حمایت بی‌دریغ آیت الله اراکی از نهضت امام خمینی

به گزارش خبرنگار سرویس حوزه و روحانیت خبرگزاری رسا، حوزه های علمیه در طول تاریخ چند صد ساله خود، همواره همدم مجاهدانی بوده که در راه صید مروارید علوم اهل بیت(ع) دل به دریای حوادث زده و در این راه از هیچ تلاش و کوششی دریغ نکرده اند؛ آن ها علاوه بر مبارزه با سلاطین جور، نور امید را در دل خداباوران زنده نگه داشته اند.

۲۵ جمادی الثانی یادآور روزی است که یکی از بزرگترین فقهای جهان تشیع و حوزه های علمیه ندای پروردگار خود را لبیک گفت و به دیدار معبود شتافت؛ حضرت آیت الله حاج شیخ محمد علی اراکی ملقب به شیخ الفقها که حیات گران بهای خود را صرف خدمت به دین کرد.

زندگانی شریف حضرت آیت الله شیخ محمد علی اراکی ملقب به شیخ الفقها، ۱۰۳ بهار به طول انجامید؛ ایشان در ۲۴ جمادی الثانی ۱۳۱۲ قمری پا به عرصه حیات گذاشت و در ۲۵ جمادی الثانی در سال ۱۴۱۵ به دیدار معبود شتافت.

آیت الله اراکی در کودکی با گلستان سعدی مأنوس بود و اشعار گلستان را با خط زیبای خود حک می‌کرد که آثار آن همچنان باقی و ماندگار است؛ آیت الله شیخ محمد علی اراکی پس از آغاز تحصیل دروس حوزوی که نزدیک به ۳۰ سال به طول انجامید از محضر بزرگانی همچون آیت الله شیخ جعفر شیثی، آقا شیخ عباس ادریس آبادی، آیت الله حاج شیخ محمد سلطان العلما و مرحوم حاج آقا نورالدین عراقی استفاده‌های فراوانی کردند و با ورود آیت الله عبدالکریم حائری یزدی به اراک در زمره اولین شاگردان ایشان قرار گرفت؛ این شاگردی و همراهی نزدیک به ۲۳ سال ادامه پیدا کرد این علاقه و همراهی به قدری بود که آیت الله اراکی به دست مؤسس حوزه علمیه قم معمم شده و با وساطت ایشان با دختر حاج محمد ابراهیم خوانساری ازدواج کرد.

از نکات جالب حیات پر برکت حضرت آیت الله اراکی اقامه نماز جماعت مغرب و عشاء توسط ایشان در مدرسه فیضیه است؛ نماز جماعتی که در آن بزرگانی همچون امام خمینی(ره)، مرحوم علامه طباطبایی، حاج سید احمد زنجانی و سید محمد محقق میرداماد شرکت کرده و به ایشان اقتدا می کردند.

این فقیه بزرگ نماز جمعه را در عصر غیبت، واجب می دانستند و به همین دلیل سی سال نماز جمعه را در مسجد امام حسن عسگری قم برپا کرده و خطبه‌هایی خواندند که حاوی درس هایی از قرآن، نهج‌البلاغه، اخلاق، تقوا و خداترسی بود.

در چند دوره زمانی متفاوت و پس از رحلت حضرت آیت الله خوانساری و حضرت آیت الله بروجردی زمینه برای قرار گرفتن حضرت آیت الله اراکی در مسیر مرجعیت فراهم شد اما ایشان همواره بنا به دلایلی از قرار گرفتن در مقام مرجعیت دوری می کرد.

وقتی سخن از مرجعیت می شد، آیت الله اراکی سیره آیت الله عبدالکریم حائری را یادآور می شد که ایشان از استاد خودش آقای فشارکی نقل می کرد که تا وقتی بیرق همسایه ام در اهتزاز است، من دوست ندارم بیرق دیگری را به اهتزاز در آورم و با این سخن از پذیرش مرجعیت خودداری می کرد؛ اما نهایتا پس از ارتحال امام خمینی(ره) وکلای امام نزد آیت الله اراکی رفتند و ایشان در پاسخ به پذیرش مرجعیت جواب دادند: امام بار خود را به مقصد رساندند و بقیه بر ماست ما نباید بیرقی که خواسته امام زمان(عج) است را بر زمین بگذاریم و با این انگیزه الهی بود که آیت‌الله اراکی مرجعیت را پذیرفتند.

پس از رحلت شیخ الفقها، تعبیر اعجاب انگیزی از حضرت آیت الله بهجت در خصوص ایشان بر جای ماند؛ ایشان که خود بر پیکر پاک آن فقیه بزرگ نماز خواند، در روز عروج ملکوتی آن عالم ربانی فرمودند: ارتحال حضرت آیت الله اراکی در این زمان و در این شرایط مانند این است که ۵۰ مرجع تقلید در یک زمان از دنیا رفته اند.

حمایت بی دریغ از قیام مردم برای برپایی حکومت اسلامی از ویژگی‌های بارز آیت الله حاج شیخ محمد علی اراکی بود؛ ایشان امام خمینی(ره) را احیاگر دین و مذهب در قرن اخیر می‌دانستند و این پیام را از طرق مختلف به ایشان رسانده بودند؛ فتوای تاریخی حضرت آیت الله اراکی مبنی بر اجازه باقی ماندن بر تقلید میت پس از وفات امام خمینی(ره) مرهمی بود بر زخم دل های داغدیدگان بنیانگذار کبیر جمهوری اسلامی.

به نقل از حجت الاسلام والمسلمین مصلحی نوه آیت الله اراکی، ایشان در سفری که به کربلا داشتند در درب ورودی حرم حضرت ابوالفضل (ع)، امام خمینی(ره) را ملاقات می کنند؛ در ابتدا آیت الله اراکی، امام را به جا نمی آورد و سپس می فرماید: من شما را نشناختم چرا این قدر لاغر شده اید و بعد می گوید هر کس با آل علی در افتاد ورافتاد و سپس تأکید می کند که من معتقد هستم شما مجدد المذاهب هستید؛ امام خمینی(ره) بعد از سخنان آیت‌الله اراکی، بغض گلوی‌شان را می گیرد و بدون خداحافظی دست ایشان را فشرده و از حرم بیرون می روند.

این خاطره نشان از اعتقاد عمیق و راسخ حضرت آیت الله اراکی به راه و اهداف امام خمینی(ره) دارد؛ ایشان اعتقاد خاصی به روایتی داشتند که در آن تأکید شده که در هر صد سال قمری یک نفر از علما برخواسته و به تشیع حیات مجدد می بخشد و می گفتند: مجدد المذهب فی قرن خامش عاشر امام خمینی(ره) هستند؛ زیرا ایشان نسبت به دین خود تعصب دارند و با دین خود بازی و مسامحه نمی کند.

گرچه نظر حضرت آیت الله اراکی در خصوص ولایت فقیه به اندازه دیدگاه امام خمینی(ره) دارای وسعت نبود اما همواره می فرمود: من کاری را که آیت الله خمینی انجام می دهد، قبول دارم و تأکید می کنم.

علاوه بر این، یک رابطه عاطفی بسیار قوی میان این دو عالم بزرگ برقرار بود که نمود آن را در اعلامیه ها و مواضع آیت الله اراکی در دوران نهضت و قیام مردم و حیات امام خمینی(ره) می توان جست‌وجو کرد.

رهبر معظم انقلاب در پیام تسلیت خود به مناسبت ارتحال آیت الله اراکی ایشان را ذخیره‌ گران‌بهای الهی در روزگار ما خواندند و فرمودند: هرگز به دنیا و مقام و جلال آن نیندیشید، و هرگز احساسات شخصی، ایشان را از شناختن و پیمودن راه خدا باز نداشت.

به سوی شهرت و محبوبیّت و مقبولیت قدمی برنداشت و آنگاه که مقدّس‌ترین و گرامی‌ترین نوع شهرت و محبوبیّت با انتخاب شدن از سوی میلیون‌ها انسان مؤمن، به مرجعیت تقلید، به سراغ ایشان آمد، با آن بسی کریمانه و بزرگ منشانه روبرو شد، اگر چه حاجت مردم را برآورد و از آنان در راه خدا دستگیری کرد امّا خود همان عبد محتاج رحمت الهی باقی ماند و دل خاشع و روح پارسای خود را با محبت الهی و ولایت اولیاء معظّم خدا، بیش از پیش پیوند زد.

کتاب «حضرت آیت الله محمدعلی اراکی شیخ الفقها و اسوه علم و تقوا» که توسط انتشارات مرکز پژوهش های صدا و سیما چاپ شده است، طلاب و سایر علاقه مندان به مجاهدان علوم اهل بیت(ع) را با سیره علمی و اخلاقی آیت الله شیخ محمد علی اراکی، به عنوان یک الگو، بیش از پیش آشنا می کند.

ابوالفضل شهبازی

/1350/ی703/ف