علم الهدی:
چه‌طور می‌توانیم با آزادی در حجاب ضمانت بیشتری برای حفظ نظام داشته باشیم
استاد دانشگاه گفت: برخی اساتید دانشگاهی چه‌طور ادعا می‌کنند که ما امروز می‌توانیم با آزادی در حجاب ضمانت بیشتری برای حفظ جمهوری اسلامی و رضایت مردم داشته باشیم.
به گزارش سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، از پاییز سال گذشته دغدغه همیشگی حجاب در جامعه ایرانی وارد فاز جدیدی شده است، با اغتشاشات صورت گرفته در آن سال به بهانه قانون حجاب، حساسیت ها درباره این قانون در جامعه بالاتر رفت و به تبع آن در سال جاری لایحه‌ای تحت عنوان عفاف و حجاب در مجلس مورد بررسی قرار گرفت.
مواد این لایحه نیز موافقین و مخالفین زیادی داشت اما در این بین برخی چهره‌های سیاسی و دانشگاهی به جای نقد از در انکار وارد شدند و مدعی شدند که پرداختن به مسئله حجاب اولویت مردم نیست و یا حاکمیت درباره کشف حجاب کاری از پیش نخواهد برد.
سید عبدالرسول علم‌الهدی، جامعه‌شناس و استاد دانشگاه در گفت‌وگویی درباره این اظهارات گفت: من تعجب می‌کنم برخی اساتید دانشگاهی چه‌طور ادعا می‌کنند که ما امروز می‌توانیم با آزادی در حجاب ضمانت بیشتری برای حفظ جمهوری اسلامی و رضایت مردم داشته باشیم. این افراد دقیقا متوجه مسئله‌مندی حجاب نیستند.
مسئله چندلایه و ترکیبی حجاب درک نشده است
وی افزود: این اظهارنظر وقتی به وجود می‌آید که مسئله چندلایه و ترکیبی حجاب را درک نکنیم. حجاب امروز نه فرهنگی است نه صرفا سیاسی و امنیتی، بلکه ترکیبی از همه این امور است که به همدیگر به علاوه شده و این مسئله را ایجاد کرده‌اند.
علم‌الهدی درباره نظر یک استاد دانشگاه که گفته بود «هرکس بی‌حجاب در جامعه ظاهر شود، خودش است و این کار از نظر سلامت روان بیشتر به نفع جامعه است تا چیز دیگری از خود نشان بدهد» گفت: برداشتن قانون الزام پوشش در معابر عمومی قطعا ما را وارد لایه اخلاقی و امر جنسی می‌کند. چنانکه کاملا بدیهی است برخی رفتارهای متهورانه از سوی دختران و پسران رفتارهایی در جهت شیوع امر جنسی است و اگر امر حجاب کنار برود اتفاقات بعد از آن در حوزه خانواده امکان کنترل بسیار سخت و پیچیده‌ای پیدا می‌کند.
این سیاستگذار فرهنگی ادامه داد: شاید برخی اساتید دانشگاه ما را به تجربه جهانی ارجاع بدهند. آیا تجربه جهانی الان تجربه موفقی است؟ کاهش ازدواج و افزایش طلاق و شکل‌گیری عشق سیال و عشق تصادفی امور موفقی است؟
قانون اجتماعی چه می‌شود؟
سید عبدالرسوال علم‌الهدی گفت: مشخص است که دنیای غرب با کاهش رشد جمعیت، فردگرایی شدیدی را در جامعه خود می‌بیند که برای جبران آن از مهاجرین کمک می‌گیرد. ضمن اینکه جریان جامعه ایرانی به شدت خانواده‌گراست و نسبت به حریم خانواده حساس است.
وی ادامه داد: ما باید درباره این دست اظهارنظرها دقت بیشتری داشته باشیم. وقتی یک استاد دانشگاه می‌گوید کسی که حجاب را نمی‌خواهد با پوشیدن حجاب خود را مجبور به تظاهر می‌کند که ایجاد نارضایتی در پی دارد و می‌گوید اگر قانون را برداریم هرکس همانطور که هست می‌تواند در جامعه حضور داشته باشد؛ من از ایشان سوال می‌کنم که کسی هم که می‌خواهد همجنس‌گرا یا شیطان‌پرست باشد که اتفاقا پوشش و ظاهر مخصوص هم دارند، با اینها چه کنیم؟ اینها هم می‌خواهند همانطور که در زندگی فردی خود هستند، حضور اجتماعی داشته باشند. مسئله قانون اجتماعی چه می‌شود؟ کجای دنیا قانون اجتماعی‌اش انقدر روی هواست؟
اگر قانون حجاب برداشته شود مسئله امر جنسی رخ می‌دهد
این استاد دانشگاه گفت: اخلاقیات در جامعه ایرانی بسیار مهم است و به جهت اخلاقیات اتفاقا حاکمیت وظیفه دارد از خواسته عمومی مردم محافظت کند و این خواسته عمومی اخلاقیات و امنیت اخلاقی جامعه و خانواده است. به همین خاطر حاکمیت اتفاقا باید بر حجاب و قانون حجاب بایستد و اگر این قانون برداشته شود کاملا محرز است که ما وارد مسئله امر جنسی و غیراخلاقی شدن زندگی‌های اجتماعی خواهیم شد.
کشف حجاب در مرحله اول، جرم نیست
علم‌الهدی در ادامه صحبت‌های خود از جزئیات لایحه عفاف و حجاب گفت و اظهار کرد: برای بحث لایحه قانون عفاف و حجاب دو مقدمه نیاز است. یک مقدمه درباره جایگاه قانونگذاری در سیاستگذاری کلان و یک مقدمه درباره مسئله‌مندی امروز ما درباره حجاب.
وی گفت: درباره مقدمه اول باید بدانیم که قانونگذاری چه جایگاهی از سیاستگذاری و خط‌مشی‌گذاری کلان دارد. ما در سیاستگذاری از ابزار قانونگذاری استفاده می‌کنیم خصوصا در قانونگذاری جزایی که با ترس از جریمه و مجازات، امکان جرم و امکان انحراف از جریان سیاستگذاری را کاهش می‌دهیم. بنابراین قانون ما و مجازات ما باید حتما بازدارنده باشد. و بازدارنده بودن به اشکال مختلف کنشگرها وابسته است. یعنی کنشگرهای متفاوت باید جریمه متناسب با خودشان را ارائه بدهند.
مدیر گروه تربیت و مرکز مطالعات تربیت اسلامی افزود: سیاستگذاری حتما بخشی به عنوان منافع اقتصادی، تربیت و اقناع فکری، رسانه و فرهنگسازی هم دارد و این بخشهای مختلف در کنار یکدیگر سیاستگذاری را تکمیل می‌کنند. در قانون لایحه عفاف و حجاب منظور همه مسائل مرتبط با حجاب نیست، بلکه فقط مسئله قانون جزایی است که در نظر گرفته شده است.
وی گفت: قانون جزایی اولا کشف حجاب را جرم تلقی نکرده و آن را به معنای تخلف و خطا در نظر گرفته است که نیازی به دادگاه هم ندارد. در صورت تکرار و اثبات تکرار شدن تخلف مسئله قصد و نیت برداشت می‌شود و در این مرحله به خاطر قصد، تبعات جرم‌انگاری و دادگاهی شدن را در پی دارد.
مسئله حجاب سیاسی شده است
علم‌الهدی ادامه داد: اما درباره مسئله‌مندی حجاب که مقدمه دوم عرایضم بود باید بگویم که حجاب امروز در ایران یک مسئله صرفا فرهنگی نیست. مسئله حجاب در دوره‌هایی مثل قبل از انقلاب می‌توانست مسئله اجتماعی، فرهنگی و دینی باشد اما امروز خصوصا بعد از فتنه پاییز ۱۴۰۱ ما با یک کنش سیاسی برای براندازی و یک کنش امنیتی برای پیدا کردن شبکه‌های براندازی مواجه شدیم و این کاملا مسئله حجاب را متفاوت کرد.
وی گفت: بنابراین مسئله الان فقط فرهنگی نیست؛ بلکه حتی اعتراض سیاسی با کنش کشف حجاب همراه شده است. البته قرائت از کنش سیاسی در پاییز سال گذشته بسیار جدی بود. برخی از نظرسنجی‌های فعلی نشان می‌دهد که آن قرائت از حالت سیاسی درآمده و حالت‌های اخلاقی و فرهنگی به خود گرفته است.
در پرانتز بگویم که این هم یک ناگواری است یعنی اگر ما وارد فضاهای گزینش فردی در جهت زیست اخلاقی بشویم آنوقت جریان اخلاقی جامعه لزوما گزینش فردی ما نخواهد بود.
این جامعه‌شناس درباره وجوه مثبت لایحه حجاب و عفاف گفت: نکته بسیار مهم درباره لایحه عفاف و حجاب این است که به اخلاقی بودن امر کشف حجاب توجه کرده است و این امر را از قانون جزایی خارج و به نوعی تخلف تقلیل داده است. تنها در صورت تکرار یا وجود رفتارهای متهورانه بحث را جزایی می‌کند و به دادگاه می‌کشاند. این از وجوه مثبت لایحه است.
یا وجه مثبت دیگر آن این است که به کنشگر و سیستم فناوری که کنشگر را کشف می‌کند اجازه تذکر داده است. یعنی لایحه مترصد این هست که ممکن است فرد تحت تاثیر جو کشف حجاب کرده باشد یا حتی دوربین به درستی درباره او تشخیص کشف حجاب نداده باشد. بنابراین در قدم اول با پیامک اخطار به او تذکر می‌دهد.
جریمه‌ها بازدارنده نیست
سید عبدالرسوال علم‌الهدی اظهار کرد: اما رفتار برهنگی یا تن‌نمایی در فرد واکنش متفاوتی می‌طلبد که جریمه برای آن در نظر گرفته شده است که البته به نظر من بازدارنده هم نیست و این از نکات منفی لایحه است.
وی ادامه داد: لایحه سه نوع کنشگر را توصیف کرده است. یک کنشگری کشف حجاب سر دارد و لباس او در جامعه معمول است، دوم کنشگری که کشف حجاب و تن‌نمایی می‌کند و سوم کنشگری که تن‌نمایی خود را در فضای مجازی بازتاب رسانه‌ای می‌دهد و بر سیاسی بودن کار خود تاکید می‌کند. باید بین این سه کنشگر تفاوت قائل شد در لایحه تقریبا این تفاوت دیده شده است اما جریمه بازدارنده درباره مورد دوم و سوم وجود ندارد.
علم‌الهدی افزود: بخش بعدی که در لایحه مذکور مغفول واقع شده درباره چگونگی امر ضابط قضایی و امر جریمه و... است. اگر ضابط قضایی فقط نیروی انتظامی باشد قطعا امکان برخورد موثر واقع نخواهد شد. اینجا با یک عدم واقع‌بینی مواجه‌ایم. در کنار نیروی انتظامی نیروهای مردمی بسیج و سپاه هم می‌توانند به عنوان ضابط قضایی فعال باشند و این امر را به معنی امنیت اخلاقی خیلی زودتر برطرف کنند.
وی ادامه داد: دوم اینکه ظاهرا برای کسی که بتواند با پوشاندن چهره توسط کلاه، عینک دودی و... از شناسایی توسط دوربین‌ها فرار کند هیچ تمهیدی اندیشیده نشده است. اینجا احتمالا به جریمه دیگری هم نیاز است برای کسانی که پبه طور علنی ناامنی اجتماعی را گسترش می‌دهند ولی از هزینه آن فرار می‌کنند که باید جریمه مضاعفی بشوند.
این جامعه‌شناس و استاد دانشگاه گفت: این جریمه مضاعف حتی با کار رسانه‌ای می‌تواند «ترسو» معرفی کردن آنان باشد که به عنوان قهرمان از آنان یاد نشود.
دست حرکتهای مردمی بسته شده است
علم‌الهدی یکی از ایرادات اصلی لایحه عفاف و را ذکر کرد و درباره آن گفت: یکی از نکات عجیب درباره لایحه، ماده ۸ آن است که با عنوان توهین و افترا و ضرب و جرح و نقض حریم خصوصی درباره مکشفه‌های حجاب است. آیا این به معنی تقویت فعالیت مردمی است؟
وی ادامه داد: ماده ۸ کار را برعکس کرده است. اینکه به عنوان امر به معروف و نهی از منکر نباید مرتکب ضرب و جرح شد امر بدیهی است اما اینکه تبدیل به قانون بشود و مجازات برای آن در نظر گرفته بشود اساسا دست حرکتهای مردمی را خواهد بست. ضمن اینکه الان با وضعیت عفاف و حجاب در جامعه وضعیت معکوس است و آمران به معروف در فضای اجتماعی صدمه می‌بینند.
علم‌الهدی در پایان گفت: به هرحال بنده از کلیت لایحه دفاع می‌کنم. چون حتی در همین وضعیت هم اگر سریعتر تصویب بشود می‌تواند جدیت نظام درباره حجاب در فضای اجتماعی را مشخص کند و نشان بدهد که جمهوری اسلامی همچنان از این قانون در جریان زندگی اجتماعی محافظت می‌کند.
ارسال نظرات