عصرانه‌ای متفاوت در کنار اهالی قلم حوزه

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، چهارمین گعده‌ی یادداشت خوانی نویسندگان حوزوی خبرگزاری رسا سه‌شنبه‌ی این هفته با حضور جمعی از نویسندگان در محل این خبرگزاری برگزار شد.

در این گعده که با حضور ویژه‌ی حجت الاسلام محمدرضا آتشین صدف، استاد و کارشناس نویسندگی برگزار شد، ابتدا یادداشتی از روزنامه‌ی رسالت که قبلا جهت مطالعه‌ی اعضای گعده معرفی شده بود قرائت شد و سپس از سوی استاد آتشین صدف و اعضای محترم از زوایای مختلف شکلی و محتوایی مورد نقد و بررسی قرار گرفت.

برای دریافت یادداشت روزنامه رسالت اینجا را کلیک کنید.

حجت الاسلام آتشین صدف استفاده از زبان نزدیک به زبان مخاطب و زبان محاوره را اولین و بارزترین ویژگی مثبت این یادداشت عنوان کرد و به‎کار بردن عباراتی همچون «لابد در خبر‌ها خوانده‌اید» یا «انگار نه انگار» را در راستای ایجاد صمیمیت و هم‌زبانی با مخاطب خواند که از سوی نویسنده به کار گرفته شده است.

وی استفاده از تعابیر بلاغی متنوع همچون استفهام انکاری در متن را دومین حسن متن مذکور خواند و همچنین توزیع مناسب این تعابیر در کل متن را تکمیل کننده‌ی این حسن بیان کرد. او جمله‌ی «به راستی صداقت مگر نجات بخش نیست؟» را از جمله مواردی که نویسنده هنرمندانه یک جمله‌ی مثبت و واضح را با یک استفهام انکاری در دل مخاطب می‌نشاند دانست.

این نویسنده حوزوی، استفاده از صنعت تلمیح و درج را ویژگی مثبت بعدی این یادداشت ذکر کرد، همچنین از اینکه نویسنده به جای پرداختن به عین حدیث «النجاة فی الصدق» به معنا و پیام مشابه آن اشاره کرده، آنهم به صورت استفهام انکاری؛ این کار را در اصل احترام به دانش مخاطب و عالم فرض کردن مخاطب دانست که با تلمیحی زیبا به کار برده است.

حجت الاسلام آتشین صدف با بیان اینکه متاسفانه در متون رسانه‌ای حوزویان اغلب کاربرد زبان عربی به زبان فارسی می‌چربد، گفت: علیرغم اینکه ما باید به زبان عربی به‌عنوان زبان قرآنی و یک زبان کامل احترام بگذاریم؛ اما باید در نظر داشته باشیم که مخاطب ما مخاطب رسانه و آن هم در فضای مجازی است و نه پای منبر! ما بایستی بیش از اندازه از عبارات عربی استفاده نکنیم.

وی حسن دیگر یادداشت مورد بررسی را تعادل در استفاده از عبارات عربی و فارسی بیان کرد و ابراز داشت: آنجا که نویسنده کلام را با «لابد» عربی می‌آغازد و با به کار بردن کلمه‌ی «خیز» به عمق زبان فارسی سفر می‌کند و باز با به کار بردن عبارت «وزیر سلف» یا عبارت «علی الظاهر» به تعادل بین عربی و فارسی قوام می‌بخشد.

به کار بردن طنز تلخ در آن بخش از متن که نویسنده حجم بالای تلاش برخی برای تصاحب صندلی وزارت آموزش و پرورش را ناشی از «روحیه‌ی بالای خدمت در مسئولین» می‌داند نیز حسن دیگر یادداشت از نگاه محمدرضا آتشین صدف بود که ذکر شد.

در کنار بیان محسنات، متن مذکور، اما از تیغ تیز انتقاد اعضای گعده و خاصه آتشین صدف دور نماند. نقد‌هایی که هم به لحاظ نگارشی بر متن وارد دانستند و هم انواع تناقضات موجود در آن را زیر سئوال برنده‌ی محتوای آن خواندند.

آتشین صدف به کار بردن فعل «داد» در عبارت «استعفا داد» را جز بدیهی‌ترین و البته بدترین عیوب متن ذکر کرد و گفت این حد از اشتباه که ندانیم فعل درست برای استعفا چه کلمه‌ای است در یک روزنامه‌ی کثیرالانتشار قابل قبول نیست.

عدم پاراگراف‌بندی درست و پاره پاره شدن متن با پاراگراف بندی‌هایی که آتشین صدف آن را رندمی و اتفاقی عنوان کرد عیب بزرگ دیگر متن بود که از نگاه حضار دور نماند که آتشین صدف در این باره ادامه داد: در خوش بینانه‌ترین حالت نویسنده فرصت بازخوانی متن خود را نداشته و عجله در ارائه باعث چینش کاملا نادرست مطلب در پاراگراف‌های پاره پاره شده است.

این کارشناس حوزوی با بیان اینکه ما برای یادداشت‌نویسی باید یک «تفکر انتقادی» مدون و اصولی داشته باشیم، از زبان یکی از استادانش گفت: یادداشت نویس باید این را در نظر داشته باشد که از بین هزار نفری که متن او را می‌خوانند دو یا سه نفر هستند که تفکر و تصمیم آن‌ها در زندگی او تاثیر دارد و مابقی ۹۹۷ نفر کسانی هستند که متن او در حال و آینده‌ی زندگی آن‌ها تأثیر خواهد داشت و این فرض و تصور باعث خواهد شد که یادداشت نویس بیشتر مراقب نوشته‌ی خود باشد و هم از لحاظ نگارشی و درست‌نویسی و هم از بابت محتوایی یادداشتی غنی تحویل مخاطب بدهد.

تناقضات محتوایی متعدد عیب نابخشودنی یادداشت روزنامه‌ی رسالت از دید استاد و نویسندگان حوزوی رسا بود که گمانه‌ی حزبی و جریانی بودن متن را در نظر آنان تقویت می‌کرد. از نظر آنان علیرغم بیان خود نویسنده در سطور ابتدایی متن مبنی بر کثرت روایت‌ها در خصوص علل استعفای وزیر، اما در میانه‌ی متن، نویسنده، یکباره حکم قطعی بر راستگونبودن وزیر می‌دهد و بیان ابتدایی خود را نقض می‌کند.

در پایان و بعد از پایان نقد این یادداشت در حالی که یادداشت یکی از نویسندگان حوزوی رسا قرائت و در حال نقد و بررسی بود، حجه الاسلام آتشین صدف در یک نقد کلی نسبت به یادداشت‌های نویسندگان حوزوی با ذکر این نکته که بین سخنران و نویسنده فرق بسیاری وجود دارد یادآور شد: در سخنرانی استفاده از مترادف برای نگهداشتن مخاطب پای سخنرانی و جمع کردن حواس او بسیار مفید و کارگشا است؛ اما همین کار در یادداشت‌نویسی یک عیب محسوب می‌شود.

گفتنی است، گعده یادداشت خوانی نویسندگان حوزوی سه شنبه‎ هر هفته از ساعت 16 تا 18 به نشانی قم، میدان مفید، خیابان بهشت، بعد از ساختمان شهرداری، سالن جلسات خبرگزاری رسا برگزار می شود./918/ز502/س

خبرنگار: محمد اصغری مرجانلو