برخورد قاطع صدا و سیما با بداخلاقی‌ها/ نام مجری اعلام نشد

هر روز بحث‌ها درباره مناظرات تلویزیونی و برنامه‌های انتخاباتی به اوج خودش می‌رسد. از افزایش تعداد مناظرات که قرار است 5 مناظره را کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری داشته باشند و چه مجری مناظره‌ها که نام مهدی مهدی قلی اعلام شده است. 

همچنین قرار است به محض اعلام تأیید صلاحیت‌ها که فعلاً صدا و سیما برای 22 خردادماه که از قبل اعلام شده، اعلام آمادگی کرده با حضور نمایندگان نامزدها قرعه‌کشی برای برنامه‌های انتخاباتی تلویزیون را داشته باشند که بنابر سنوات گذشته، این برنامه به صورت زنده از تلویزیون پخش خواهد شد. مکان برگزاری قرعه‌کشی هم مرکز همایش‌های صداوسیما خواهد بود.

همچنین گفت‌وگوی ویژه خبری برای هرکدام از نامزدها، اختصاص کانال اختصاصی تلوبیونی برای پخش برنامه‌های زنده و ضبطی به هر یک از نامزدها، دو مستند تلویزیونی 30 دقیقه‌‌ای، دو مستند رادیویی 30 دقیقه‌ای، ستادهای تبلیغاتی هر یک از نامزدها همچنین می‌توانند دیدگاه‌های ایشان خطاب به مردم هر یک از استان‌ها را برای پخش در شبکه‌های صدا و سیمای استان‌ها در قالب یک برنامه بصورت رو به دوربین به تعداد استان‌ها تهیه کنند.

تاکنون دو اطلاعیه توسط ستاد انتخابات صدا و سیما در اختیار رسانه‌ها قرار گرفته که در اطلاعیه دوم حتی این نکته مطرح شد که با توجه به فرصت زمانی محدود پیشنهاد ستاد انتخابات رسانه ملی به نامزدهای محترمی که امکان حضور خود در عرصه رقابت انتخابات را زیاد می‌دانند این است که از هم‌اکنون برای آماده‌سازی برنامه‌های ضبطی یاد شده اقدام کنند.

البته این بخش از اطلاعیه شائبه‌ای را به وجود آورده بود که آیا تعدادی از نامزدها از تأیید صلاحیت خود با خبرند یا سازمان صدا و سیما پیش‌بینی کرده چه افرادی تایید صلاحیت خواهند شد؟ البته پیگیری‌ها نشان می‌داد که هدف اطلاعیه شماره دو ستاد انتخابات رسانه ملی این نبوده که بگوید چه فرد یا افرادی تأیید می‌شوند یا خواهند شد؛ بدون شک بررسی صلاحیت‌ها توسط شورای محترم نگهبان ادامه داشته و انتشار هرگونه اسم یا لیستی گمانه‌زنی رسانه‌ای است.

با این اوصاف سازمان صداوسیما تصمیم گرفت در یک اقدامی با سابقه و برای اولین بار نشست خبری را تدارک ببیند که رئیس رسانه ملّی پاسخگوی پرسش‌های خبرنگاران درباره مناظره‌های انتخاباتی، فرآیندهای تولید محتوا، ارزیابی و پخش مستندهای انتخاباتی، اقدامات رسانه ملی برای مقابله با تبلیغات رسانه‌های بیگانه  و همچنین رصد و مقابله رسانه ای با هجمه‌های رسانه‌ای، باشد. 

البته محور این نشست «تبیین نقش و کارکرد رسانه ملی در چهاردهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری» است. این اقدام در طول دهه‌های اخیر بی‌سابقه بوده است و رؤسای سازمان صداوسیما از  ضرغامی گرفته تا سرافراز و علی‌عسکری نشستی خبری صرفاً برای تبیین رویکرد و اهداف رسانه ملی با حضور نمایندگان رسانه‌ها برگزار نکرده‌اند.

در ابتدای این نشست پیمان جبلی رئیس صداوسیما  تأکید کرد: شهادت جانسوز رئیس جمهور شهید را تسلیت و تعزیت و بدرقه باشکوه ملت ایران را تبریک عرض می‌کنم که جای تقدیر دارد. آزمون بزرگی برای ما در صداوسیما بود که این حماسه‌های باشکوه را به تصویر بکشیم که تا حد زیادی توانستیم از این آزمون سربلند بیرون بیاییم که در نظرسنجی اخیر صداوسیما بیش از 87 درصد مردم برای انعکاس این بدرقه و پوشش اتفاقات مربوط به رئیس جمهور شهید ابراز رضایت کردند.

وی افزود: این حماسه بدرقه جمهور مقدمه حماسه تاریخی‌تری در چهاردهمین انتخابات ریاست جمهوری را پیش رو خواهیم داشت. با افزایش 12 درصدی مشارکت قطعی در انتخابات بنابر نظرسنجی اخیر پس از حادثه شهادت و حدود 20 درصد عدم مشارکت نسبت به انتخابات 1400 کاهش پیدا کرد. این گویاست حماسه بدرقه باشکوه طلیعه مشارکت در انتخابات شد.

رئیس صداوسیما خاطرنشان کرد: به نظر می‌رسد بخشی از این آمار به انعکاس خوب تشییع شهدای حادثه پرواز اردیبهشت برمی‌گردد اما هیچ قاب تصویری نمی‌تواند ابعاد این اقیانوس باشکوه حماسه باشکوه مردمی را به طور کامل به نمایش درآورد. البته این خدمات ارزشمند شهدای خدمت هم تأثیرگذار بوده است.

جبلی به چند آزمون رسانه ملی اشاره کرد: انتخابات مجلس، عملیات رسانه‌ای طوفان الاقصی، عملیات وعده صادق و شهادت دردناک رئیس جمهور شهید در طول سه چهار ماه پشت سر گذاشتیم. همه این آزمون‌ها ذیل سند تحول رسانه ملی را گذراندیم. در جریان انتخابات مجلس در فاصله‌ای کوتاه 200 کانال انتخاباتی را راه‌اندازی کردیم. انتخابات 11 اسفندماه یکی از این عرصه‌ها بود که برخی گفته شد راه‌اندازی این 200 کانال چه فایده‌ای داشت؛ مردمی که در مناطق دوردست زندگی می‌کنند از این کانال‌ها بهتر برای انتخابات تصمیم بگیرند و برای نامزدهایی که هزینه‌های بالایی را نمی‌توانند صرف تبلیغات کنند و خوشبختانه تحسین رهبر معظم انقلاب را در پی داشت. این اتفاق انتظارات را البته نسبت به انتخابات ریاست جمهوری بالا برد.

وی در ادامه اضافه کرد: رسانه ملی تمام تلاش خودش را خواهد داشت هویت جمهوریت و ماهیت و شاخص‌های ملت را به نمایش درآورد. عدالت رسانه‌ای را با توجه به ظرفیت‌های صداوسیما در دستور کار داریم. رویکردها و اصول تبلیغاتی صداوسیما در انتخابات برمبنای سند تحول رسانه ملی نشانه‌گذاری شده است.

جبلی تأکید کرد: شهادت دردناک رئیس جمهور شهید وقت و فرصت محدودی را در اختیار ما قرار داد. از همان روز نخست کار را آغاز کردیم و البته هیچ مانعی برای کارهای بزرگ و دستاوردهای رسانه‌ای نخواهد بود. عدالت انتخاباتی و برابری رسانه‌ای جزو رویکردهای ما است؛ مشارکت مردم، نخبگان و کارشناسان ارشد دانشگاهی و اجرایی برای تدوین مناظره‌ها و برنامه‌های انتخاباتی در این فرصت کوتاه توانستیم بهره‌مند باشیم. مقابله بسیار جدی و تخریب‌ها و لجن پراکنی و ترویج اخلاق حسنه از راهبردهای تبلیغی ما خواهد بود.

رئیس صداوسیما با اشاره به عبور از باقی بودن و ضوابط محدودکننده، گفت: در طراحی برنامه‌ها خودمان را در باقی بودن در ضوابط محدودکننده قرار ندادیم و عبور از این فضا و ساخت کارهای جدید و فرآیندهای نو را در پیش گرفتیم. چون باقی بودن در این فضا نوعی عافیت طلبی به حساب می‌آمد.

وی تصریح کرد: ما برنامه‌های‌مان با بهره‌گیری تجربیات و اندوخته‌های ارزشمند گذشته و خردورزی با مراکز پژوهش‌ها و اندیشکدها و نخبگان و ظرفیت میزهای تخصصی خبرگزاری صداوسیما را انجام داده و پیش برده‌ایم.

جبلی درباره مناظرات تلویزیونی گفت: ما در این دوره 5 مناظره سه ساعت و نیم تا 4 ساعت درنظر گرفتیم با موضوعات اساسی کشور و سوالات مهم؛ از ظرفیت مسئولین ارشد کشور برای طراحی سؤالات کمک گرفتیم و فرصتی برای جمع‌بندی و اظهارنظر درباره صحبت‌های نامزدها در اختیارشان است. اعضای کمیسیون نظارت بر انتخابات کنار استودیوها خواهند بود.

رئیس صداوسیما ادامه داد: مناظره‌ها از بعد از اذان مغرب شروع می‌شود و پیش‌بینی ما 3 ساعت و نیم که بستگی به تعداد نامزدهای تأیید صلاحیت شده، دارد. بلافاصله بعد از اعلام رسمی نامزدهای تأیید شده، قرعه‌کشی برنامه‌های انتخاباتی اتفاق می‌افتد.

وی خاطرنشان کرد: محورهای کلی مناظرات تلویزیونی برای آمادگی بیشتر پیش از برگزاری در اختیار نمایندگان آنها قرار می‌گیرد. برنامه‌ای هم برای تحلیل مناظرات از یکی از شبکه‌ها پخش می‌شود و مناظرات از شبکه یک سیما پخش می‌شود.

جبلی در خصوص مجری مناظره و میزگردهای 90 دقیقه‌ای، گفت: مجری مناظرات هنوز قطعیژ نشده و دو روز قبل ازاولین مناظره برگزار می‌شود و سه میزگرد 90 دقیقه‌ای نامزدها در موضوعات  حکمرانی، سیاست خارجی و اقتصاد را نامزدها به همراه سه تن از کارشناسان خودشان را تدارک دیده شده که کارشناسانی با آنها گفتگو خواهند کرد.

رئیس صداوسیما درباره برنامه صف اول گفت: برنامه صف اول به صورت ضبطی به کارنامه نامزدها می‌پردازد. گفتگوی ویژه خبری داریم که البته شیوه اجرای آن هنوز قطعی نشده و هر نامزد فرصت حضور در برنامه بدون تعارف ما را دارد. 2 مستند تلویزیونی 30 دقیقه‌ای و 2 مستند رادیویی 30 دقیقه‌ای را خواهیم داشت.

وی افزود: یک برنامه رو به دوربین در آغاز برنامه‌های تبلیغاتی داریم و نامزدها می‌توانند 31 برنامه انتخاباتی را ضبط کنند از استان‌های ما پخش شود. همان طور که در اطلاعیه شماره دو نامزدهایی که احتمال حضورشان را جدی‌تر می‌دانند اقدام به مستندهای رادیویی و تلویزیونی و برنامه‌های رو به دوربین بعد از بازبینی در جدول پخش قرار دهیم.

جبلی خاطرنشان کرد: ما برای جلوگیری از لجن پراکنی و تهمت و افترا که مورد پذیرش مردم و خود داوطلبان نیست و برخورد قاطع با این بداخلاقی‌ها خواهد شد و نمایندگان ستادهای انتخاباتی می‌توانند در این زمینه کمک کنند و ما هم در این زمینه بسیار جدی خواهیم بود و این رفتارهای تخریب‌گونه را افشا خواهیم کرد که رهبر معظم انقلاب در فرمایشات‌شان در مراسم ارتحال امام(ره) به رفتار سالم به دور از بی اخلاقی در تبلیغات انتخابات اشاره کردند.

وی با اشاره به کانال اختصاصی تلوبیونی، افزود: برای هرکدام از نامزدها یک استودیو قرار می‌دهیم و با همکاری وزارت ارتباطات، تماشای برنامه‌های تبلیغاتی نامزدها در تلوبیون برای مردم رایگان خواهد بود. ساترا هم به سکوهای نمایش‌خانگی که می‌خواهند برنامه‌های تبلیغاتی با رعایت آیین‌نامه‌های تبلیغات انتخاباتی داشته باشند و پخش مناظرات هم براساس قوانین در این حوزه‌، در اختیارشان باشد.

جبلی از آماده شدن دکورها و استودیو و زیرساخت‌های تولید و فنی برای اجرای برنامه‌های تبلیغاتی نامزدهای ریاست جمهوری خبر داد.

رئیس سازمان صدا و سیما در خصوص ضوابط اجرایی و محتوایی مناظرات و برنامه‌های انتخاباتی گفت: ضوابط در سایت اعلام شده و نمایندگان و ستادها و نمایندگان به آیین‌نامه‌های انتخاباتی را توجه دارند و بنابر همان پیش می‌رود.

وی درباره تغییر مجری مناظرات تلویزیونی، افزود: اشاره کردم که هنوز مجری مناظرات قطعی نشده اما با سؤالی که درباره مجری گذشته و ریسک تغییر آن، مطرح شد امروز صداوسیما سرمایه‌های مهم و ارزشمندی دارد که می‌توان از آنها بهره برد.

جبلی با اشاره به نزدیکی یکی از نامزدها به قائم‌مقام سازمان صداوسیما و تدابیر لازم برای دوری از تخلف بیان کرد: مصادیق تخلف انتخاباتی درباره مجریان برگزاری انتخابات که صداوسیما هم یکی از آنهاست کاملا مشخص شده است. هر انچه رسانه ملی انجام دهد در مقابل چشم همگان است. ما هیچ رانتی که ممکن است به نظر برسد نگه نخواهیم نداشت. همانطور که گفته شد نتایج نظرسنجی ها را هم به ستادها اعلام می‌کنیم و تلاش داریم هیچ حب و بغضی که ممکن است پیش بباید ایجاد نشود.

رئیس صداوسیما در خصوص اختیارات مجری مناظره، ادامه داد: طراحی سؤالات به گونه‌ای است که جلوی کلی‌گویی را می‌گیرد و به مسائل مورد انتظار مردم مقید بداند و در ارزیابی دیگر نامزدها رعایت اخلاق کند. تلاش شده حداکثر ظرفیت برای پاسخگویی مناظرات گرفته شود و یکی از آسیب‌ها در دوره‌های گذشته، کلی‌گویی بوده که با این طراحی‌ها جلوی آنها گرفته شود. اعضای ناظر که حضور دارند هرجایی احساس کنند از جایی مناظرات به انحراف کشیده می‌شود می‌توانند ورود کنند.

وی همچنین به این نکته اشاره کرد که در حال بررسی است برخی از برنامه‌های نامزدهای ریاست جمهوری با حضور خبرنگاران رسانه‌ها برگزار شود.

جبلی در خصوص برنامه‌های انتخاباتی نامزدها در شبکه‌های برون‌مرزی، گفت: یکی از مناظره‌ها درباره سیاست خارجی است و یکی از آن میزگردهای سه گانه هم به سیاست خارجی برمی‌گردد. شبکه‌های برون‌مرزی هم این تلاش را دارند که با برنامه‌های انتخاباتی‌شان، نگاه خوبی را در اختیار ایرانیان خارج از کشور قرار دهد.

رئیس سازمان صدا و سیما با اشاره به 5 روزی که برای نامزدها و ستادهایشان آزاد گذاشته شده تا برنامه‌ریزی تبلیغات میدانی و دیدارهای مردمی و استانی‌شان را انجام دهند، افزود: در این 14 روز فشرده هم برای نامزدهای ریاست‌جمهوری سخت است نیاز نامزدها و ستادهایشان را درنظر گرفتیم با 5 مناظره و دیگر برنامه‌های زنده و ضبطی، 5 روز را برای تبلیغات میدانی و سفر‌ها و دیدارهای مردمی و استانی آزاد گذاشتیم تا اتفاق بیفتد.

جبلی در پاسخ به این سوال که جلوی جذابیت در مناظرات گرفته می‌شود، گفت: به صورت طبیعی رقابت سنگین است برای جلب نظر مردم، چالش بین نامزدها اتفاق می‌افتد و سؤالی در مناظرات مطرح می‌شود می‌توانند انتخاب کنند سؤال دیگری را خودشان مطرح کنند. و در جمع‌بندی‌ها هم این اتفاق می‌افتد. مناظرات رو در رو را در ایران داشتیم اما تعداد نامزدها اجازه این کار را نمی دهد و اینکه مردم در آرامش بخواهند مسائل را دنبال کنند نباید مناظرات و تبلیغات وارد زد و خوردهای کلامی شود. این جذابیت‌ها به دور از بی اخلاقی‌ها خواهد بود.

وی در خصوص مناظرات تلویزیونی که انتخابات به دور دوم کشیده شود، افزود: واقعیت این است که برای آن برنامه‌ریزی کرده‌ایم و خودمان را مهیای هر اتفاقی کرده‌ایم. اینکه مناظره رو در رو و یا گونه‌ای دیگر باشد را در آن شرایط، ارائه می‌دهیم و آن موقع مشخص می‌شود به چه صورت مناظره خواهیم داشت.

جبلی در پاسخ به سوال خبرنگار تسنیم درباره نوع جلوگیری از تخلفات تبلیغات انتخاباتی، زد و خوردهای کلامی در مناظرات که آیا در این باره پروتکل خاصی خواهند داشت، توضیح داد: تمام آنچه ما انجام می‌دهیم براساس قانون انتخابات است. تکلیف نظارت بر برنامه‌های زنده مشخص است. ما نباید دخالت شخصی انجام دهیم که فکر کنیم سخنی، مصداق بداخلاقی است یا خیر. هر بگومگو را نمی‌توان مصداق بداخلاقی و بی‌قانونی گذاشت. مرجع تشخیص این بداخلاقی‌ها کمیسیون تبلیغات است.  شکل برگزاری مناظره‌ها گروهی است و چارچوب‌های مختلفی درنظر گرفته شده تا جلوی این بداخلاقی‌ها گرفته شود.

او همچنین گفت: یکی از کارهای در  دست اجرا برای ما این است مجموعه‌ای از مطالبات مردمی را در اختیار نامزدها قرار می‌دهیم و پاسخ آنها را در قالب یک برنامه پخش می‌کنیم.

رئیس صداوسیما در خصوص سه میزگرد تلویزیونی و نام مجریان آن، اشاره کرد: سه میزگرد 90 دقیقه‌ای خواهیم داشت که به آن اشاره کردم. برای هر برنامه با حضور سه کارشناس شناخته شده از طیف‌های مختلف، به چالش با نامزد در مورد برنامه‌ای که اعلام کرده است خواهیم داشت. مجریان این میزگردها هم اعلام خواهد شد.

وی در خصوص حضور وحید جلیلی به عنوان قائم‌مقام صداوسیما گفت: ما تمام تلاش‌مان را برای به دور ماندن از جانبدارانه کرده‌ایم و نه در ستاد انتخاباتی صداوسیما و نه عرصه تصمیم‌گیری و تصمیم‌سازی انتخاباتی حضور دارند که شائبه‌ای به وجود نیاید. با وجود اینکه ما در سنوات قبل با چنین اتفاقاتی مواجه بوده‌ایم اما تمام سعی و تلاش مان را از همان روز نخست انجام دادیم که هیچ شبهه و شائبه‌ای اتفاق نیفتد.

جبلی درباره برنامه‌سازان و مجریانی که در دوران انتخابات جانبداری و یا تخلفی انجام دعند، گفت: هر برنامه‌ساز و مجری اظهارنظر و ظهور و بروز انتخاباتی در فضای مجازی قرار است داشته باشند باید با مدیر ارشدشان در میان گذاشته شود و همفکری کنند. این در جلسات اخیر گفته شده و اگر اتفاق بیفتد برخورد خواهیم کرد. کما اینکه برخی از آنها که اشتباه سهوی هم کردند از آنتن دور گذاشته شدند.

وی در پاسخ به سوال دیگری درباره اینکه در دوره قبل مناظره‌ها در کنایه‌ها با مسابقه «از کی بپرسم» مقایسه شده بود برای دوری از این اتفاق عنوان کرد: از آسیب‌های دوره‌های قبل همین بود که به درستی اشاره شد عرصه مناظره عرصه سنگین است و نامزدها نفر دوم کشور خواهند بود و از اینکه برنامه‌ها به گونه‌ای باشد که با مسابقه یا فکاهی مقایسه شود باید جلوگیری شود. ما هم توجه داریم محورها  و سوالات سنگینی و وزانت خود را داشته باشند.