دوگانه سازی حجاب اجباری و اختیاری طرحی شوم برای به حاشیه راندن دین

به گزارش خبرگزاری رسا، با بیداری اسلامی و حرکت به سمت احیای هویت تمدنی مسلمانان احکام دینی‌ای که هویت‌ساز سیاسی و اجتماعی بود از توجه بیشتری برخوردار شد. هویت‌سازی و نفی هویت فرهنگی تمدن موجود ازجمله شاخصه‌های بیداری اسلامی محسوب می‌شود.

 انقلاب اسلامی در ایران که برآیند بیداری اسلامی است در فرایند هویت‌سازی و احیای تمدن مسلمانان با پدیده هویت آفرینی مواجه شد که یکی از آن‌ها مساله نوع نگاه به زن و به‌تبع آن مساله حجاب زن است.

مساله حجاب از دو منظر موردتوجه قرار گرفت یک این جهت که حجاب پدیده‌ای دینی و ذاتاً اجتماعی است و از طرف دیگر از مؤلفه‌های تمدن مدرن غرب اصل برهنگی و تقابل با احکام اجتماعی ادیان محسوب می‌شود.

به این معنا که اصل حجاب مساله ای دینی و اجتماعی است و از طرف دیگر تمدن مقابل نقطه ثقل آن در طرح مساله برهنگی و آزادی زن قرار دارد و به لحاظ مبانی نظری سکولاریسم به دنبال دین معنویت‌گرا و صرفاً فردی است.

ازاین‌رو در تقابل با ظهور اجتماعی دین است و ازآنجایی‌که حجاب نمایان گر ظهور اجتماعی احکام دینی است به ستیز با این حکم دینی می‌پردازد درحالی‌که با نماز و یا روزه به این اندازه مشکل ندارد.

هرچند از منظر فقهی اصل حجاب از ضروریات دین اسلام بوده و اختلاف در کم و کیف و رنگ و غیره آن وجود داشته است. اما  مساله امروز حجاب گره آن با بیداری اسلامی و در تضاد با مؤلفه  تمدن غرب و زایش انسان مدرن است که احکام فقهی و ازجمله حجاب را با چالش‌ها و پرسش‌های متفاوتی مواجه کرده است. که  لازم است پاسخ عقلانی و روشمندی به آن داده شود.

امروزه احکام فقهی با پرسش‌های برآمده از عقلانیت علوم انسانی مواجه شده است. آن‌گونه که برای رد  مساله حجاب و آزادی در پوشش با مبانی فلسفی تاریخی روان‌شناسی و جامعه‌شناسی و اقتصادی قرار داریم که با ابزار جذاب مدرنی همچون رمان و سینما و فیلم به تزریق این مفاهیم در عقل و روان مخاطب امروز قرار می‌دهد.

اما متأسفانه در فضای تبیین مساله حجاب به دلیل غفلت از ابعاد علوم انسانی تنها به تبیین تعبدی و تسلیم محور ظهور آیات و روایات در مساله حجاب پرداخته و از ابعاد استدلال و شبهات و نیز از توجیه پشتوانه عقلانی احکام فقهی و ازجمله حجاب مغفول است.

و این امر موجب شده تا مساله حجاب در ذهن برخی در حد یک قانون صرفاً اجتماعی طرح گردد و به‌تبع آن مساله تقابل حجاب اجباری و یا اختیاری خود را رخ نمایانده است. از نمونه‌های تلاش برای گره فقه با علوم انسانی را در آثار  استاد شهید مطهری در کتاب حجاب می‌توان مشاهده کرد.

در این کتاب صرفاً ادله فقاهتی و یا روایی حجاب بیان‌نشده است بلکه ناظر به مساله علوم انسانی موجود بوده و با استدلال‌های تاریخی و روان‌شناسی و جامعه‌شناختی به تبیین عقلانیت حکم فقهی حجاب پرداخته است و پشتوانه عقلانی آن را تقویت و ضمن این‌که نظریات رقیب را طرح و نقد نموده است.

چالش دوم در نسبت باحجاب در انقلاب اسلامی بازگشت به نبود برنامه منسجم در نسبت با مدیریت غرایز جنسی در دنیای مدرن دارد دنیای مدرن سبک زندگی جدیدی را برای انسان به بار آورده و با ابزار تکنولوژی و رسانه خود را تحمیل نموده است استاد شهید مطهری با توجه به این مساله کتاب اخلاق جنسی را در کنار کتاب حجاب طرح می‌کند.

از ویژگی‌های دنیای جدید و ره‌آورد آن در سبک زندگی مساله برهنگی و پاسخ آزادانه به غرایز جنسی است در مقابل نوع نسخه‌های فرهنگی ما تنها در جوامع سنتی معنا پیدا می‌کند امروزه با دسترسی هموار و آسان و همگانی به اطلاعات ازجمله اطلاعات جنسی  و نیز گسترش زندگی شهرنشینی و رسانه و طرح شفاف مسائل جنسی موجب بلوغ زودهنگام گردیده است.

 از طرف دیگر جامعه ایرانی تنها به یک نسخه واحد همگانی همیشگی و در چارچوب سنت‌های قومی و قبیله‌ای جامانده به مدیریت رسمی امور جنسی پرداخته است که گاه با اقتضائات سبک زندگی در دنیای جدید در تقابل و تضاد است.

و از طرف دیگر وابستگی مدیریت امور جنسی با مسائل اقتصادی و آموزشی و تابو بودن این مساله حل آن را با مشکلات عدیده‌ای مواجه کرده است.

نتیجه آنکه قسمتی از حل مساله حجاب درگرو تبیین عقلانی احکام شرعی است که لازمه گره فقه با علوم انسانی است و از طرف دیگر برنامه کلان برای مدیریت غریزه جنسی مطابق با سبک زندگی در دنیای جدید است.

اهمیت این مساله چنان است که در طول 40 ساله انقلاب اسلامی گفتمان انقلاب اسلامی را به چالش فراخوانده است به‌گونه‌ای که این پدیده ابزار قدرتمندی درگرو کشی برای نظام انتخاباتی کشور بوده و ابزاری برای طرد رقیب در کارزار رقابت انتخاباتی محسوب می‌شود.

سابقه تاریخی در مسیحیت نشان‌دهنده این امر است که در تقابل غریزه و دین این دین بوده که  به حاشیه رانده‌شده است ازاین‌رو امروزه جریان برانداز به‌نوعی به دنبال طراحی تقابل نشان دادن دین و انقلاب اسلامی با غرایز انسانی است. که نیازمند مدیریت فقهی در کنار علوم انسانی  است و نباید دچار دوگانه سازی‌های حجاب اجباری و اختیاری قرار بگیریم.  دوگانه سازی‌های حجاب اختیاری و اجباری ابزاری برای گروکشی در کارزار رقابت‌های انتخاباتی و طرحی شوم برای کنار زدن انقلاب اسلامی است./813/د102/ف

یادداشت از حجت الاسلام حیدر همتی 
مدیر  موسسه  آموزش  عالی  حوزوی  امام  رضا