اسناد ساواک درباره احمد شاملو چه می‌گوید؟

هنرمندان گروهی از جامعه بودند که همواره مورد حساسیت و کنترل شدید ساواک قرار داشتند. یکی از هنرمندانی که ساواک و دربار پهلوی روی او حساسیت زیادی داشت و بر اساس اسناد موجود، سال‌های طولانی تحت نظارت سازمان امنیت قرار داشت، احمد شاملو بود. او به دلیل حساسیت‌های ساواک و عدم ارتباط‌گیری با افراد، ناگزیر بود بعد از ساعت اداری در محل کارش، فرهنگستان ایران، حاضر شود. با این وجود، ساواک در تلاش بود چهره‌های ملی را با نزدیک‌کردن به دربار بدنام سازد و وجهه‌ی ملی آنان را زیر سؤال ببرد. این پرونده، به مناسبت بیست و چهارمین سالگرد درگذشت او، برای نخستین بار منتشر می‌شود.

تاریخ گزارش ۲۷/۱/۴۵

موضوع: اظهارات علی‌اصغر بروجردی

ساعت ۱۰:۳۰ روز چهارشنبه ۲۴/۱/۴۵ هنگام استراحت و تفریح کلاس‌ها، علی‌اصغر بروجردی، دانشجوی سال اول مدرسه عالی بازرگانی اظهار داشت احمد شاملو نویسنده مجله فردوسی، در حال حاضر تنها کسی است که با استبداد و زور می‌جنگد و هیچ وقت از این جنگ و ستیز خسته نمی‌شود. او از بازماندگان حزب توده است که مانند دیگران و خلیل ملکی، عقیده و مرامش را عوض نکرد و هیچ وقت خود را نفروخته است. در آن زمان خیلی جوان بوده ولی از رفقای خیلی نزدیک هدایت، تقی ارانی و رادمنش و جودت بوده است و بعدها به واسطه سرودن بعضی اشعار سیاسی مدت‌ها به دردسر افتاده و اکنون نیز تحت نظر و تعقیب است. نامبرده افزوده تقی ارانی از بزرگترین رهبران انقلابی ایران به شمار می‌رفته و چنانچه ده نفر مانند ارانی در این مملکت وجود داشتند، اینجا بهشت برین می‌شد. آنگاه ضمن بیان مطالبی درباره خلیل ملکی، او را به شدت مورد حمله قرار داده و متهم کرد که برای از بین بردن حزب توده، او بعدها مرام خود را تغییر داده و جبهه ای مخالف در برابر حزب توده تشکیل داد و مهم‌ترین عامل شکست حزب توده، خلیل ملکی بوده است. نامبرده معتقد بود که اگر او شخص وفادار و مومنی نسبت به حزب توده بود، می‌بایست مانند سایرین یا از ایران خارج می‌شد و به هر وسیله به اروپا پناهنده می‌شد و یا مانند دکتر ارانی در اینجا می‌ماند و بر عقیده خود ثابت و پابرجا می‌ماند تا کشته شود.

نظریه منبع: نامبرده کتاب‌های سیاسی از جمله اصول مقدماتی فلسفه نوشته ژرژ پولیست‌سر را نیز مطالعه می‌کند و نویسنده آن را از بزرگترین رهبران کمونیست جهان می‌شناسد.

نظریه رهبر عملیات: منبع شخصا سخنان علی اصغر بروجردی را استماع نموده و سخنان وی غیر قابل قضاوت می‌رسد.

نخست‌وزیری

سازمان اطلاعات و امنیت

س.ا.و.ا.ک

خیلی محرمانه

به ریاست بخش ۱۱

از بخش ۱۵

شماره ۴۰۴۲۲/۲۰ هـ ۱۵

تاریخ ۱۸/۲/۵۲

درباره احمد شاملو فرزند حیدر

بازگشت به ۱۰۴۱۹/ ۲۰ هـ ۱۱ ـ ۲۲ / ۱/ ۵۲

مشخصات نامبرده عبارت است از احمد شاملو فرزند حیدر، شماره شناسنامه ۵۵۵۶۵، صادره از تهران، متولد ۱۳۰۴ در رشت، معروف به ا ـ بامداد، تحصیلات چهارم دبیرستان، محل سکونت کاخ شمالی، بلوار الیزابت، کوچه رازقی، شماره ۱، طبقه ۳. تلفن ۶۲۴۹۵۲ و یک قطعه عکس وی به پیوست است. ضمنا مشارالیه بعدازظهرها از ساعت ۱۶:۰۰ تا ۲۰:۰۰ به عنوان پژوهشگر گویش تهرانی در فرهنگستان ایران به کار اشتغال دارد و ساعات مزبور با ساعات کار هیچ یک از اعضا یا کارکنان فرهنگستان مصادف نمی‌باشد. علیهذا با توجه به این امر و در نظر گرفتن مشاغل مختلف مطبوعاتی و سوابقی که از تمایلات سیاسی وی وجود دارد، مراقبت از وی در محیط فرهنگستان عملی نبوده و نتایجی در بر نخواهد داشت.

رئیس بخش ۱۵- معصومی

نخست وزیری

سازمان اطلاعات و امنیت کشور

س.ا.و.ا.ک

به ریاست ساواک شمال شرق

از: ساواک تهران

درباره: احمد شاملو فرزند حیدر (در فرهنگستان ایران مشغول کار است)

برابر اطلاع واصله، نامبرده بالا از عناصر حزب منحله توده در گذشته معرفی شده است. علیهذا با توجه به اینکه شخص مذکور از مظنونین درجه ۴ قلمداد گردیده و در نشانی تهران، انتهای فرح شمالی، خیابان پناهی، کوی ساحل، کوچه اردوان، شماره ۲۱۵ ساکن می‌باشد، اعمال و رفتارش را به مدت ۳ ماه تحت مراقبت قرار داده و نتیجه را تا تاریخ ۱۰/۴/۵۲ اعلام فرمایند.

رئیس ساواک تهران، نواب

در حاشیه: ساواک‌های تابعه، قادر به مراقبت از اعمال و رفتار سوژه‌ها در محل سکونت نمی‌باشند.

خیلی محرمانه

محمد پیمان رئیس اداره پست منطقه ۱۴ تهران

روز ۲۵/۱۲/[۲۵۳۵] یاد شده ضمن مذاکرات خصوصی اظهار داشت ساواک شدیدا مردم را تحت کنترل دارد و این کنترل از راه نفر به نفر یا تلفن و یا پست انجام می‌شود و هیچ حرکتی از نظر ساواک پوشیده نمی‌ماند. نامبرده افزود آدرس‌های افراد مشکوک در اختیار مامورین ساواک در پست می‌باشد و کلیه نامه‌های این افراد کنترل می‌شود و ساواک دسته‌های تروریستی را تشکیل می‌دهد که [یک کلمه ناخوانا] می‌باشد برای تروریست‌های واقعی. پیمان گفت ساواک بسیار قوی است و از هیچ‌گونه رویارویی هراسی ندارد و به نحوی که اگر لازم باشد قوی ترین عناصر مخالف را سرکوب می‌کند و از بین می‌برد و آنهایی که دست دوم و بی‌اهمیت‌تر هستند با دام‌گستری به طرف خود می‌کشد و آلوده می‌کند و آن وقت که از نظر افکار عمومی مطرود شدند، رها می‌سازد و اخیرا یک تاکتیک در پیش گرفته که با دادن مدالُ عناصر را بدنام می‌کند و از قیافه ملی‌گرایی خارج می‌کند. وی گفت از جمله این افراد اخوان ثالث شاعر معاصر است که قیافه ملی داشت و او را با دادن یک مدال پهلوی، عنصر خودی معرفی کردند تا از عناصر ملی جدا شود و شخص دیگر عباس پهلوان است. پیمان ادامه داد رضا براهنی با اینکه عضو ساواک معرفی شده بود، خود را نجات داد و به آمریکا رفت و علیه ساواک و اعمال آن مبارزه می‌کند و احمد شاملو هم با اینکه به خرج ساواک برای عمل جراحی به انگلستان اعزام شد، بالاخره مخالفت [خود] با ساواک را ابراز داشت. پیمان گفت در ایران امکان هیچ فعالیتی وجود ندارد، چون مردم قابل اعتماد نیستند و ساواک از این ضعف مردم استفاده کرده و بسیار قوی است. پیمان افزود در اروپا و آمریکا مخالفین حکومت ایران، سخت فعالیت می‌کنند و به خصوص اخیرا افکار عمومی آمریکا، به خصوص کارتر از این مبارزات حمایت می‌نماید.

نظریه شنبه: محمد پیمان شاعر است و با بیشتر شعرای معاصر معاشرت دارد و از جلال آل‌احمد و صمد بهرنگی به نیکی یاد می‌کند.

نظریه چهارشنبه: شنبه مورد اعتماد است و به صحت گزارش وی می‌توان اطمینان داشت. ضمنا تحقیق مستقیم از محمد پیمان پیرامون اظهاراتش به حفاظت شنبه لطمه وارد می‌نماید.