ضرورت بهره‌مندی حوزه‌های علمیه از زکات
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا در مشهد، آیت‌الله عالمی، نماینده ولی‌فقیه در ستاد احیای زکات، ظهر امروز در اجلاسیه مدیران مدارس علمیه خراسان که در مدرسه علمیه سلیمانیه مشهد برگزار شد به بیان مطالبی پیرامون موضوع زکات و وقف پرداخت.
وی با بیان اینکه زکات از عبادات است، گفت: فقهای ما نیز کتاب زکات را در زمره کتب عبادی آورده‌اند؛ به‌طورمعمول بعد از طهارت و صلوة، زکات را مطرح کرده‌اند اما وقف را در ابواب مربوط به عقد و ایقاعات مطرح کرده‌اند؛ تفاوت این دو موضوع به لحاظ فقهی در این است که زکات از عبادات است و وقف یا از عقود است و یا از ایقاعات.
نماینده ولی‌فقیه در ستاد زکات با اشاره به اینکه در روایاتی، وقف و زکات را به‌عنوان صدقه بیان کرده، اظهار داشت: به تعبیر طلبگی‌تر، در لسان روایات ما، عنوان صدقه هم بر زکات و هم بر وقف اطلاق شده و از طرف دیگر بر صدقات متعارف و معمول نیز اطلاق شده است.
وی به آیه زکات «وَ ما آتَیْتُمْ مِنْ رِباً لِیَرْبُوَا فی أَمْوالِ النَّاسِ فَلا یَرْبُوا عِنْدَ اللَّهِ وَ ما آتَیْتُمْ مِنْ زَکاةٍتُریدُونَ وَجْهَ اللَّهِ فَأُولئِکَ هُمُ الْمُضْعِفُون» اشاره کرد و عنوان داشت: نکته‌ای که از صدر این آیه استفاده می‌شود این است که در منطق وحی نیز صدقه بر زکات اطلاق شده زیرا امام صادق (ع) در خصوص این آیه، کلمه صدقه را به زکات تفسیر کرده است.
آیت‌الله عالمی ادامه داد: امام صادق(ع) فرموده‌اند وقتی این آیه در ماه رمضان نازل شد، رسول خدا(ص) منادیان خود را فرستاد تا به مردم ابلاغ کند که خداوند همان‌طور که نماز را بر شما واجب کرده، زکات را نیز بر شما واجب کرده است.
وی بابیان اینکه به گواهی این آیه شریفه، سخن رسول خدا (ص) و امام صادق (ع)، صدقه بر زکات اطلاق شده است؛ بیان داشت: نکته دیگر این است که صدقه را به وقف نیز اطلاق کرده‌اند.
نماینده ولی‌فقیه در ستاد زکات کشور با بیان اینکه در بحارالانوار، ابواب صدقه را رسول‌الله (ص)، امیرمؤمنان (ع) و فاطمه زهرا (س) ذکر شده است، عنوان داشت: در همه موارد که این سه بزرگوار موقوفاتی داشته‌اند، بر موقوفات آنان اطلاق صدقه کرده‌اند؛ کلمه صدقه عنوان عام و شاملی است که هم بر زکات و هم بر اوقاف قابل اطلاق است.
وی مرحوم علامه مجلسی را فردی دانست که فهم درست و برداشت صحیحی از موضوعات داشته و اظهار داشت: وقتی علامه مجلسی، باب اوقاف فاطمه (س) را انتخاب می‌کند، می‌فرماید: «اوقاف و صدقات»، آیا این عطف تفسیری است یا عطف نسب؟ در برداشت‌های روایات علامه مجلسی که به آن رسیده‌ایم، این بیان را باید باب تفسیری بگیریم، یعنی هم صدقه بر اوقاف و هم اوقاف بر صدقه قابل صدق است.
آیت‌الله عالمی بابیان اینکه صدقه، رفع دِین می‌کند، ابراز داشت: از امام صادق (ع) نقل‌شده که «صدقه قضای دِین می‌کند، انسان اگر دِینی داشته باشد که صاحب دِین را نشناسد، باید مقدار مالی را که به مدیون بدهکار است را صدقه بدهد، این صدقه دِین او را جبران می‌کند» که افزون بر ادای دِین، مصداق صدقه است که به دنبال صدقه، برکت است.
وی، به پیشینه تشکیل ستاد احیای زکات در کشور اشاره کرد و گفت: ستاد احیای زکات از حدود 6 سال پیش از سوی حجت‌الاسلام والمسلمین قرائتی راه‌اندازی شد؛ ایشان در ملاقاتی که با رهبر معظم انقلاب داشتند، در موضوع زکات صحبت‌های انتقادی می‌کنند که از زکات به‌خوبی استفاده نمی‌کنیم، مقام معظم رهبری نیز به ایشان فرمودند که خودتان کار را به عهده بگیرید و دنبال کنید.
نماینده ولی‌فقیه در ستاد احیای زکات با اشاره به موفقیت‌های ستاد احیای زکات، عنوان داشت: از زمانی که حجت‌الاسلام والمسلمین قرائتی این مجموعه را راه‌اندازی کرد، همواره دریافت زکات رو به افزایش بوده و در برخی سال‌ها و در بعضی از استان‌ها، رشد اخذ زکات از سوی این ستادها تصاعدی بوده است.
وی اضافه کرد: در سال‌های اولیه شروع کار حجت‌الاسلام والمسلمین قرائتی، دریافت زکات در سطح کشور حدود 300 میلیون تومان بوده درحالی‌که سال بعد با تلاش و تبلیغ ایشان و مجموعه تشکیل‌شده، این رقم به بالای چند میلیارد تومان رسیده است.
آیت‌الله عالمی به قانون‌مند شدن دریافت زکات اشاره کرد و بیان داشت: از زمانی که حجت‌الاسلام والمسلمین قرائتی مسؤول این کار بوده‌اند، افزون بر تلاش‌هایی که برای جمع‌آوری زکات کردند، تلاش بسیاری برای شکل دادن و ایجاد قوانینی برای این منظور صورت دادند که ثمره یکی از این تلاش‌ها، تشکیل ستاد احیای زکات است.
وی به همکاری دولت برای استفاده از درآمد حاصل از زکات اشاره کرد و ابراز داشت: پس از شکل‌گیری ستاد احیای زکات و جمع‌آوری زکات، با دولت مذاکراتی صورت گرفت و مقرر شد دولت به هر مقداری که از هر شهر و روستا زکات جمع‌آوری می‌شود، دولت نیز به همان مقدار به ستاد پرداخت کند.
نماینده مقام معظم رهبری در ستاد احیای زکات به لزوم رفع معایب قانونی در مسیر زکات اشاره و اظهار کرد: در حال حاضر ستاد زکات قانون مصوب شورای اسلامی دارد و مواردی که ائمه جمعه به آن ایراد دارند باید منتقل شود و اشکالات برطرف شود.
وی با تأکید بر اینکه بهترین محل برای هزینه کرد زکات، حوزه‌های علمیه است، تصریح کرد: آیت‌الله مقتدایی گفتند: «حوزه‌های علمیه باید از زکات بهره‌مند شوند، از جمله حوزه علمیه خراسان»؛ استان خراسان از جمله استان‌هایی است که مقدار زیادی زکات دریافت می‌کند و می‌توان بخشی از نابسامانی‌های حوزه را از این طریق سامان داد./9315/پ202/ب4