بیش از 2500 نسخه نفیس از آثار علامه حلّی در کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی
به گزارش خبرگزاری رسا در مشهد، حجت الاسلام نوری نیا، معاون ادارۀ مخطوطات این سازمان اظهار داشت: «آثار علامه حلّی از قرن هفت تاکنون، مرجع علما و دانشمندان بوده و در حال حاضر بیش از 2500 نسخه از آثار وی در کتابخانة مرکزی آستان قدس رضوی نگهداری می‌شود که برخی در زمان خود مؤلف به کتابت درآمده و از نفاست زیادی برخوردار است.»
حجت الاسلام نوری نیا به یکی از مشهورترین کتب وی پیرامون اصل امامت اشاره کرد که در قرن هشتم کتابت شده و توضیح داد: «نام کامل این اثر که از مهمترین کتب کلامی شیعة امامیه است، «الالفین الفارق بین الصدق والبین فی امامة أمیرالمؤمنین» می باشد که در یک مقدمه، دو مقاله و یک خاتمه توسط علامه حلّی نوشته شده است. مؤلف در این کتاب برای اثبات امامت علی‌بن‌ابیطالب علیه‌السلام، هزار دلیل و در ردّ مخالفان نیز هزار دلیل دیگر ارائه کرده است.»
وی اضافه کرد: «کتاب «مناهج الیقین فی اصول الدین» به تاریخ کتابت 724 هجری قمری، «انوار الملکوت» به کتابت 754 قمری در کلام که شرح علامه حلّی بر کتاب یاقوت ابراهیم بن نوبخت است، و «معارج الفهم فی شرح النظم»، از دیگر نسخه‌های نفیس کتابت‌شده در قرن هشتم است.»
وی با این توضیح که در گنجینة کتب خطی، بعضی از آثار علامه حلی موجود است که توسط ابن خاتون عاملی وقف شده، ادامه داد: «این دو اثر که کتابت آن به قرن نهم برمی‌گردد، یکی «ایضاح المقاصد من حکمت عین القواعد» شرح حکمة العین کاتبی قزوینی، در حکمت و فلسفة اسلامی، و دیگری «استقصاء النظر فی القضاء و القدر» در حکمت و کلام وقف سال 1067 است که مصدّر به نام سلطان محمد خدابنده است.»
وی از نسخة دیگری که به نام سلطان محمد الجایتو تألیف شده و از کتب استدلالی اعتقادی شیعه است یاد کرد و تصریح نمود: «عنوان این اثر، «نهج الحق و کشف الصدق» است؛ نویسنده در این کتاب تلاش کرده تا موارد اختلاف اهل سنت با قرآن و سنت در اصول و فروع دین را بیان کند و حقانیت تشیّع را با بیان ادلّه اثبات نماید که بر آن، قاضی فضل بن روزبهان از علمای اهل سنت ردّی نوشته و قاضی نورالله شوشتری بر آن رد، ردّ دیگری به نام «احقاق الحق» تألیف کرده است.»
وی، با بیان اینکه کتاب «باب حادی عَشْر» علامه حلی، کتاب کلامی معروف شیعی بوده و شروح زیادی بر آن نوشته شده، خاطرنشان ساخت: «نسخة نفیسی از آن به کتابت قرن نهم در آستان قدس موجود است که توسط خواجه شیر احمد تونی، از واقفان عمدة آستان قدس، در 996 وقف این آستان شده است.»
وی با بیان اینکه تمام شروحی که بر «باب حادی عَشْر» نوشته شده، در آستان قدس رضوی موجود است، عنوان کرد: «از دیگر تألیفات مهم‌علامه، شرحی برتجرید خواجه نصیرالدین توسی با نام «کشف المراد فی شرح تجرید الاعتقاد» است که نسخه‌ای از آن که در 745 قمری برای محمد اسفندیاری آملی کتابت شده، از نسخ نفیس کتابخانة مرکزی آستان قدس رضوی است.»
گفتنی است ابومنصور جمال الدین، حسن بن یوسف بن مطهّر حلّی معروف به علامه حلّی، از علمای شیعه قرن هشتم قمری، در 29 رمضان 648 قمری، در شهر حلّه به دنیا آمد و در سال 726 قمری درگذشت. مناظرات و آثار او موجب گرایش سلطان محمد خدابنده به تشیّع و رواج مذهب شیعه در ایران گردید. وی دارای تألیفات بسیاری در علوم فقه، اصول، عقاید، فلسفه، منطق، دعا و... بوده و نخستین کسی است که به علت فضل و دانش بسیار، ملقّب به «آیت اللّه» شد./1310/د102/ق
منبع: روابط عمومی و امور بین‌الملل سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی