مفهوم غنا و موسیقی حرام از دیدگاه مقام معظم رهبری

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا در خراسان جنوبی، حجت‌الاسلام عبدالله حسین زاده، معاون پژوهش مدرسه علمیه جعفریه قاین، امروز در نشست علمی «بررسی مفهوم غنا در بیان مقام معظم رهبری»، اظهار کرد: در باب معنای غنا بحث‌های زیادی شده ازجمله بعضی گفته‌اند غنا عبارت است از صوت طرب‌آور، بعضی‌ها قید مطرب را نیاورده‌اند؛ یعنی گفته‌اند غنا صوتی است که دارای ترجیع باشد.

وی افزود: مقام معظم رهبری معنای ترجیع را گرداندن صدا در حلق ذکر کرده‌اند، گاهی انسان صدا را صاف از دهان خارج می‌کند اینجا ترجیع ندارد و غنا صدق نمی‌کند اما گاهی به این صدا پیچ می‌دهد مثل این‌که شما در خواندن هر خواننده‌ای مؤذّن باشد یا قاری، خواننده شعر باشد یا روضه‌خوان مشاهده می‌کنید که به صدای خود تکانی می‌دهد این حالت ترجیع است؛ البته ترجیع به معنای چهچه زدن نیست آن‌گونه که بعضی غلغله دادن و چهچه زدن را ترجیع می‌دانند بلکه ترجیع تکان دادن صدا است.

حجت‌الاسلام حسین زاده در ادامه به بررسی ملاکات حرمت غنا بنابر نظر حضرت آیت‌الله خامنه‌ای پرداخت و اضافه کرد: نخستین ملاک تقیید حرمت غنا به لهو «یکون فیه شی‌ء من اللهو و الباطل» است، پس غنا که عبارت است از آوازه‌خوانی، وقتی حرام است که لهوی و باطل باشد والا حرام نیست.

وی با بیان اینکه تقیید حرمت غنا به بطلان با توجه به روایات یکی دیگر از ملاک‌ها است، ادامه داد: یک مناط دیگر برای حرمت بطلان است که از آیه «و اجتنبوا قول الزور» آن را استفاده می‌کنیم؛ زیرا «قول الزور» در این آیه شریفه به غنا تفسیر شده است؛ اما این بطلان به معانی گوناگونی به کار رفته ازجمله بر هر عمل بیهوده و بیجا، باطل اطلاق می‌شود، ولی به نظر می‌رسد باطل در اینجا در مقابل حق است.

حجت‌الاسلام حسین زاده در تقسیم غنا به حرام (لهوی) و حلال بنابر نظر مقام معظم رهبری، افزود: ما دو گونه غنا داریم یک غنا، غنای حلال است که آن غنا غیر لهوی و غیر باطل است و یک غنا، غنای حرام و غنای لهوی و باطل است.

وی تصریح کرد: اینکه ما غنای غیر لهوی و غیر باطل را به غیر غنا برگردانیم و بگوییم غنا بر آواز غیر لهوی و غیر باطل صدق نمی‌کند یک تکلف بی‌جا و بی‌مورد است.

استاد حوزه علمیه قاین در ادامه به عدم امکان التزام به حرمت مطلق لهو اشاره کرد و بیان اظهار داشت: مقام معظم رهبری می‌فرمایند: این‌که ما بگوییم ملاک حرمت غنا، لهو بودن صوت است به نحو حیثیت تقییدیه یعنی هر جایی که لهو باشد، حرام است به خاطر لهو و صوت، خصوصیتی ندارد یعنی اگر صوت هم نباشد اما لهو باشد محرّم است.

وی ادامه داد: این را نمی‌توانیم تصدیق کنیم. چراکه ما نمی‌گوییم مطلقاً لهو حرام است زیرا اگر ما از ادله غنا این‌طور می‌فهمیدیم که غنای محرّم عبارت است از صوت لهوی یا غنا لهوی، این می‌تواند به این شکل باشد که صوت بودن هم در حرمت آن مؤثر است یعنی این فعل محرّم دو جزء دارد؛ یک جزء عبارت است از لهویّت و دیگری عبارت است از صوت بودن.

حجت‌الاسلام حسین زاده در پایان به جمع‌بندی مطالب پرداخت و گفت: طبق نظر مقام معظم رهبری غنای محرّم عبارت است از اینکه اضلال عن سبیل الله کند و «کان مشتملا علی الباطل …»؛ پس در جایی که مسلّم باشد، غنا موجب اضلال عن سبیل الله است، مسلّما این غنا حرام است؛ اما ماعدای آنکه مشکوک باشد مجرای اصالة البرائة است./9314/پ210/ب1