تمدید تحریم‌های تسلیحاتی هزینه پیش‌بینی‌نشده‌ای برای آمریکا دارد
کارشناس مسائل بین‌الملل گفت: جمهوری اسلامی ایران قصد ندارد در سایه یک زورگویی بی‌پایان زندگی کند اما اگر زمینه منطقی برای برطرف کردن نگرانی‌ها وجود داشته باشد، ایران آمادگی لازم برای همکاری صادقانه را دارد.
به گزارش خبرگزاري رسا، دیاکو حسینی، کارشناس مسائل بین‌الملل و مدیر برنامه مطالعات جهانی مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست‌جمهوری در گفت‌وگو با «فرهیختگان» تلاش‌های آمریکا برای تمدید تحریم‌های تسلیحاتی ایران ذیل قطعنامه 2231 را بررسی کرد و به سوالاتی در این زمینه پاسخ گفت.
مشروح این گفت‌وگو در ادامه از نظر می‌گذرد.
چرا و به چه میزان آمریکا امیدوار به تمدید تحریم‌های تسلیحاتی ایران است؟
آمریکایی‌ها براساس فرضیاتی درباره ایران فکر می‌کنند که توسط لابی سعودی، اسرائیل و گروه‌هایی همانند منافقین برای آنها آماده شده است. این فرضیات القا می‌کنند که ایران درصورت امکان خرید و فروش تسلیحات مطابق با آنچه در قطعنامه 2231 آمده است، بعد از پایان تدوره تحریم‌ها، موجب بی‌ثباتی بیشتر در منطقه و به هم خوردن توازن قدرت در میان‌مدت خواهد شد. براساس همین فرضیات است که می‌خواهند مانع امکان خرید و فروش تسلیحات توسط ایران شوند، چه به جهت خرید که می‌توانند تسلیحات تهاجمی را بخرند که تقاضا را به هم بزند و چه از نظر فروش که از نظر آمریکا ایران می‌تواند با سهولت بیشتری به گروه‌های نزدیک به خود تسلیحات لازم آنها را در اختیارشان بگذارد.
برایان هوک گفته است موافقت روسیه و چین را هم خواهیم داشت و مسیر آسانی را طی خواهیم کرد. نظر شما چیست؟
خیر. من فکر می‌کنم برایان هوک آرزوهای خود را طرح می‌کند تا از این طریق انتظارات خود را از چین و روسیه گوشزد کند. واقعیت این است که این کار می‌تواند تبعات بدی داشته باشد. البته درمورد واکنش ایران فعلا چیزی نمی‌دانیم اما مسلما این رفتار از نظر ایران، رفتار فراقانونی و تحریک‌کننده است و حتی ممکن است ایران برای مثال تصمیم بگیرد برد موشک‌های خود را که امروز دوهزار کیلومتر هستند، افزایش دهد که این می‌تواند وضعیت را بی‌ثبات‌تر کند. بنابراین چنین رفتاری از سوی آمریکا و سایر کشورها می‌تواند هزینه‌هایی را به همراه داشته باشد که نقض‌غرض کند و باعث بی‌ثباتی بیشتر در منطقه شود. فکر نمی‌کنم روس‌ها از چنین ایده‌ای استقبال کنند. البته باید این را در نظر گرفت که استفاده از قطعنامه 2231 ممکن است به‌سادگی امکان‌پذیر نباشد، به خاطر اینکه این قطعنامه به‌شدت به برجام مرتبط است ولی آنچه آمریکا دنبال می‌کند الزاما از طریق این قطعنامه پیش نخواهد رفت.
علاوه‌بر این ممکن است اروپایی‌ها به‌خاطر دلجویی از آمریکا تصمیم بگیرند برای ایجاد محدودیت‌های جدید تسلیحاتی در شورای امنیت با آمریکا همراهی کنند، اروپایی‌ها این نگرانی را دارند که اگر جلوی آمریکا بایستند در ماه‌های آینده به‌نوعی در حوادث این منطقه که ایران مقصر دانسته شده، سرزنش شوند و همین‌طور این ترس را هم دارند اگر آمریکا موفق نشود این طرح را عملیاتی کند، سیاست‌های یک‌جانبه خود را به زیان منافع اروپا تشدید کند. بنابراین فکر می‌کنم اروپایی‌ها انگیزه دارند در شرایط مناسب با آمریکا همراهی کنند. این شرایط مناسب فکر می‌کنم عبارت است از اینکه قطعنامه 2231 طبق آنچه گفته شده اجرایی شود ولی در یک قطعنامه دیگر و در مشورت با اروپایی‌ها، تحریم‌های تسلیحاتی جدید باکیفیت جدید بر ایران اعمال شود. فکر می‌کنم چینی‌ها در آن شرایط موضع منفعل در پیش گیرند و شاید قصد نداشته باشند سرسختانه با چنین طرحی مقابله کنند و روس‌ها درصورتی که این طرح احتمالی فقط بخش‌هایی از تسلیحات را تحریم کند و تا حدی امکان فروش تسلیحات برای ایران را در شرایط خاصی مهیا کند، ممکن است با آن کنار بیایند. بنابراین من چندان خوشبین نیستم و فکر می‌کنم باید بدترین سناریوها را در آینده در نظر بگیریم.
این قطعنامه قبل از اکتبر اعمال خواهد شد یا بعد از آن است؟ اگر قبل از اکتبر بیاید تناقضی با 2231 خواهد داشت؟
چون پایان تحریم‌های ذکرشده در قطعنامه 2231 مقارن با انتخابات آمریکاست لذا همزمانی آنها دشواری‌های اجرایی خواهد داشت، علاوه‌بر آن انجام این پروسه مدتی زمان می‌برد. بنابراین فکر می‌کنم آمریکا تلاش خواهد کرد قبل از پایان لغو تحریم‌ها این قطعنامه جدید را پیش ببرد تا هم مشکل زمانی نداشته باشد و ترامپ بتواند آن را در دولت خود به پایان برساند و هم از مصرف داخلی آن در انتخابات بهره ببرد. اینکه آیا با 2231 منافات دارد یا خیر؟ به کیفیت مفاد پیش‌نویس قطعنامه احتمالی بستگی دارد و می‌تواند به نحوی تنظیم شود که تناقضی بروز نکند.
همراهی دموکرات‌های عضو مجلس نمایندگان با این طرح محل‌تامل است. ارزیابی شما چیست؟
فارغ از دعواهای داخلی بین دموکرات‌ها و جمهوری‌خواهان، این واقعیت وجود دارد که اساسا صرف‌نظر از افرادی که در کاخ سفید هستند، در آمریکا همه نسبت به نیات ایران بدبین هستند. همه آنها موافق هستند که ایران عامل بی‌ثبات‌کننده در منطقه است و تنها اختلاف میان آنها، نحوه مقابله با ایران است. بنابراین گمان نمی‌کنم آنها درمورد تحریم‌های تسلیحاتی و نتیجه رفع آنها با هم اختلافی داشته باشند. بنابراین طرح پمپئو در رابطه با تحریم تسلیحاتی ایران مجموعا و در کلیت خود مورد حمایت گسترده‌ای در جامعه سیاسی واشنگتن است.
این به این معنا خواهد بود که درصورت پیروزی بایدن در انتخابات آتی پیش‌بینی‌هایی که درخصوص بازگشت به برجام بیان می‌شود با چالش‌های بیشتری مواجه خواهد شد؟
احتمال پیروزی بایدن کم نیست ولی باید توجه داشته باشیم همان‌طور که گفته شد نحوه مواجهه با ایران مساله اصلی در واشنگتن است، نه خود مواجهه! از نظر دموکرات‌ها و همین‌طور بایدن خروج آمریکا از برجام اشتباه بود و آنها فکر می‌کردند اگر آمریکا در برجام می‌ماند بهتر می‌توانست فشار بر ایران را حفظ کند و در همکاری با متحدان خود برای مواجهه با ایران کار کند. علاوه‌بر این برای برگشت به برجام و داشتن یک توافق ماندگار، از آنجایی که بخش‌هایی از این توافق درحال اتمام است، ممکن است آمریکا بخواهد مذاکرات دیگری صورت بگیرد و این همان بخش چالش‌برانگیز در آینده است.
حرفی از مشاوران کاخ سفید منتشر شده مبنی‌بر اینکه تلاش‌های کنونی برای رسیدن به یک توافق بهتر است، آیا این فشارها می‌تواند ایران را در منگنه‌ای قرار دهد تا توافق جدیدی صورت گیرد؟
خیر. طبیعی است که حتی اگر فرض کنیم تحریم‌های تسلیحاتی تمدید شوند یا تحریم‌های تازه‌ای وضع شوند تاثیر عملی بر سیاست‌های نظامی و منطقه‌ای ما نخواهد داشت و فشار قابل‌توجهی هم وارد نخواهند کرد. همین امروز که در وضعیت تحریم هستیم بخش‌های زیادی از نیازهای نیروهای مسلح را خودمان تولید می‌کنیم و با همین تولیدات بوده که توانستیم وضعیت موجود در منطقه را به نقطه‌ای برسانیم که آمریکا و متحدانش احساس سرخوردگی کنند. بنابراین تحریم‌ها نمی‌توانند نقطه‌عطف بزرگی از این جهت محسوب شوند و فشار تازه‌ای را به ایران وارد کنند. آنچه برای ما غیرقابل قبول است، آسیب ناشی از تحریم تسلیحاتی نیست بلکه تلاش برای مستثنی کردن ایران از حقوق مرسوم کشورها در جامعه بین‌المللی است.
با توجه به این توصیفات ا دارد ایران بتواندمکان اقدامات موثری را پیش از تمدید احتمالی تحریم‌ها انجام دهد؟
بدترین اشتباهی که ممکن است در اینجا پیش آید، دل بستن به همراهی روسیه و چین برای مخالفت با اعمال محدودیت‌های جدید علیه ایران است. ما باید ابتکارهای خودمان را داشته باشیم. من فکر می‌کنم همان‌طور که در گذشته در طرح‌های مختلف همچون صلح هرمز اشاره شده است، ما نیازمند رژیم کنترل تسلیحات برای همه کشورها در منطقه هستیم. اگر آمریکایی‌ها واقعا به این دلیل با رفع تحریم تسلیحاتی مخالفند که تصور می‌کنند چنین اقدامی می‌تواند ایران را برای پیگیری نیات تهاجمی خود مسلح‌تر کند، در آن صورت راه عاقلانه رسیدگی به سرچشمه این نیات مفروض ایران است. ما می‌توانیم از طریق ایجاد یک رژیم کنترل جامع تسلیحات در منطقه توافق کنیم که سقفی را در رابطه با تسلیحات معین تهاجمی برای همه کشورهای منطقه قائل شویم. در این صورت می‌توانیم از راه اعاده یک توازن قدرت، ثبات استراتژیک را در منطقه حمایت کنیم. اگر دولت‌های اروپایی و آمریکا ذره‌ای صداقت در پیگیری صلح و ثبات در این منطقه داشته باشند باید به جای محروم کردن یک‌جانبه ایران از خریدوفروش تسلیحات (که هرگز قابل‌مقایسه با میلیاردها دلار هزینه انباشت تسلیحات توسط کشورهای عرب منطقه نیست) از این ایده حمایت کنند. آنها باید از این آینده‌نگری برخوردار باشند که تحریم یک‌جانبه ایران، مانع غیرقابل عبوری برای خرید و فروش تسلیحات نیست و تنها نتیجه آن، بدبینی بیشتر ایران به نیات غرب و به راه افتادن یک مسابقه تسلیحاتی در این منطقه است. البته قبل از رسیدن به آن مرحله ما باید دیپلماسی پرکاری را برای متقاعد کردن اعضای شورای امنیت ملل متحد به‌منظور عدم پیروی از ایالات‌متحده و روشن کردن نتایج سیاسی و امنیتی آن به کار بندیم. ما باید برای جامعه بین‌المللی روشن کنیم که وضعیت امنیت و ثبات در این منطقه به انتخاب‌های درست یا نادرستی بستگی دارد که در هفته‌های آینده باید درباره آن تصمیم بگیرند. جمهوری اسلامی ایران قصد ندارد در سایه یک زورگویی بی‌پایان زندگی کند اما اگر زمینه منطقی برای برطرف کردن نگرانی‌ها وجود داشته باشد، ایران آمادگی لازم برای همکاری صادقانه را دارد./1360/
منبع: فرهیختگان
ارسال نظرات