نکاتی در مورد سفر صدر به ریاض
به گزارش خبرگزاری رسا به نقل از دیدبان، سفر «مقتدی صدر»، رهبر جریان صدر عراق به عربستان سعودی برای بسیاری از کار‌شناسان غیرقابل باور و عجیب بود. این سفر اما اگر از نگاه دیپلماتیک و سیاسی نگریسته شود، اصلا عجیب و دور از ذهن نیست. کسانی که مسائل منطقه‌ای را پیگیری می‌کنند، از همکاری و هماهنگی سعودی‌ها با تروریست‌های فعال در عراق خبر داشته و با علم به این موضوع که مقتدی صدر و دیگر رهبران عراقی هم از آن اطلاع دارند، رفتن به چنین سفری، تنها دو هفته پس از پاکسازی موصل از داعشی‌هایِ تکفیری را عجیب و غیرقابل توجیه می‌دانند.
با این حال، کسانی که شخصیت و روان‌شناسی مقتدی صدر را می‌دانند و او را از زمان اشغال عراق در سال ۲۰۰۳ تاکنون تعقیب کرده و مورد ارزیابی قرار داده‌اند، حرکت‌ها و رفتارهای این رهبر می‌ان‌سال عراقی چندان عجیب و شگفت‌آور نیست.
صدر، هنوز هم نان فرزندی پدرش را می‌خورد و در طول سال‌های اشغال عراق، با همین انتساب توانست جمعیت انبوهی را در کنار خود داشته باشد. او حتی در اولین انتخابات پارلمانی این کشور، بر خلاف تصور بسیاری از کار‌شناسان توانست فراکسیونی قدرتمند تشکیل دهد که در انتخاب نخست‌وزیر بسیار تاثیرگذار بود.
صدر، به همان میزان که در مناطق مرکزی عراق محبوبیت دارد، به دلیل پاره‌ای از رفتار‌هایش مخالف هم دارد. مخالفانی که عموما او را به دلیل رفتار‌ها، سخنان و حرکاتش سرزنش می‌کنند.
برخی شنیده‌ها حکایت از این دارد که مقتدی پیش از سفر به ریاض درصدد هماهنگی با تهران بوده، اما او که عزمش برای سفر جزم بود و انتظار «موافقت» را داشت، با پاسخ قاطع طرف ایرانی روبه‌رو شد که «مخالف قاطع» چنین سفر «نامناسبی» بود. با این حال، صدر که تاکنون گروه «سرایا السلام» وابسته به جریان صدر سلاح و مهمات مورد نیاز خود را از ایران تهیه می‌کنند، با این پاسخ، از ایران جدا شده و به امید یافتن متحدی جدید راهی ریاض شد.
سفر صدر به ریاض از نگاه کار‌شناسان مسائل منطقه‌ای دلایل متعددی دارد و هر کسی از نگاه خود این رویداد را مورد کنکاش قرار می‌دهد.
دیدگاه تمامی آنها را هم می‌توان به نوعی در مسائل طرح شده منظور کرد و کسی نمی‌تواند آن را تکذیب کند. اما تنها یک سال مانده به انتخابات پارلمانی عراق در سال ۲۰۱۸، یکی از مهم‌ترین عواملی که صدر را وسوسه کرده تا به پایتخت دلار برود حمایت مالی عربستان است. این به آن معنی نیست که صدر فقط به دنبال پول است، بلکه او به‌زعم خود می‌خواهد یک تیر و چند نشان بزند. وی با این نگاه که از اردوگاه متحدان ایران در عراق خارج شده، می‌خواهد به‌عنوان یک رهبر شیعه، رابطه تنگاتنگی با سعودی‌ها برقرار کند.
صدر پیش از این چند شعار مختلف را در مورد سوریه و حشدالشعبی داشت. در هر دو مورد نگاه او مخالف راهبردهای تهران است. این مخالفت برای «فرزند نجف» در ریاض فرش قرمزی انداخت که بتواند با حرکت روی آن، متحدان سعودی در عراق را هم گرد خودش جمع کند. اما اینکه صدر در روزهایی که نیروهای وابسته به وزارت کشور سعودی مردم شیعه العوامیه را به خاک و خون می‌کشند، به ریاض سفر کرده، برایش دستاورد خوبی نخواهد داشت. وی انتظار بسیاری از این سفر دارد و پس از بازگشت، طبق معمول دوباره بر طبل اختلافات کوبید، و در ادامه اعتراضات خود به دولت عراق پرونده مبارزه با فساد را هم مجدد خواهد گشود.
صدر البته یک نگاه ناسیونالیستی عربی هم در این میان وجود دارد! او ایرانی‌ها را غیرعرب می‌داند –همان نگاه و دیدگاه صدام- و بر آن است که بر نگاه عربی که این روز‌ها سعودی‌ها نیز در برابر گروه‌هایی با اندیشه اسلامی (مانند اخوان المسلمین) با آن مخالف هستند، تاکید بیشتری کند. مشخص نیست که رقبای صدر در عراق تا چه اندازه از این سفر استقبال کنند و رسانه‌های نزدیک به تهران چگونه با آن برخورد نمایند، اما هر چه که هست، مقتدی صدر به‌عنوان یک جریان فعال و تاثیرگذار در عراق، هیچ وقت نخواهد توانست جذابیت، محبوبیت، مردمی بودن و قدرت کلام «سیدحسن نصرالله» را داشته باشد
سعودی‌ها شاید از ارتش عراق واهمه‌ای نداشته باشند، اما به‌شدت از حشد الشعبی می‌ترسند چرا که آن را تداوم سپاه پاسداران ایران دانسته که فرماندهان آن، نزدیکی بسیاری به ایران دارند و از این‌رو در آینده سیاسی عراق همان نقش سپاه در ایران را بازی خواهند کرد. مخالفت با چنین موجودیتی، برای سعودی‌ها بسیار مهم است. مخالفت با حشدالشعبی از دست آنها بر نمی‌آید چرا که این نیروی مردمی از دل مردم برخواسته و اعضای آن از جریان‌های مختلف قومی و مذهبی عراق است.
یک فرد در خانواده عراقی‌ها که دست برقضا، نیروهای وابسته به خودش هم عضو آن هستند بهترین گزینه برای به زیر کشیدن حشد هستند.
در طول ماه‌هایی که حشدالشعبی علیه داعش در حال جنگ بود، رسانه‌های سعودی و افراد نزدیک به این کشور از آن به‌عنوان «حشدالشیعی» یاد می‌کردند. ولی واقعیت‌هایی که سعودی‌ها خود بهتر از ما خبر دارند، چیز دیگریست. حشدالشعبی، ترکیبی از همه عراقی‌ها، شامل شیعیان، سنی‌ها، ایزدی‌ها و مسیحی‌ها در حوزه مذهبی است./۹۶۹/۱۰۲/خ