ إِلاَّ مَن سَفِهَ نَفْسَهُ وَلَقَدِ اصْطَفَیْنَاهُ فِی الدُّنْیَا وَإِنَّهُ فِی الآخِرَةِ لَمِنَ الصَّالِحِینَ» قرآن کریم روی گردانی از دین حنیف را از نشانه های بارز سفاهت بر می شمرد و در آیه 4 سوره جن می فرماید « وَأَنَّهُ کَانَ یَقُولُ سَفِیهُنَا عَلَى اللَّهِ شَطَطًا».
حجت الاسلام تقوی بیان داشت: سبک مغزی، بی خردی و افکار پوچ و بیهوده گواه و نشانه سفاهت است بهانه جویی در برابر عقل و خرد، لجاجت، انکار حقایق، خود باوری و خود محوری، خودکامگی، عدم تفکر و تعقل، همه و همه نشان سفیه بودن است.
وی افزود: تمویه یعنی دروغ را راست جلوه دادن مثل اینکه مس را آب نقره دهند و آن را نقره نشان دهند وارونه کردن حقیقت است کسی که بیراهه می رود و قبول هم ندارد که بیراهه می رود سفیه معمولا عالم به ضرر کار خود نیست یا از بدی آن بی خبر است ولی کسی که مبتلا به تمویه شده کار زشت خودرا آرایش می کند و زیبا جلوه می دهد.
واجْعَل لی نصیباً مِنْ کلّ خَیْرٍ تُنَزّلُ فیهِ
رییس مرکز فقهی جوادالائمه با اشاره به فراز بعدی دعا بیان داشت: از خیرات و برکات بزرگ نازل شده در این ماه شب قدر و نزول قرآن است که در قدر و منزلت با هزار ماه برابری می کند. و چه زیباست بهره مند شدن انسان و نصیب داشتن از برکات این نزول با علم به اینکه خداوند جواد است «نصیبا من کل خیر» یعنی ازهمه خیرات وبرکات مرا بهره مند کن.
وی گفت: اهمیت و بزرگی شب قدر و نزول قرآن بر همگان روشن است و همه می خواهیم که خدا نصیب و قسمتی از آن برای ما قرار دهد اما در کل بخشی از خیرات الهی است که ما نسبت به آن آگاهی نداریم و یا بی توجهیم.
وی ادامه داد: هر آنچه را که در این ماه خیر می دانیم از خداوند می خواهیم که قسمت و نصیبی هم برای ما قرار دهد چه آنچه که به آن واقف هستیم و چه آنچه متوجه آن نیستیم را شامل می شود. خیر و برکاتی که در این ماه وجود دارد مسیر زندگی را تحت تأثیر خودش قرار داده و زندگی انسان را متحول می کند.
خلاصه کلام
حجت الاسلام تقوی در پایان خلاصه تفسیر دعای روز سوم را چنین بیان داشت که: نکات مهم دعای روز سوم عبارت است از داشتن ذهن آگاه یا همان بصیرت دینی، تنبه و دور اندیشی و عبرت گرفتن از گذشته، فاصله گرفتن از جهل و بی خردی حال چه عامدانه و چه غیرجاهلانه و عدم لجاجت و کوته نظری بعلاوه استفاده و بهره وری از همه خیرات و برکات و الطاف الهی که در ماه رمضان به صالحان و ابرار عطا می شود.
وی افزود: و در نهایت اینکه خداوند بخشنده است بهترین بخشنده ها، پس یأس و نا امیدی از درگاه چنین بزرگی معنی ندارد. بِجودِکَ یا أجْوَدَ الأجْوَدینَ./933/ت301/ب4