راه‌های ثبوت اول ماه
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا در مشهد، حجت‌الاسلام سید محمدصادق علوی شب گذشته در همایش رؤیت هلال که در مؤسسه باران نور و دانش مشهد برگزار شد، به سخنرانی پرداخت و در ابتدا به بحث‌های مختلفی که در جامعه در این رابطه وجود دارد اشاره کرد و گفت: این بحث‌ها با نزدیک شدن ماه رمضان شدت بیشتری می‌گیرند و آن‌طور ساده نیستند که مردم فکر می‌کنند. خیلی اطلاعات عمومی مردم و طلبه‌ها نسبت به این موضوع کم است.
وی در ادامه به مسأله راه‌های ثبوت اول ماه شرعی پرداخت و افزود: در رساله مراجع، بدون توجه به اختلافات به این نتیجه می‌رسیم که می‌فرمایند؛ یا انسان باید خودش ماه را ببیند یا دو مرد عادل شهادت بدهند، یا عده‌ای بگویند ما ماه را دیده‌ایم که از گفته آن‌ها اطمینان حاصل می‌شود یا اگر هیچ‌کدام اتفاق نیفتاد بعد از گذشت سی‌روز ماه جدید شروع می‌شود. این موضوعی است که در رساله مراجع مشترک است و اختلافی در این موارد ندارند.
استاد حوزه علمیه در پاسخ به سؤال، چرا در زمانی که ما به محاسبات دقیق نجومی دسترسی داریم همه مراجع، به دیدن تأکید می‌کنند، گفت: جواب اجمالی این است که ملاک شرعی برای ثبوت اول ماه قمری وجود ماه نیست بلکه اول ماه قمری زمانی است که به حد قابل رؤیت رسیده است.
حجت‌الاسلام علوی با بیان اینکه ماه، چهار حالت حرکت دارد، افزود: ماه دور خودش، دور زمین و دور خورشید می‌چرخد، همچنین حرکتی مانند سرگیجه دارد و تلو‌تلو می‌خورد. بااین‌حال آنچه در شکل‌گیری ماه قمری مهم است حرکت ماه به دور زمین است که سبب شکل‌گیری هلال می‌شود.
وی در ادامه به تعریف حالت مقارنه پرداخت و گفت: مقارنه حالتی است که در آن ماه هم‌راستا با خورشید و زمین قرار داشته باشد. بعدازآن وقتی حرکت خودش را شروع می‌کند اصطلاحاً می‌گویند ماه متولدشده است. تولد ماه یک‌لحظه بعد از مقارنه است و بسیار جالب است که تمام این حرکات آن‌قدر دقیق است که اگر ذره‌ای جابه‌جا شوند تمام شب و روز آشفته می‌شوند و خداوند در قرآن کریم به زیبایی به این نکته اشاره کرده است.
حجت الاسلام علوی با طرح این سؤال که در چه زمانی می‌توانیم اول ماه شرعی را با دیدن ماه اعلام کنیم، گفت: بعد از مقارنه تا مدتی هیچ قسمتی از ماه مشاهده نمی‌شود. تقریباً هفت درجه طول می‌کشد که ماه و خورشید با یکدیگر زاویه پیدا کنند. بعدازآن است که احتمال دارد ماه دیده شود. حال بعدازآن هم ممکن است تا چندین ساعت هلال دیده نشود و این مورد به مکان و زمان جغرافیایی بستگی دارد. به بیان واضح، اول ماه شرعی لحظه مقارنه ماه و خورشید نیست، همچنین لحظه تولد ماه پس از مقارنه نیز نیست؛ بلکه اول ماه شرعی زمانی است که پس از مقارنه، ماه به حدی رسیده است که قابل‌مشاهده باشد. حال در اینکه با چشم مسلح ببینیم یا چشم غیرمسلح اختلاف است./202/862/ب1