سیاست نادرست پولی عامل مشکلات اقتصادی کشور است
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، حجت‌الاسلام والمسلمین ابوترابی‌فرد امام جمعه موقت تهران در جمع طلاب و فضلای حوزه علمیه قم در موضوع «اقتصاد در الگوی اسلامی» سخنرانی کرد.
در ادامه خلاصه‌ای از سخنرانی حجت‌الاسلام والمسلمین ابوترابی را می‌خوانید:
نقاط قوت اقتصاد ایران
در مسأله اقتصاد ما در یک نگرش، جزء 20 کشور برتر دنیا از لحاظ اقتصادی هستیم. در زمینه زیرساخت‌های اقتصادی نیز بسیار فوق‌العاده هستیم. به عنوان مثال در زمینه «راه‌ها، ریل‌ها، امکانات گازرسانی، آب، شهرک‌های صنعتی، خدمات بیمه‌ای، درمانی، 600 سد آبی، برق و...» در خلق ظرفیت‌ها بسیار غنی هستیم و کشورهای دیگر عموماً این غنا را ندارند. از لحاظ امنیت سرمایه‌گذاری و تربیت نیروی انسانی مثل تربیت 10 میلیون نیروی دانشگاهی، همچنین در ایجاد شرکت‌های دانش‌بنیان فوق العاده هستیم، که حتی غربی‌ها در این زمینه به پای ما نمی‌رسند.
در مسائل هسته‌ای، هوا فضا، بیو و نانو، در طول سه دهه کارهایی صورت گرفته که در هیچ کشوری انجام نشده است. از لحاظ منابع طبیعی مثل کانی‌ها، نفت، گاز نیز می‌توان گفت جزء کشورهای استثنایی هستیم. از طرفی در موقعیت ژئوپلتیک و تنوع آب و هوایی در وضع بسیار مطلوبی قرار داریم. اگر به این موارد، استقلال سیاسی در استفاده از منابع و مشارکت مردم نیز اضافه کنیم، متوجه می‌شویم که بسترهای رشد اقتصادیِ فوق‌العاده‌ای در زمینه‌های منطقه‌ای و حتی فرامنطقه‌ای داریم.
نقاط ضعف اقتصاد ایران
اما با این وجود رشد اقتصادی ما پایین است و تورم در کشور ما اصلا متناسب با اقتصاد نیست؛ زیرا ما در میان کشورها بالاترین تورم را داریم؛ یعنی از حیث زمان، تورم طولانی‌مدت و از حیث رقم، تورم دورقمی داریم. از لحاظ درآمد سرانه و اشتغال نیز در وضعیت مناسبی نیستیم. بهطورکلی از لحاظ عدالت اجتماعی وضعیت مطلوبی نداریم؛ یعنی نتوانستیم از ظرفیت‌های موجود برای خلق ثروتِ درست استفاده کنیم، اما علت چیست؟
آسیب‌شناسی نقاط ضعف
مهم‌ترین علت این است که اقتصاد ایران با نفت تنظیم شده است. پس مصیبت اقتصاد ما نفت است و اگر این نفت نبود، ما الآن بالاترین رشد اقتصادی داشتیم. من از شما سؤال می‌کنم که اگر نفت نبود، آیا این دانشگاه بود؟ یا خدماتی که از طریق برق‌رسانی و... انجام می‌شود، بود؟ ولی از این‌ها پولی حاصل نمی‌شود.
مشکل دوم؛ نظام اداری کشور در دولت و سایر قوا و سیاست‌های مالی آن‌ها است. درآمد نفت، متناسب با حجم نظام اداری دولت نیست. سیاست‌های پولی (اداری) تحت سیاست‌های مالی است که همه متأثر از درآمدهای نفتی است. اگر نفت نبود دولت با استقراض از بانک مرکزی و فروش اوراق بهادار و ... باید نیاز مالی خود را تأمین می‌کرد. بهطورکلی عامل پیشرفت ما (یعنی نفت) درواقع عامل بازدارندگی ما شده است.
عامل سوم، سیاست‌های پولی و بانکی است. الآن بانک مرکزی شده صندوق دولت؛ اما اگر بانک مرکزی مستقل باشد، آغاز تحول در مدیریت کشور خواهد بود. الآن اعلام می‌شود دولت 800 هزار میلیارد به بانک مرکزی بدهی دارد. بنابراین تنظیم بودجه در سیاست‌های پولی و مالی عامل دیگر این نابسامانی‌های اقتصادی است.
بهطورکلی بودجه در مجلس کمترین تغییر را دارد؛ یعنی مجلس حدود 3-4 درصد از بودجه را تغییر می‌دهد و عمدتا نظر دولت تأمین می‌شود. تازه در آن 3-4 درصد نیز عمدتا نظر دولت حاکم می‌شود که با رایزنی مسؤولان دولتی در حوزه فعالیت خود صورت می‌گیرد. قانون برنامه را نیز دولت تنظیم می‌کند. از طرفی اجرای برنامه نیز که مهمتر است در دست دولت است.
آقای کمال درویش وقتی وزیر اقتصاد ترکیه شد، ترکیه با تورم 60 درصدی روبه‌رو بود. او افزایش 20 درصدی حقوق‌ها را زیر سؤال برد و این پرسش را مطرح کرد که فاصله میان 20 تا 60 درصد را آیا دولت می‌تواند تضمین کند؟
راه‌کارهای اقتصادی
ما باید از تجارب بشری استفاده کنیم و در عرصه‌های علمی، خلاقیت و نوآوری داشته باشیم. ما باید سرمایه را در جایی مصرف کنیم که بیشترین ارزش افزوده را داشته باشد. منابع ما محدود، اما نیازهای ما نامحدود است. ما باید در استفاده از ثروت روش عالمانه را در پیش بگیریم و ببینیم در کدام حوزه ارزش افزوده بیشتری وجود دارد.
ما الآن با خشکسالی مواجه هستیم که عامل اصلی آن، برداشت‌های بی‌رویه از منابع آب است. ما تا کنون بحث مصرف و مدیریت مصرف را در دستورکار خود قرار نداده‌ایم و با ازدیاد مصرف به مقوله اقتصاد نگاه می‌کردیم.
مسأله پول‌شویی از کجا آمده است؟ به نظر من این مسأله عمدتا به‌خاطر نفت و قاچاق کالایی است که به پول تبدیل می‌شود. شما می‌دانید که قیمت یک کالا در این طرف و آن طرف مرز متفاوت است و همین باعث ایجاد اقتصاد رانتی می‌شود. پیچیدگی محاسبات اقتصادی در تورم و... نیز عامل دیگر این نابسامانی‌هاست.
در بخشی از این برنامه جمعی از طلاب به بیان دیدگاه های خود در موضوع مطرح شده پرداختند./841/