کتاب عصر سکولار

به گزارش سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، کتاب عصر سکولار (A Secular Age) نوشته‌ی فیلسوف کانادایی چارلز تیلور، در سال ۲۰۰۷ منتشر شد و به‌سرعت به یکی از آثار مرجع در فلسفه دین و مطالعات سکولاریسم تبدیل گردید. پرسش اصلی کتاب این است: چگونه در جهان غرب، ایمان از امری بدیهی و گریزناپذیر در گذشته، به یکی از گزینه‌های ممکن در عصر حاضر بدل شده است؟ این پرسش، شالوده‌ی تحلیلی کتاب را شکل می‌دهد و به بررسی دگرگونی رابطه‌ی انسان با ایمان در طول پانصد سال گذشته می‌پردازد.

 

تیلور برای پاسخ، تاریخ سکولاریزاسیون غرب را بازخوانی می‌کند و سه معنای متفاوت آن را از یکدیگر متمایز می‌سازد: نخست، سکولاریسم به‌عنوان جدایی نهاد دین از حکومت؛ دوم، کاهش نقش اجتماعی دین در آیین‌ها و مناسک عمومی؛ و سوم، مهم‌ترین معنای مدنظر تیلور، یعنی دگرگونی «شرایط امکان باور» که در آن ایمان دیگر بدیهی نیست و تنها یکی از گزینه‌های پیش روی انسان مدرن است. در این چارچوب، مفاهیمی چون «چارچوب درون‌ماندگار» (immanent frame) و «خود بافشرده‌شده» (buffered self) به‌عنوان توصیف‌کننده‌ی تجربه‌ی مدرن معرفی می‌شوند. در عین حال، تیلور از وضعیتی با نام «شرایط تقاطعی» (cross-pressures) سخن می‌گوید؛ وضعیتی که انسان مدرن را میان کشش به سوی امر قدسی و جاذبه‌های جهان سکولار قرار می‌دهد و تجربه‌ای تنش‌آلود اما زاینده از معنویت می‌آفریند.

 

اهمیت A Secular Age در این است که به جای دفاع یا نفی ساده‌ی سکولاریسم، تصویری چندلایه از تحولات معنوی و فکری غرب ارائه می‌کند. تیلور نشان می‌دهد که سکولاریزاسیون به حذف ایمان نینجامیده، بلکه شرایط تازه‌ای را رقم زده است که در آن طیف وسیعی از رویکردهای دینی، غیردینی و ضد‌دینی در کنار هم به حیات خود ادامه می‌دهند. این «مسابقه‌ی همزیستی معنوی» ویژگی بارز عصر سکولار است؛ عصری که در آن دین و بی‌دینی نه در تقابل مطلق، بلکه در هم‌نشینی پیچیده و پرتنش تجربه می‌شوند. به همین دلیل، این کتاب همچنان منبعی ارزشمند برای پژوهشگران فلسفه دین، جامعه‌شناسی دین، علوم سیاسی و مطالعات فرهنگی به شمار می‌رود.

 

این کتاب در انتشارات پگاه روزگار نو به ترجمه علیرضا پاک‌نژاد و با حمایت خانه اندیشه‌ورزان منتشر شده است.