گفتمان «امت» و «ملت» پشتیبان اصلی جبهه جهانی مقاومت
به گزارش سرویس فرهنگی اجتماعی خبرگزاری رسا، کلید واژه مقاومت از واژگان کلیدی است که در منظومه فکری حضرت آیت الله العظمی خامنه ای رهبر معظم انقلاب اسلامی از جایگاه ویژه ای برخوردار بوده و هست. این کلید واژه که یک مفهوم اسلامی محسوب می شود و بستر قرآنی، روایی دارد دارای محورهای مختلف اقتصادی، فرهنگی، سیاسی، نظامی، امنیتی و دفاعی و ... است که ذیل هر کدام از آن محورها، مصادیق بسیاری هستند که جای بحث دارند. اما آنچه به نظر می آید بیش از هر چیزی قابلیت به فعلیت رسانیدن «مفهوم مقاومت» در همه اشکال آن و محورهای قابل تصورش را دارد، ایجاد یک جبهه واحد مقاومت متشکل از ملت‌ها و دولت‌های مسلمان است.
آنچه ايمان را می پروراند و به کمال مىرساند، فرهنگ مقاومت است. مفهوم «مقاومت» و در یک بُعد بالاتر، تشکیل جبهه مقاومت همان گونه که احتیاج به وحدت و اتحاد امت اسلامی دارد به همان اندازه نیز متوقف بر ارتقای فرهنگ مقاومت و ایثار است.
قرآن کریم در رابطه با مفهوم مقاومت می فرماید: «إِنَّ الَّذِينَ قالُوا رَبُّنَا اللَّهُ ثُمَّ اسْتَقامُوا تَتَنَزَّلُ عَلَيْهِمُ الْمَلائِكَةُ أَلاَّ تَخافُوا وَ لا تَحْزَنُوا وَ أَبْشِرُوا بِالْجَنَّةِ الَّتِي كُنْتُمْ تُوعَدُونَ [1]؛ همانا كسانى كه گفتند: «پروردگار ما خداست، پس (بر اين عقيده) مقاومت نمودند، فرشتگان بر آنان نازل مىشوند (و مىگويند:) نترسيد و غمگين مباشيد و بشارت باد بر شما به بهشتى كه پى در پى وعده داده مىشديد». خداوند در این آیه دو نوع پاداش را برای مقاومت مومنان قرار داده، جایزه دنیایی مقاومت اسلامی این است که: مقاومتِ در راه حقّ، هم خوف از آينده را برطرف مىكند (أَلَّا تَخافُوا) و هم حزن و اندوه نسبت به گذشته را (لا تَحْزَنُوا)، مهم‌ترین جایزه دین در دنیا، رسیدن به بالاترین مراتب آرامش است. آرامشی که هم گذشته و هم آینده انسان را در بر می‌گیرد. و جایزه اخروی مقاومت اسلامی بهشتی که نتیجه مقاومت در برابر باطل است.[2]
علامه در المیزان در رابطه با مفهوم شناسی واژه استقامت می فرماید: استقامت در هر امرى به معناى ثابت قدم بودن در حفظ آن و در اداى حق آن به طور تمام و كامل است. استقامت انسان عبارت است از پايدارى به تمام قوا و اركان در برابر وظايفى كه به وى روى مى آورد، به طورى كه كمترين نيرو و استطاعتش نسبت به آن وظيفه عاطل و بى اثر نماند.[3]
فرهنگ مقاومت زمانی به کمال می رسد که تمامی جوامع اسلامی به مثابه یک امت واحده در قبال فرهنگ مقاومت عمل کنند و این مهم میسر نمی گردد مگر به واسطه تشکیل یک جبهه واحد مقاومت که متشکل از کشورهای اسلامی است که به ارزش این مفهوم والا رسیده اند.
شاید برای خواننده محترم این سوال پیش آید که در ابتدا مدعای نوشتار این بود که تشکیل جبهه مقاومت متوقف بر ارتقای فرهنگ مقاومت و ایثار است؛ اما در اینجا گفته شد کمال فرهنگ مقاومت به واسطه تشکیل یک جبهه واحد مقاومت میسر می شود و این دور است و باطل! برای پاسخ به سوال مطرح شده باید گفته شود که این مسئله یک دور نیست بلکه یک چرخه تکاملی است، چراکه فرهنگ مقاومت ابعاد بسیار وسیعی را در حوزه‌های دفاعی، امنیتی، اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و غیره شامل میشود که با ارتقای فرهنگ مقاومت، امت اسلامی به نقطه ایجاد جبهه مقاومت و ضرورت تشکیل این جبهه می‌رسد و با تشکیل جبهه مقاومت، فرهنگ مقاومت در ابعاد وسیع و مختلفش رشد بیشتر و کمال بالاتری می‌یابد. پس این دو لازم و ملزوم یکدیگرند و هریک در صورت ارتقای دیگری را به سمت کمال بالا می‌برد.
بدیهی است تا زمانی که مسلمانان جهان به ارزش و مفهوم «ملت» و «امت» که دو مفهوم قرآنی و اسلامی هستند و ملزوماتی از جمله وحدت و مقاومت را در خود دارند واقف نشده باشند، تشکیل جبهه واحد مقاومت میسر نیست. قدم اول برای تشکیل چنین جبهه‌ای شناخت ملزومات و سپس محقق کردن مفهوم «ملت» و «امت» قرآنی است.
قرآن کریم یکی از ویژگی های پیروان گرامی اسلام را دوستی و رحمت با مسلمین و دشمنی و مقابله با کفار مطرح می فرماید: «مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ وَ الَّذِینَ مَعَهُ أشِدَّاءُ عَلَى الْکُفَّارِ رُحَمَاءُ بَیْنَهُمْ؛[4] محمد(ص) پیامبر خداست و کسانى که با اویند بر کافران سختگیر[و] با همدیگر مهربانند». و سپس بعد از بیان رابطه مؤمنان، به آنان می فرماید: «وَ إِنِ اسْتَنْصَرُوکُمْ فِی الدِّینِ فَعَلَیْکُمُ النَّصْرُ؛[5] و اگر در [کار] دین از شما یارى جویند یارى آنان بر شما [واجب] است» همانگونه که در بیان نورانی آیه شریفه مشهود است، جامعه اسلامی مکلف است به کمک رساندن مؤمنانی که درخواست یاری دارند.
و اما نکته بسیار مهمی که در این باره وجود دارد این است که خداوند متعال در آیه شریفه؛ «وَ مَا لَکُمْ لَا تُقَاتِلُونَ فِی سَبِیلِ اللَّهِ وَ الْمُسْتَضْعَفِینَ مِنَ الرِّجَالِ وَ النِّسَاءِ وَ الْوِلْدَانِ الَّذِینَ یَقُولُونَ رَبَّنَا أخْرِجْنَا مِنْ هَذِهِ الْقَرْیَهِ الظَّالِمِ أَهْلُهَا وَ اجْعَلْ لَنَا مِنْ لَدُنْکَ وَلِیًّا وَ اجْعَلْ لَنَا مِنْ لَدُنْکَ نَصِیرًا ؛[6] و چرا شما در راه خدا و [در راه نجات] مردان و زنان و کودکان مستضعف نمى جنگید همانان که مى گویند پروردگارا ما را از این شهرى که مردمش ستم پیشه اند بیرون ببر و از جانب خود براى ما سرپرستى قرار ده و از نزد خویش یاورى براى ما تعیین فرما»، حتی درخواست کمک از جامعه اسلامی را از سوی ستمدیدگان مطرح نکرده و صرف آنکه عده ای از مؤمنین مورد ظلم و ستم قرار گرفته باشند، جامعه اسلامی را مکلف می داند که به یاری آنان شتافته و حتی با دشمن به پیکار بپردازد و این در واقع همان دستور به تشکیل جبهه واحد مقاومت برای مبارزه با مستکبران و ظالمان و نجات مظلومان و مستضعفان عالم است.
و این نیز واضح است که مقاومت صرف دفاع نیست بلکه جهاد به انواع آن[7] و پیکار و قتال با کفار در چتر مفهوم مقاومت می گنجند. نکته قابل تأمل، خطاب عتاب گونه به مسلمانان است که چرا به یاری مسلمانان ستم دیده نمی شتابید «وَ مَا لَکُمْ لَا تُقَاتِلُونَ». همچنین از عبارت «وَ الْمُسْتَضْعَفِينَ» مشهود است که جهاد و جبهه مقاومت اسلامی مرز معینی ندارد بلکه هر جا مستضعفى باشد، جهاد و تشکیل جبهه مقاومت لازم هست./۹۰۱/ی۷۰۳/س
حجت الاسلام داود مؤذنیان، پژوهشگر حوزوی
منابع
[1] -فصلت: 30
[2] - با مقداری تفاوت برگرفته از: تفسیر نور، قرائتی، محسن. تهران: مرکز فرهنگی درسهایی از قرآن(1383)، چاپ 11، ج10، ص336
[3] - ترجمه تفسير الميزان، علامه سیدمحمدحسین طباطبایی، مترجم: سيد محمد باقر موسوى همدانى، ج11، ص64
[4] -فتح: 29
[5] -نساء: 75
[6] -نساء: 75
[7] - مفهوم جهاد اعم از قتال است و قرآن همانگونه که دستور به قتال داده، امر به جهاد هم کرده است. جهاد در همه زمان ها جاری است و شامل انواع جهاد فرهنگی، اقتصادی، سیاسی و ..... میشود. امام خامنه ای در این رابطه میفرمایند: «جهاد فقط به‌معنای قتال نیست، فقط به‌معنای جنگ نظامی نیست؛ جهاد یک معنای بسیار وسیع‌تری دارد......». برای اطلاعات بیشتر رجوع شود به بیانات مقام معظم رهبری در زمینه جهاد و قتال.