گرد وخاک 2٠ساله ابتکار
روحانی افزود: در سال 1346 چند ماهی که در نجف بودم در خردادماه همان سال سه مرتبه ریز گرد شدید در نجف آمد به‌طوری‌که نمی‌شد نفس کشید. مردم خوزستان نیز مشکل ریزگرد را می‌دانند و آشنا هستند اما در این دولت تلاش شده که روزهای پاک در استان‌های مشکل‌دار بیشتر و روزهای آلوده کاهش یابند. تقریباً آمار ما در سال‌های 93 و 94 و 95 همین موضوع را نشان می‌دهد و شاید در خوزستان نیز همین آمار وجود دارد که درمجموع سال که بخواهیم حساب کنیم، روزهای سالم و پاک ما افزایش‌یافته است. اما به نظر می‌رسد برخی ازکارشناسان و حتی برخی از رسانه‌های دولتی نظری مخالف نظر رییس‌جمهور دارند و همگی اذعان می‌دارند بخش قابل‌توجهی از منشأ ریزگردها داخلی است.
اگرچه بحران ریزگردها هرساله با شروع فصل گرما دامن مردم خوزستان و جنوب غرب کشور را می‌گیرد اما در طول 1٠سال گذشته، هر بار بین منابع داخلی و خارجی دست‌به‌دست می‌شود تا شاید باران و باد به داد مسوولان برسد و با فروکش کردن گردوغبار بازهم برای خود زمان بخرند.
از سوی دیگر به این نکته بایستی توجه کرد که رییس فعلی سازمان محیط زیست نزدیک به دو دهه در این حوزه سمت‌های مختلف مدیریتی داشته وگذشت زمان نقش وی را در این ماجرا کمرنگ نخواهد کرد. دست‌به‌دست شدن منشأ ریزگردها درخوزستان، بین عوامل داخلی و خارجی شاید ساده‌ترین راه برای مسوولان دولتی به ویژه مسوول مستقیم آن یعنی رییس سازمان حفاظت محیط زیست باشد، راهکاری که با اتکا به آن می‌توان تقصیر را به گردن کشورهای همسایه به ویژه همسایگان درگیر با مشکلات داخلی خود چون عراق انداخت و افکار عمومی را از مسیر اصلی خود یعنی سوءمدیریت و بی‌توجهی مدیران داخلی به حذف منشأ داخلی ریز گردها منحرف کرد.
تا جائی که هر بار و با شدت گرفتن میزان ریزگردها در آسمان خوزستان، رییس سازمان حفاظت محیط زیست توپ را به زمین عراق و دیگر کشورهای همسایه می‌اندازد و تنها راه غلبه بر این بحران طبیعی را رایزنی با کشورهای دیگر عنوان کند، چیزی مثل سفرهای دوست داشتنی به کشورهای دیگر برای رایزنی برای حل این معضل!
رییس کمیسیون کشاورزی نیز چندی قبل درباره موارد مشابه گفته بود ریزگردهای اخیر در خوزستان تنها منشأ داخلی داشته و بر اساس بررسی‌های صورت گرفته ریزگردهای عربی نقشی درآلودگی هوای اهواز و دیگر شهرهای خوزستان نداشته‌اند.
مدیرکل زمین‌شناسی منطقه جنوب‌باختری (مرکز اهواز) می‌گوید: ممانعت جدی از انتقال آب از سرشاخه‌های رودخانه‌ها به استان‌های دیگر و احیای عرصه‌های طبیعی تخریب‌شده مانند تالاب‌ها، مناطق مرطوب و مراتع مهم‌ترین و مؤثرترین راهکارها برای مهار کانون‌های داخلی ریز گرد است و نباید همواره از نهال‌کاری و مالچ‌پاشی برای مهار کانون‌های ریزگرد صحبت شود. علی اژدری در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) منطقه خوزستان، اظهار کرد: بر اساس بررسی‌های انجام‌شده روی اطلاعات هواشناسی ایستگاه اهواز مشخص شد که در بازه زمانی سال 2٠٠5 تا 2٠14، 84 درصد توفان‌های ریزگرد دارای منشأ خارجی، 6 درصد منشأ مشترک و 9 درصد با منشأ داخلی است. هرچند که ابتکار در روزهای اخیر از مواضع گذشته خود عقب نشینی کرده و مدعی است ریزگردها منشأ خارجی دارند، اما رسانه‌های دولتی نیز در خصوص منشأ داخلی ریزگردها محتوای زیادی تولید کرده‌اند.
به طور مثال مدیرکل دفتر مهندسی و مطالعات سازمان جنگل‌ها و مراتع کشور در گفت‌وگو با روزنامه «ایران» منشأ 65 درصد گردوغبارها و ریزگردهای کشور را کانون‌های بیابانی داخل کشور عنوان کرد. در این گفت وگو با رضا بیانی، مدعی است: با گذشت دو هفته از وقوع ریزگرد نسبتاً شدید در خوزستان که غلظت غبار در هوای اهواز را به بیش از 5برابر حد مجاز رسانده بود، مدیرکل دفتر مهندسی و مطالعات سازمان جنگل‌ها و مراتع کشور در گفت‌وگو با «ایران» منشأ 65 درصد گردوغبارها و ریزگردهای کشور را کانون‌های بیابانی داخل کشور عنوان کرد. این در حالی است که پیش از این و با شدت گرفتن پدیده ریزگردها در جنوب غرب کشور در یک دهه اخیر، بسیاری از مسوولان و کارشناسان، بیابان‌های کشور عراق و عربستان را منشأ اصلی ریزگردها عنوان می‌کردند؛ اما حالا معلوم شده عامل بسیاری از این گردوغبارها و ریزگردهای سال‌های اخیر در داخل مرزهای کشور بوده است. در روزهای گذشته نیز آقای محمد علی طهماسبی، در برنامه «سرزمین ما» در خصوص بحث علل فرسایش خاک در استان خوزستان توضیح داد: فرسایش خاک علل داخلی و خارجی دارد و در برخی مواقع علل داخلی و خارجی با یکدیگر آمیخته هستند.
وی درباره این که علل خارجی بیشتر تأثیر گذارند یا علل داخلی توضیح داد: طی ۱۰ سال گذشته آمار درستی در این خصوص وجود ندارد اما به نظر می‌رسد علل خارجی بیشتر بر وضعیت گردوغبارها در خوزستان تأثیرگذار باشد. طهماسبی با بیان اینکه دو مورد اخیر بروز گردوغبار در خوزستان مرتبط با رخدادهای داخلی بوده است، عنوان کرد: البته با توجه به شرایط کشورهای همجوار که منشاء گردوغبار هستند از جمله سوریه و عراق مدیران تصمیم گرفتند تا بر منابع داخلی تمرکز کنند زیرا امکان تمرکز بر منابع خارجی وجود نداشت.
رییس گروه مطالعات بیابان سازمان جنگل‌ها مراتع اضافه کرد: در خوزستان فرسایش خاک به دو دلیل اتفاق می‌افتد نخستین مورد مربوط می‌شود به یک سابقه تاریخی که بر اساس آن بادی که از شمال غرب خوزستان به سمت دشت آزادگان وارد می‌شود منطقه امیدیه را تحت تأثیر قرار می‌دهد و باعث بروز گردوغبار در این مناطق می‌شود؛ البته در گذشته‌های دور آسیب‌ها به اندازه امروز نبوده است اما سازمان جنگل‌ها هم در آن دوران به روش‌های قدیمی تلاش می‌کرد تا این گردوغبار را بر طرف کند. طهماسبی یکی دیگر از علل گردوغبار در خوزستان را ناشی از جریانات باد جنوبی خوزستان دانست و گفت: درگذشته سیلاب‌های محلی از بالا وارد دشت‌های هور می‌شده و زمین را مرطوب می‌کرده است و بادهای زمستانی گرد وغبار ایجاد نمی‌کردند./1325//102/خ