دستگاه‌های مسؤول از اجرای سند حجاب و عفاف شانه خالی کرده‌اند/اقتصاد سالم بدون اصلاح فرهنگ ممکن نیست

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا در بجنورد، 9 سال قبل شورای عالی انقلاب فرهنگی، مصوبه 427 خود را با عنوان سند توسعه حجاب و عفاف به تصویب رساند تا پس از آن این سند به عنوان قانون توسعه عفاف و حجاب در دستور کار 26 دستگاه اجرایی قرار گیرد. این 26 دستگاه بر اساس این قانون باید راهکارهایی را برای اصلاح بدحجابی در جامعه تدوین می کردند تا از ترویج بدحجابی در جامعه جلوگیری شود.

با این حال اکنون 9 سال از زمان تصویب و چهار سال از تدوین آیین نامه های اجرایی و تعیین 310 محور و مفاد برای این قانون می گذرد و به جرأت می توان گفت هیچ یک از دستگاه های متولی اجرای قانون به جز نیروی انتظامی پا به میدان عمل نگذاشته اند و به نوعی قانون توسعه عفاف و حجاب اجرا نشده و بر زمین مانده است.

از طرف دیگر پرواضح است که با وجود تلاش ها و اقدامات فرهنگی انجام شده در راستای گسترش عفاف و حجاب در جامعه در قالب هایی به جز سند توسعه حجاب و عفاف، وضعیت حجاب در جامعه دینی ایران چندان رضایت بخش نیست. کارشناسان مذهبی و اجتماعی دلایل متعددی برای تشریح وضعیت موجود حجاب و عفاف در کشور مطرح می کنند. مجموعه دلایلی که فرد، خانواده و جامعه را در ایجاد این وضعیت شریک می دانند. به منظور آگاهی از کم و کیف برنامه های گسترش عفاف و حجاب، ارزیابی وضعیت موجود و راهکارهای بهبود شرایط به سراغ حجت الاسلام و المسلمین علی اسماعیلی، استاد حوزه علمیه استان خراسان شمالی و مدیر حوزه علمیه تخصصی امام خامنه ای مد ظله العالی بجنورد رفتیم. آن چه در پی می آید حاصل گفت و گوی خبرنگار خبرگزاری رسا در بجنورد، با این استاد حوزه و دانشگاه است.

رسا - با قدردانی از وقتی که در اختیار خبرگزاری رسا قرار دادید، لطفا در مورد لزوم و وجوب حجاب و عفاف در جامعه توضیح بفرمایید.

اصل حجاب از ضروریات دین مبین اسلام بوده و در قرآن کریم نیز مطرح شده است. از طرف دیگر به دلیل آن که جامعه ما یک جامعه اسلامی و دینی محسوب می شود، طبیعتا رعایت این مسأله دینی هم واجب است.

همچنین باید توجه داشت که دین مبین اسلام خواستار زندگی همراه با آرامش است و می داند که بی حجابی و بی عفتی در جامعه نا آرامی ایجاد کرده و کانون گرم خانواده ها را از هم می پاشد؛ لذا رعایت عفاف و حجاب را بر همه افراد اعم از زن و مرد واجب کرده است.

رسا - طرح عفاف و حجاب مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی است؛ اما چرا با وجود گذشت چند سال به درستی اجرا نمی شود؟

در این زمینه نخست باید این نکته را در نظر داشت که کارهای فرهنگی زمان بر هستند؛ ولی تخریب فرهنگی خیلی زمان نمی خواهد؛ چرا که انسان ها به کارهای نفسانی بیشتر تمایل دارند تا انجام کار در مسیر هدایت.

نکته دیگر این است که در سند توسعه حجاب و عفاف 26 دستگاه مؤظف شده بودند تا در این عرصه قدم بردارند؛ اما در چند سال گذشته تقریبا اغلب دستگاه های مسؤل از انجام وظایف خود در این راستا شانه خالی کرده اند و تنها با فعالیت سلبی و ایجابی نیروی انتظامی نیز نمی توان به نتیجه پایدار و مناسب در زمینه نهادینه شدن فرهنگ عفاف و حجاب در جامعه امیدوار بود.

متأسفانه باید پذیرفت که در سال های اخیر به دلیل مشکلات موجود در کشور اولویت اول اکثر دستگاه ها مسأله اقتصاد شده است؛ در حالی که تا فرهنگ دینی جامعه ما اصلاح و درست نشود اقتصاد سالمی نخواهیم داشت.

رسا - خوب حتی اگر بپذیریم دستگاه های مختلف مسؤل اجرای سند توسعه حجاب و عفاف وظایف خود را به خوبی انجام نداده اند؛ اما نمی شود این موضوع را نیز نادیده گرفت که در هر صورت اقدامات فراوانی برای ترویج حجاب و عفاف در جامعه از سوی دستگاه های فرهنگی و مذهبی صورت گرفته، ولی به نظر نمی رسد این برنامه ها بازدهی مناسبی داشته باشند؛ علت چیست و به نظر شما چه باید کرد؟

این موضوع تقریبا صحت دارد، به گمان این جانب برای مؤثر بودن برنامه های ترویج حجاب و عفاف لازم است متولیان فرهنگی، حجاب و عفاف را از اشخاص نخبه و بعد از خانواده ها و ادارات و ارگان ها به کل جامعه سوق داده و گسترش دهند؛ چرا که انجام اقدامات و فعالیت های جزیره ای و گلخانه ای در زمینه حجاب و عفاف منجر به نتیجه مطلوب در سطح جامعه نمی شود.

البته نباید از حق گذشت که برنامه های طراحی شده برای گسترش عفاف و حجاب در سطح جامعه خوب و مناسب هستند؛ اما متأسفانه این برنامه ها به درستی اجرا نمی شوند و یا حتی همان برنامه هایی که ظاهرا به درستی نیز اجرا می شوند؛ برخی از آنها صرفا به خاطر رفع تکلیف برگزار می شود.

متأسفانه در برنامه های ترویج و تبیین حجاب و عفاف باور داشتن به درستی این کار، کمتر دیده می شود. باید توجه داشت که توسعه فرهنگ حجاب و عفاف آن چنان نیاز به مصوبات قانونی و دستورالعمل های اداری ندارد؛ بلکه می بایست خود مردم همت کرده و برای رشد فرهنگ دینی خود تلاش کنند.

این سخن به آن معنا نیست که ترویج فرهنگ حجاب و عفاف نیازی به قانون ندارد؛ چرا که مصوبات قانونی برای جلوگیری از برخی ناهنجاری ها لازم و ضروری است؛ اما باید توجه داشت که در این زمینه باید کار دلی و قلبی انجام داد، نه آن که تنها به اجرای مصوبات قانونی و رفع تکلیف بسنده کرد.

رسا - در روش های تبلیغ و ترویج حجاب می بایست به چه نکاتی توجه کنیم؟ نکاتی که تاکنون مورد توجه نبوده اند چیست؟

برای ترویج حجاب به چند نکته لازم است توجه کنیم:

الف: سن تربیت، سن تربیت عفیفانه از دوران کودکی شروع می شود، رفتارهای پدر و مادر در برابر کودک، هدایا و عروسک هایی که برای فرزند خریداری و برای او قاعده سازی می شود، رفتارهایی که برای او به عنوان رفتارهای ارزشی به نمایش گذاشته می شود و... همه عواملی هستند که از سوی کودکان دریافت شده و اثر تربیتی در او دارد.

اگر لباس یا پوششی با فرهنگ غربی در برابر کودک انتخاب شود، کودک هم همان لباس را برای خود ارزش گذاری کرده و اگر برای او این طور نمایش داده شود که ارزش به داشتن حجاب است، او هم حجاب را ارزش گذاری می کند؛ در مدارس هم این تربیت باز تولید می شود.

ب: الگو سازی کنیم: جوانان الگو پذیر هستند، بسیار خوب است اگر الگوهای مناسبی برای آنها ایجاد شود، مهمترین ابزار در الگوسازی رسانه است. مثلا با ساختن فیلم از شخصیت های بزرگ و اثر گذار با مبنای ارزش های اسلامی، می توان برای جوانان الگوسازی مناسبی کرد البته باید توجه داشت که در این زمینه نیز از پیام دادن مستقیم و امر و نهی های زننده اجتناب کرد در غیر این صورت تلاش ها نتیجه عکس خواهد داشت.

ج: کار کردن در حوزه ایمان و اعتقاد به وجود خدا و رابطه با باری تعالی می تواند مقوم حجاب باشد. اگر بتوانیم در این حوزه تبلیغات دینی مناسبی انجام دهیم، به طور ناخودآگاه معضل بدحجابی در  آقایان و بانوان به مرور رفع خواهد شد.

رسا - به نکته خوبی اشاره کردید حال در این زمینه به نظر حضرتعالی مفاهیم و محتوایی که در امر تبلیغ حجاب باید بیان و منتقل شود تا جوان بر مبنای آن محتوا تصمیم به رعایت عفاف و حجاب بگیرد، چه مفاهیمی است؟

اگر ما بر روی مفهوم دین و اخلاق و خدامحوری در کارها تأکید کنیم و عفت و حیا را گسترش دهیم حجاب و عفاف در جامعه خود به خود اصلاح خواهد شد؛ چرا که بدحجابی ریشه در بی حیایی دارد و اگر بدانیم بدحجابی و بی عفتی نوعی دهان کجی به خداوند و اهل بیت(ع) محسوب می شود، شاید در آن حالت به راحتی تن به بدحجابی ندهیم.

رسا - پشتیبانی مالی و معنوی از برنامه سازان و هدایت گران جامعه و نیز عاملان فعالیت های هدفمند فرهنگی در عرصه دین از جمله در زمینه حجاب و عفاف در کشور را چگونه ارزیابی می کنید؟

من گمان می کنم این پشتیبانی بسیار ضعیف است. آن میزان که برای فوتبال در این کشور هزینه می شود، اگر نصف آن برای انجام کارهای بنیادی و ایجاد فرهنگ دینی با الگوسازی مناسب با کمک رسانه های جمعی هزینه می شد، وضع کنونی فرهنگ دینی ما این گونه نبود.

البته نباید از حق گذشت که در این بخش گاهی بودجه مناسب هم وجود دارد؛ اما مسؤل مربوطه اولویت بندی مناسبی در هزینه کرد اعتبارات نداشته و فعالیت هایی انجام می دهد که نتیجه چندان رضایت بخشی در پی ندارد.

رسا - در مورد برخورد آگاهانه و متناسب با اصول روان شناختی و جامعه شناسی با متخلفان در این عرصه نظر خود را بفرمایید.

عوامل بی حیایی و بد حجابی در جامعه چند گونه هستند که باید متناسب با هر کدام روشی مناسب اخذ و پیاده شود. مثلا اگر با کسی که به علت عدم آگاهی از حدود حجاب یا بدون آگاهی از آثار و ضررهای آن بد حجاب شده برخورد قضایی و فیزیکی شود، نتیجه مناسبی نخواهد داد و در اغلب موارد نیز نتیجه عکس به بار می آورد.

همچنین با کسی که با یک برنامه ریزی از طرف دشمنان نظام اجیر شده و پولی جهت اشاعه بدحجابی دریافت کرده، اگر بخواهیم برخورد فرهنگی کنیم و آگاهی دهیم، نتیجه ای نخواهد داشت؛ چرا که مشکل این فرد عدم آگاهی نیست بلکه او آگاهانه در این زمینه قدم گذاشته است که در مورد این افراد برخورد صحیح، برخورد قضایی و فیزیکی پیش گیرانه است.

یا در زمینه افرادی که از سر لجبازی با افراد، بد حجاب شده است، باید با احترام و محبت زمینه های لجبازی را از بین برد. همچنین آن کسی که بد حجابی او به منظور خود فروشی است، باید به سراغ انگیزه خود فروشی او رفته و آن انگیزه را از بین برد.

در هر صورت به نظر می رسد با شناخت دقیق از نوع بد حجاب و انتخاب راه مناسب، مبارزه با آن و هدایت افراد بسیار ساده تر و نتیجه بخش تر می شود.

رسا ـ با تشکر از حضرتعالی از این که وقت خود را در اختیار خبرگزاری رسا قرار دادید.

/9314/403/ر/

گفت و گو از: هادی رحیمی کوهستان