برای اقتباس همسو با قرآن باید ذهن با روح قرآن همنشین باشد
به گزارش خبرگزاری رسا به نقل از روابط عمومی حوزه هنری استان قم، سومین نشست از دوره‌ی تکمیلی کارگاه آموزشی اقتباس دراماتیک از قرآن کریم با حضور سید حسین فدایی حسین، مدرس و محقق هنرهای نمایشی و محمد رضا آزاد کارشناس ارشد ادبیات نمایشی در سالن آسمان حوزه هنری استان قم برگزار شد. در ابتدای نشست محمدرضا آزاد، در ادامه‌ی بحث جلسه پیش درباره کشف ایده از متن قرآن کریم، ایده‌یابی را در دو قالب کنترل شده و آزاد بررسی کرد و استخراج ایده از داستان، شخصیت، موقعیت، رویداد، زمان، مکان، ابزار ، فرم و... را زمینه‌های کشف ایده دانست.
محمدرضا آزاد در ادامه به ویژگی تداعی در ذهن پرداخت و تقویت تداعی در ذهن و شیوه‌های پرورش آن را مرور نمود و به همراه حاضران در جلسه مباحث مطرح شده را تمرین کرد.
آزاد یادآوری مداوم و قلبی این نکته که ما در حال اقتباس از قرآن کریم هستیم و همراه شدن با روح قرآن کریم را در ایده‌یابی با روش آزاد مهم دانست و متذکر شد که در این روش می‌بایست ذهن در اتمسفر قرآنی سیر کند و در این شرایط است که خواه ناخواه اثر تولید شده در مسیر قرآن حرکت می‌کند.
در بخش دوم نشست نیز سید حسین فدایی حسین به مرور مباحث نشست پیشین درخصوص ایده‌یابی و راه‌کارهای توسعه ایده پرداخت.
وی در ادامه به ویژگی‌های یک ایده‌ی خوب اشاره کرد و گفت «دو ویژگی عمده برای یک ایده‌ی خوب: جذابیت و خیال‌انگیز بودن است که این ویژگی‌ها برای اسم یک اثر هم لازم است. جذابیت ایده در درجه‌ی اول برای نویسنده لازم است چون او را ترغیب به نوشتن می‌کند و به او برای خلق اثر انگیزه می‌دهد، و خیال‌انگیزی باعث می‌شود تخیل و ذوق هنری نویسنده برای نوشتن تحریک شود و دریچه‌های جدیدی را برای نوشتن به روی او باز کند.»
فدایی حسین سپس به مرحله بعد از انتخاب و توسعه ایده اشاره کرد و گفت: «مرحله بعد پاسخ به این سئوال است که چرا درباره‌ی چنین ایده‌ای می‌نویسیم؟ پاسخی که به چنین سئوالی داده می‌شود موضع و دیدگاه نویسنده را نسبت به ایده مشخص می‌کند. به بیانی دیگر، نویسنده در پاسخ به این سئوال، ادعا، تز و فرضیه‌ای را مطرح می‌کند که نحوه‌ی پرداخت ایده، خط سیر اثر، نتیجه و هدف مورد نظرش را از نوشتن اثر مشخص می‌کند. تمام این موارد در یک کلام «موضوع» اثر است.»
این مدرس هنرهای نمایشی در تشریح و تعریف موضوع یک اثر نمایشی گفت: «موضوع درواقع همان هدف، منظور و انگیزه‌ی نویسنده از نوشتن است که در جمله یا گزاره‌ای قابل رد یا اثبات بیان می‌گردد. «موضوع» به‌عنوان منظور نویسنده از نوشتن اثر، اگر از ابتدا مشخص و معین نشود، نویسنده را در میان راه نوشتن متوقف می‌کند و یا باعث می‌شود دچار سردرگمی شود. «موضوع» به اثر جهت می‌دهد و مسیر نوشتن را از ابتدا تا انتها مشخص می‌کند.»
فدایی حسین سپس درباره بار معنایی واژه‌های «حرف» و «پیام» سخن گفت و متذکر شد: «حرف و پیام معادل «موضوع» است اما این کلمات معمولاً بار منفی دارند و بسیاری معتقدند اثر هنری قرار نیست و حتی نباید حتماً «حرف» و «پیام»ی داشته باشد. چون معمولاً پیام جنبه‌ی شعاری دارد و اثر هنری نباید شعار بدهد.»
وی تصریح کرد: «دلیل بار منفی «حرف» و «پیام»نویسنده آن‌ست که به اشتباه تصور می‌شود «حرف» و «پیام» جمله‌ی شعارگونه است که توسط شخص یا اشخاصی در اثر بیان می‌شود، درحالی‌که اگر «حرف» یا «پیام» نویسنده یا همان «موضوع» به شکل کاملاً غیرمستقیم، در نهاد اثر و در دل کنش، رفتار و اتفاقات نهفته باشد، هیچ بار منفی و شکل شعاری ندارد. اشکال بسیاری از آثار شعاری آن‌ست که نویسنده به‌جای آن‌که حرف و پیامش را در عمل و ضمن کنش نشان دهد، آن‌را مستقیم بیان می‌کند.»
در پایان از حاضرین خواسته شد براساس ایده‌ی منتخب‌شان جمله‌ای قابل رد یا اثبات که همان موضوع، یا منظور مورد نظرشان از نوشتن اثر است را ارائه کنند./843/101/ب3