از انجام کربن نگاری روی قرآن تا اهداف انجام دادن آن

به گزارش خبرگزاری رسا، حجت‌الاسلام والمسلمین اکبر محمودی، محقق و پژوهشگر حوزه، در نشست علمی "رویکردهای جدید قرآن‌پژوهی مستشرقان" که در محل نمایشگاه دستاوردهای قرآنی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم برگزار شد، اظهار داشت: در ابتدای کار، مستشرقان به ترجمه قرآن می‌پرداختند که این ترجمه صرفا انگلیسی بود و تا چهار قرن فقط در نزد کشیشان مسیحی دست به دست می شد اما در سال ۱۵۴۳ مارتین لوتر دستور ترجمه آن را به زبان آلمانی صادر کرد که از آن زمان این ترجمه ها در اختیار بخش بیشتری از مردم هم قرار می گرفت.

این محقق و پژوهشگر حوزوی اضافه کرد: مستشرقان بعدها به امور دیگر مرتبط با قرآن از جمله خود سند قرآن پرداختند.

وی در ادامه سخنان خود به بحث کربن نگاری قرآن پرداخت و گفت: دانشمندان به کمک کربن نگاری یعنی رادیواکتیوهای کربن ۱۴ عمر آن ها را تشخیص می دهند؛ لازم به ذکر است که تکنیک کربن نگاری آثار باستانی تا ۶۰ هزارسال جوابگوست و می تواند پایدار باشد.

محمودی تصریح کرد: مقصود از کربن نگاری قرآن آن است که سن پوست هایی که قرآن روی آن نوشته شده مورد بحث قرار می گرفت؛ روش آنان این است که چند تکه از نسخه قرآن در سراسر جهان را در حد یک سانتی متر مربع جدا کرده و به موسسه مطالعات اشعه ای دانشگاه زوریخ می دهند و آن ها سن این پوست ها را مشخص می کند که در چه قرنی نوشته شده است.

وی افزود: زمان کشته شدن گوسفند با این روش روشن می شود و چون زمان دباغی با نوشته شدن قرآن روی آن زمان زیادی نیست بنابراین سال آن روشن می شود.

این محقق و پژوهشگر حوزوی با بیان این که موسسه کرونیکا، اقدام به کربن نگاری قرآن کرده است، گفت: این پروژه بزرگترین پروژه تحقیقاتی در غرب و جهان است که از سال ۲۰۰۷ میلیادی شروع شده است و مدیر آن میخائیل مارکس است که به فارسی مسلط است و مدتی در ایران بوده است.

محمودی تصریح کرد: مرکز مخطوطات قرآنی یعنی کرونیکا سایت مستقلی دارد که به روز و آنلاین مطالب خود را در مورد کربن نگاری عرضه می کند و نشانی آن هم به همین نام کرونیکا است.

وی با اشاره به نقاط قوت کربن نگاری بیان کرد: مسیحیان فکر می کردند که قرآن در قرن دوم و سوم نوشته شده است چون این قضیه در مورد انجیل وجود دارد و در مورد قرآن هم این تصور را داشتند و معتقد بودند که قرآن به پیامبر نسبت داده شده است ولی کربن نگاری این نظریه را باطل کرد.

این محقق حوزوی در مورد جزئیات کربن نگاری، گفت: در مرحله اول بر روی دو نسخه از قرآن به این نتیجه رسیدند که این قرآن موجود در آلمان، در صدر اسلام و حتی در دوره خلافت خلفای سه گانه نوشته شده باشد؛ سعی شد در این پروژه از نسخه های صدر اسلام تا قرن چهارم استفاده شود؛ نقطه قوت دیگر آن صرف هزینه های سرسام آور برای آن است به گونه ای که برای هر یک سانتی متر آن ۶۰ یورو هزینه می شود که دولت آلمان آن را پرداخت می کرد؛ همچنین افراد مستشرق بدون اعتقاد به قرآن با دغدغه علمی وارد این کار شده اند و نگاه استعماری و سیاسی ندارند، گرچه در برخی تحقیقات مستشرقان نگاه سیاسی را شاهدیم.

محمودی با بیان اینکه این موسسه با روی گشاده انتقادات و پیشنهادات را می شنوند و حتی برای همکاری با ایران اعلام آمادگی کرده اند ولی هنوز جوابی از سوی ایران به آنان داده نشده است ادامه داد: حدود ۲۰ کشور از جمله آمریکا، فرانسه، روسیه و ... با این پروژه همکاری دارند؛ همچنین نقطه قوت دیگر این است که در ظاهر، نیت سوئی برای این پروژه دیده نمی شود؛ ضمن اینکه بسترسازی برای تعامل بیشتر، زمینه آشنایی کشورهای غربی با کشورهای اسلامی درباره باورهای قرآنی را فراهم می کند که این کار، درب های گفتمان اسلام و شیعه پژوهی را می تواند باز کند.

محمودی با بیان این که یکی از مشکلات در این زمینه، عدم استفاده از منابع شیعه است و بیشتر از اهل سنت بهره می برند، گفت: این مستشرقان اطلاعات دقیقی از شیعه در دست ندارند و اگر ما، باب گفتمان را باز، و داد و ستد علمی داشته باشیم می توانیم آنان را با شیعه بیشتر آشنا کنیم.

وی با اشاره به نقاط ضعف این روش یعنی کربن نگاری بیان کرد: این روش ظنی و تجربی است غیرقطعی است و احتمال خطا در آن وجود دارد؛ گرچه با همین روش خدمتی به قرآن شده و ثابت کرده اند که قرآن، قرآن خداوند است، در حالی که پیش از این می گفتند در دوره پیامبر و دستکم ۳۰ سال بعد از رحلت نوشته شده است.

محمودی افزود: استفاده نکردن از نسخه های خطی موجود در ایران، عدم دسترسی به نسخه های خطی دوران پیامبر(ص)، قابل استفاده نبودن آن قسمتی از قرآن که مورد آزمایش قرار گرفته (چون در روش کربن نگاری قسمت جداشده سوزانده و نابود می شود) همچنین نگاه تاریخی به قرآن و نه نگاه قدسی داشتن، از جمله دیگر نقاط ضعف در این پروژه است و شاید ایران به همین دلیل نسخ خود را در اختیار آنان قرار نداده اند.

این محقق و پژوهشگر بیان کرد: نگاه مستشرقان به قرآن قدسی نیست بلکه تاریخی است؛ لذا با روش های تاریخی به آن می نگرند؛ از این رو مبانی تحقیقی ما با آنان تفاوت دارد؛ این مطلب می تواند سبب شود تا ما هم اندکی نگاه برون قرآنی به قرآن داشته باشیم و به شبهات آنان با نگاه علمی پاسخ دهیم.

محمودی با بیان اینکه رسانه ها شبهاتی در مورد قرآن مطرح می کنند اظهار کرد: گاهی بسیاری از محققان ما از این شبهات آگاه نیستند و این رسانه ها می توانند اثرگذار باشند؛ بنابراین باید بخشی از پژوهش های ما با موضوعات فقه، قرآن و مستشرقان و ... طراحی شود؛ همچنین باید باب گفت و گو و تعامل با کشورهای غربی ایجاد شده تا بتوانیم شیعه را بهتر معرفی کنیم؛ همان طور که امام فرمودند ما با کار فرهنگی انقلاب را صادر می کنیم.

در ادامه این نشست، حجت الاسلام و المسلمین نجف لک زایی، به بیان نقطه نظرات خود پرداخت و گفت: هدف اصلی مارکس و این پروژه به گفته خودشان، سیاسی است و قصد دارند تا قرآنی مطابق مخاطب اروپایی تنظیم کنند که محور کار خود را آیه اول سوره مبارکه طه قرار داده اند.

وی افزود: اینها گفته اند اگر در نسخ مختلف قرآن بگردیم در میان اختلاف قرائت ها، قرائتی را می یابیم که برای مخاطب اروپایی مناسب تر باشد و پروژه کربن نگاری در خدمت این ایده سیاسی است؛ یعنی می خواهند ثابت کنند که قرآنی که در دست ما هست از قرآن مسلمین معتبرتر است.

رئیس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی بیان کرد: برخی از محققانی که در این موسسه کار می کنند دانشجویان دکتری از ایران هستند و حتی نسخه هایی از ایران برده اند و قصد آنان این است که می خواهند حجیتی برای این این پروژه درست کنند.

وی اظهار کرد: اصل کربن نگاری مهم است ولی پولی که آلمان ها خرج می کنند با توجه به پیش بینی اسلام در اروپا قصد دارند تا سال ۲۵ نسخه قرآنی را ارائه دهند که برای مخاطبانشان استفاده شود و اهداف سیاسی آنان را تامین کند.

لکزایی با بیان اینکه حوزه علمیه در آلمان وجود دارد و حتی از تاسیس حوزه علمیه ایران در آلمان هم حمایت کردند بیان کرد: این مطلب تصریح خود آنان است که این پروژه در خدمت دولت آلمان است و با هدف سیاسی انجام می شود و کربن نگاری هم در خدمت این هدف است.

وی تأکید کرد: اعتبار تواتر بسیار قوی قرآن که سینه یه سینه در دست مسلمین قرار گرفته است به نظر بنده مهمتر از بحث کربن نگاری است./1324/ج