حکمرانی اسلامی فضای مجازی

به گزارش خبرنگار سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، حجت الاسلام والمسلمین رفعتی نائینی، استاد درس خارج حوزه علمیه قم در نشست «حکمرانی اسلامی فضای مجازی» از سلسله نشست‌های علمی پژوهشی «دین و حکمرانی اسلامی فضای مجازی» که به همت دفتر مطالعات اسلامی و ارتباطات حوزوی مرکز ملی فضای مجازی به مناسبت هفته پژوهش برگزار شد، گفت: یکی از مهم‌ترین مسائل جهان آینده، حکمرانی فضای مجازی است؛ زیرا حتی جنگ‌ها بر اساس حکمرانی فضای مجازی صورت می‌گیرد که به‌جای استفاده از تسلیحات نظامی، از طریق حکمرانی مجازی، سیستم‌های آبرسانی، برق رسانی و ... را مختل می‌کنند.

وی ادامه داد: هوش مصنوعی در ترور شهید فخری زاده استفاده شد که نشان می‌دهد ما وارد آینده شده‌ایم که مسأله حکمرانی فضای مجازی حتی بخشی از کف بازار را تحت تأثیر قرار داده، هر کشوری که برای حکمرانی فضای مجازی برنامه ریزی نکند، مغلوب حکمرانی فضای مجازی کشورهای دیگر خواهد بود.

حجت الاسلام والمسلمین رفعتی نائینی با بیان اهمیت مبانی حاکمیت در فضای فیزیکی و سایبری در اسلام خاطرنشان کرد: فضای مجازی ترجمه ناقص از سایبر است که مجاز را در برابر حقیقت قرار داده؛ اما در واقع ارتباطات غیرفیزیکی هستند که جدای غیرحقیقی می‌شود.

استاد درس خارج حوزه علمیه قم در بیان مؤلفه‌های اصلی حکمرانی عنوان کرد: اول، وجود منطقه جغرافیایی؛ دوم، نیروی انسانی؛ سوم، قوانین و مقررات؛ چهارم، مردم که می‌توانیم این چهار مؤلفه را نیز در فضای مجازی تطبیق بدهیم که مؤلفه اول، زیرساخت فضای مجازی و شبکه آن؛ نیروی انسانی که دومین مؤلفه در فضای مجازی که تولید کننده نرم افزار با هوش مصنوعی است؛ سوم، قوانین و مقررات؛ چهارم، کاربر.

حجت الاسلام والمسلمین رفعتی نائینی در توضیح وضعیت موجود در مؤلفه‌های حکمرانی ابراز داشت: اکنون در زیرساخت‌ها، حکمرانی ما از بین رفته است و هر کسی از هر جایی می‌تواند این حکمرانی را در اختیار خود بگیرد، فقه در بحث قوانین و مقررات حرف‌های فراوانی دارد که البته در بسیاری از جاها عقب هستیم، کاربر هم کم نداریم که از بچه دبستانی کاربر فضای مجازی هستند.

وی افزود: رهبر انقلاب اشاره کردند که احتمال ساخت ویروس کرونا توسط آمریکایی‌ها وجود دارد و آمریکایی‌ها خودشان قبل از آنکه کشورهای دیگر بتوانند حکمرانی مستقل فضای مجازی داشته باشند، کل دنیا را به دهکده کوچکی تبدیل کنند که حکمران آن استکبار جهانی و غول‌های جهانی رسانه‌ای است.

استاد درس خارج حوزه علمیه قم قاعده نفی سبیل را اولین دلیل برای حکمرانی اسلامی در فضای مجازی دانست و توضیح داد: اگر ما حکمرانی اسلامی فضای مجازی را نداشته باشیم، اجازه داده‌ایم که دشمن و کفار بر روی ما حکومت داشته باشند؛ اما طبق قاعده نفی سبیل، بایستی حکمرانی کفار را رد کنیم.

حجت الاسلام والمسلمین رفعتی نائینی افزود: حرام دانستن فضای مجازی اصلاً مبنایی ندارد و اصل اول حلیت است که برخی متأسفانه در مقابل هر فناوری نوینی می‌ایستند و حتی زمانی که بلندگو آمده بود، می‌گفتند حرام است، تلویزیون آمده بود، می‌گفتند حرام است و ...؛ برخی استدلال کرده‌اند که ماهیت اینترنت و فضای مجازی مشروعیت ندارد و تأسیس و خلق فضای مجازی بر اساس مبانی کفر بوده و به همین جهت استفاده از آن را حرام می‌دانند.

استاد درس خارج حوزه علمیه قم با اشاره به تأسیس نشدن شبکه ملی اطلاعات توضیح داد: تا زمانی که شبکه ملی اطلاعات نداشته باشیم، نمی‌توانیم استفاده از فضای مجازی را حرام بدانیم؛ زیرا مصلحت و مفسده آن را باید در نظر بگیریم، آیا مصلحت ورود به فضای مجازی کمتر از مفسده آن است و آیا بهره برداری از فضای مجازی که حکمرانی آن در درست دیگران است، مضرات بیشتری دارد؟ چنین چیزی نیست؛ زیرا این میزان از کارهای علمی که به وسیله فضای مجازی تحقق پیدا می‌کند، که با یک سی دی تعداد زیادی کتاب در اختیار محقق قرار می‌گیرد، قابل توجه است.

وی با بیان اهمیت سواد رسانه برای فعالیت در فضای مجازی گفت: فضای مجازی قتلگاه جوانان است، ممکن است قتلگاه فیزیکی باشد؛ مانند اینکه جوانان را به خیابان بیاورد و ممکن است قتلگاه اعتقادات یا باورها باشد که احیای فرهنگی بهتر و بالاتر از احیای فیزیکی است، بدیهی است پلتفرم‌هایی که مفسده‌های آن‌ها بیشتر از مصلحتشان است، باید بسته شوند.