الهیات فیزیک کوانتوم و ضرورت آن

یکی از براهین قدیمی اثبات خدا برهان حدوث و پیدایش جهان است که به موجب آن جهان قبلا چنین وجودی نداشته است و توسط آفریدگار قادر مطلق، عالم همه دان خلق شد. ملحدان در طول تاریخ کوشیدند براهین اثبات خدا از جمله برهان حدوث را نقد و تضعیف کنند.

نقد برهان حدوث با رشد علوم تجربی مثل فیزیک و در عصر حاضر فیزیک کوانتوم از چالش های جدید و جدی معاصر با الهیات بشمار می رود. اخیرا تئوری جدیدی به نام مه بانگ «انفجار بزرگ» از سوی فیزیک دانان مطرح شد که بر خلقت جهان از عدم تاکید می کند که ظاهر آن موافقت با نظریه خدا باوران و اثبات خدای آفریدگار است؛ لکن برخی از فیزیک دانان خصوصا فیزیک کوانتوم مانند هاوکینگ در صدد تبیین و توجیه نظریه فوق به گونه ای بر آمدند که آفرینش جهان از عدم بدون دخالت خدا را امر ممکن و تا حدی معقولی نشان دهند.

امروزه آثار مختلف امثال هاوکینگ اعم از سخنرانی، مصاحبه، مقاله و کتاب در قالب نسخه های کاغذی یا فضای مجازی به وفور برای نسل اندیشمند جوان ما منتشر شده است. تولید چنین ادبیاتی آن هم با این گسترش بدون هیچ تحلیل و نقدی چه بسا موجب ایجاد شبهه در آموزه های جهان شناسی دینی در مخاطبانی می گردد که با اصول و قواعد فیزیکی، فلسفی و الهیاتی آشنا نیستند، از این رو ضرورت تدوین و نشر آثار انتقادی در این حوزه بیش از بیش احساس می شود تا با تمسک به قوانین عقلی، فلسفی و حتی فیزیکی سستی بنیان های الحاد جدید از نوع فیزیکی روشن شود.

نکته قابل توجه این که برخی از خود ریاضی دانان و فیزیک دانان جدید و کوانتومی در باره اعتبار مدعیات الحادی فیزیک کوانتومی نقدهای فیزیکی و عقلی بسیاری دارند. بلکه بعض فلاسفه منصف علم و فیزیک دان ملحد هم به سستی دلالت مدعیات فیزیک کوانتوم(خلقت ماده اولیه جهان از هیچ به صورت صدفه ای و بدون نیاز به آفریدگار) تاکید می ورزند؛ که متاسفانه موضع آنان درست و به صورت شایع منعکس نمی شود تا نسل جوان و اندیشمند ما از آنها اطلاع نداشته باشند و گمان شود که فیزیک کوانتوم مبانی الهیات را از اعتبار ساقط نموده است. در حالی که اولا مدعیات الهیاتی فیزیک کوانتوم در حد گمان و حدس است.

ثانیا در استدلال آنان انواع مغلطه مثل ارایه تعریف متفاوت از «هیچ فیزیکی» با «هیچ فلسفی- عقلی» وجود دارد. ثالثا برخی از مدعیات آنان مثل امکان صدفه با عقل متعارض است. رابعا می توان با تبیین و تحلیل تئورهای مختلف فیزیک دانان در باره نحوه آفرینش جهان نشان داد که هیچ کدام از تئوری های آنان با مبانی الهیاتی متعارض نیست.

نگارنده در حال تالیفی کتابی در این عرصه است که ان شاء الله با عنایت الهی تقدیم مخاطبان می شود.

حجت الاسلام محمد حسن قدردان قراملکی استاد پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی