برخی درک درستی از تعبیر «امت واحده» ندارند

به گزارش خبرگزاری رسا به نقل از شبستان، حجت الاسلام محمدعلی پوربدخشان، کارشناس فِرَق اسلامی و مدیر موسسه بیان معرفت با بیان اینکه دیدگاه های مختلفی در مورد تحقق مساله وحدت اسلامی مطرح می شود، گفت: با این وجود وحدت به معنای واقعی کلمه به منصه ظهور نرسیده و شاید بتوان مشکل را از اینجا دانست که تعریف درستی از وحدت ارایه نشده است.

وی ادامه داد: با توجه به اینکه تعریف درستی از وحدت ارایه نشده لذا عده ای در این مورد افراط و تفریط و تفسیر به رای می کنند. همین مساله منجر به اختلاف می شود. چیزی که مسلم است اینکه باید در عملکرد خود مطابق با سیره و سنت نبوی عمل کنیم.

پوربدخشان تصریح کرد: «وَلَا تَسُبُّوا الَّذِينَ يَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ فَيَسُبُّوا اللَّهَ عَدْوًا بِغَيْرِ عِلْمٍ كَذَلِكَ زَيَّنَّا لِكُلِّ أُمَّةٍ عَمَلَهُمْ ثُمَّ إِلَى رَبِّهِمْ مَرْجِعُهُمْ فَيُنَبِّئُهُمْ بِمَا كَانُوا يَعْمَلُونَ؛ و آنهايى را كه جز خدا مى‏ خوانند دشنام مدهيد كه آنان از روى دشمنى [و] به نادانى خدا را دشنام خواهند داد اين گونه براى هر امتى كردارشان را آراستيم آنگاه بازگشت آنان به سوى پروردگارشان خواهد بود و ايشان را از آنچه انجام مى‏ دادند آگاه خواهد ساخت»؛ مطابق این آیه حتی حق دشنام دادن به کسانی که مخالف دین هستند وجود ندارد چرا که بسیاری از آنها از روی جهل این گونه اند.

مدیر موسسه بیان معرفت با اشاره به اینکه تعامل با مخالفان در سیره اهل بینت(ع) بروز و ظهور یافته است، گفت: وقتی سیره عملی امیرالمومنین امام علی(ع) را مرور کنیم، درمی یابیم ایشان مصداق عملی وحدت بوده اند، چنان که حضرت(ع) با مخالفان شان زندگی می کردند و تعامل داشتند. گاهی حتی به آنان مشورت می دادند و هرگز چنین نبود که در جامعه اسلامی فردی را به دلیل اینکه مخالفتی دارد از خود برانند.

این محقق گفت: در فتاوای مراجع نیز به همین کیفیت دشنام دادن و جسارت به مخالفان، اهل سنت و دیگران جایز نیست و حرام اعلام شده چراکه این مساله به وحدت میان مسلمین ضربه وارد می کند.

پوربدخشان اظهار کرد: آیت الله سیستانی فرمودند: «لا تقولوا اخواننا السنة، بل قولوا (أنفسنا أهل السنة)». این نشان از اهمیت تعامل و ارتباط میان شیعه و اهل سنت دارد. بنابراین، اگر بخواهیم جمع بندی نسبت به آنچه که در مضامین آیات و سیره اهل بیت(ع) آمده، داشته باشیم، «تعامل»، اصل اساسی در ایجاد وحدت است.

وی ادامه داد: بنابراین، برادران اهل سنت و پیروان سایر مذاهب اسلامی، مسلمان هستند و جان و مال و ناموس آنها محترم است. باید مورد احترام قرار گیرند؛ اما گاهی تعریف نادرست از وحدت ارایه می شود، چراکه برخی معتقدند زمانی که صحبت از «امت واحده» می شود یعنی همه در اعتقادات یکی باشند در حالی که همین جاست که تعریف تمایز پیدا می کند و موجب افراط و تفریط عده ای از افراد می شود. آنچه مشخص است اینکه ما اختلافات اعتقاداتی داریم که در جایگاه علمی قابل طرح و بررسی است. اگر سوالی از سوی سایر برادران مطرح شد، پاسخ می گوییم و بالعکس.

پوربدخشان اظهار کرد: اتفاقا بحث سر این نیست که در اعتقادات وحدت داشته باشیم. بحث این است که در ظواهر امور، جان و مال و ناموس و داد و ستد و رفت و آمد باشد. در کشور خودمان مناطقی هستند که شیعیان و اهل سنت با یکدیگر زندگی مسالمت آمیزی دارند، این رویکرد از جنس تعامل و وحدت است. بنابراین، دعوا سر اعتقادات نباید باشد چون این اختلاف وجود دارد.

مدیر موسسه بیان معرفت با اشاره به اینکه برخی به اختلافات دامن می زنند یا شبهه ایجاد می کنند، گفت: همین امر از تحقق وحدت اسلامی جلوگیری می کند. وهابیت از راه می رسد و شیعه را تکفیر می کند و مساله زیارت و توسل را زیر سوال می برد، در حالی که اهل سنت نیز این مسائل را قبول دارند، وهابیت مواردی این چنینی را زیر سوال می برد و در عین حال خود را زیر پرچم اهل سنت معرفی می کند.

این استاد حوزه با اشاره به سبک زندگیِ وحدت آفرین و راهکارهای تحقق چنین رویکردی در زیست انسان مسلمان، تاکید کرد: اگر به سیره و روش اهل بیت(ع) مراجعه کنیم کاملا این مطلب روشن و شفاف است. وقتی وجود مقدس پیامبر(ص) در جریان فتح مکه، چنین با مرحمت با مخالفان برخورد می کند نشان از آن دارد که حتی با وجود اختلافات، افراد باید با یکدیگر مدارا و زندگی کنند.

وی در پایان خاطرنشان کرد: برخی به اندازه ای افراط و تفریط می کنند که گویی خود را یک قدم از پیامبر(ص) و اهل بیت(ع) جلوتر می بینند. این تفرقه ایجاد می کند و خطرناک است. وقتی تعریف صحیح از وحدت ارایه شود و اعتقادات شیعه و سنی هر کدام در جای خود محفوظ باشد و کسی به دنبال آن نباشد که عقیده خود را تحمیل کند، وحدت ممکن می شود./۱۳۲۵//۱۰۳/خ