مرجعیت مستدام

میدان توپخانه از جمعیت موج مى زد . نیروهاى دولتى مردم را کنار مى زدند تا راه باز شود . در این لحظه آقا به عقب برگشت و در میان جمعیت، خادم با وفایش را دید و گفت نادعلى! او هم بلافاصله خود را به آقا رساند . مردم همه سراپا گوش بودند . مى خواستند بدانند او در لحظه آخر چه کارى دارد . در این وقت آقا دست در جیب کرد و کیسه اى بیرون آورد و به نادعلى داد و گفت این مهرها را خرد کن . او در این لحظه حساس هم دور اندیش و تیز هوش است و براى اینکه پس از مرگش مشروطه طلبان سند سازى نکنند و از مهرها سوء استفاده نکنند، دستور خرد کردن آنها را داده است . پس از آن آقا را روى چهار پایه قرار دادند و او از آنجا آخرین سخنان خویش را بیان کرد .

آن چه آمد خاطره مانندی است از آخرین لحظات عمر شهید بزرگوار شیخ فضل الله نوری که حساسیت وی را نسبت به اسناد و مدارک و ابزار ثبت و ضبط آن نشان می دهد.
مقام رفیع روحانیت شیعه و به ویژه مرجعیت، از چنان اهمیتی برخوردار است که نه تنها در زمان حیات، ملجا و محل رجوع مومنان است که پس از وفات نیز مورد احترام و تکریم همگان است.
زیارت قبور علما و مراجع از سنت های رایج و پذیرفته شده مذهبی است و مومنان همواره از برکات روحانی نوادری که عمر خویش را در راه رضای خدا و سربازی مکتب اهل بیت عصمت و طهارت علیهم السلام ، صرف کرده اند بهره مند می شوند.

یکی از زیباترین و ماندگار ترین آثار مراجع معظم تقلید، وصیت نامه ایشان است که فارغ از هر ذره هوای نفس و تنها برای نصیحت و توصیه مومنان نگاشته می شود و خود نامه ای اخلاقی برای درس گرفتن است .
شخصیت هایی که با وجود امکانات مادی و معنوی به اقل مؤونه و هزینه قناعت کرده اند و در کمال سبک بالی رخت از جهان می بندند.
از وصیت نامه های ماندگار عصر ما می توان به وصیت نامه مرحوم حضرت آیت الله العظمی مرعشی نجفی و مرحوم آیت الله العظمی گلپایگانی قدس سرهما اشاره کرد.
نکته تاریخی و جالب اما این جاست که در مورد وصیت نامه سیاسی الهی حضرت امام خمینی (ره) ابتکار جالبی صورت گرفت و متن وصیت نامه در زمان حیات حضرتش مهر و موم شده و در مکانی امن نگهداری شد و پس از رحلت جانگذازش به ترتیبی که همه مستحضرند، قرائت گردید.
از این ابتکار جالب می توان استفاده کرد و از بزرگان حوزه درخواست نمود محلی امن و مطمئن را برای نگهداشت آثاری از قبیل وصیت نامه اجازه نامه و تقریرات خاص مراجع معظم تقلید در نظر بگیرند و نسل های آینده و تاریخ را نسبت به پاسداشت چنین آثاری خرسند گردانند.
گاه دیده شد که پس از ارتحال مرجعی عالیقدر، متنی و وصیتی منتشر نمی شود یا به صورت گزیده و ناقص و غیر رسمی منتشر می شود که چنین غفلتی از بازماندگان در شأن مرجعیت و انتظار مومنان نیست.
مسئله دیگری که در امر مرجعیت این شجره طیبیه نورانی همواره سنت بوده و بر اساس استدلالات منطقی مطرح بوده است ، تقلید از مجتهد زنده است و بقای بر میت نیز به اجازه مجتهد زنده صورت می گیرد.
این مهم نباید دستخوش برخی سوء سلیقه ها قرار گیرد و تنها به بهانه ارادت مردم به شخص مرجع فقید عملی صورت گیرد که اساس پویایی ، اقتدار و صلابت مرجعیت را خدشه دار کند.
در همین زمینه حضرت آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی از مراجع تقلید، امروز، 25 فروردین ماه در آغاز درس خارج فقه خود در مسجد اعظم و در جمع صدها تن از طلاب و فضلای حوزه علمیه قم گفت: « من به عنوان خیرخواهی برای حوزه علمیه قم و مرجعیت شیعی و برای آبروی شیعه احساس مسؤولیت کردم تا مطلبی را با شما طلاب در میان بگذارم.
وی ادامه داد: براساس سنت سلف گذشتگان، بزرگان و مرجعیت شیعه، سنت بر این بوده پس از درگذشت مرجعی، تمام برنامه‌ها مرجعیت در دفاتر این مرجع تعطیل می‌شد و مهرها را می‌شکسند و این روش را بزرگانی همچون مرحوم آیت‌الله حکیم و آیت‌الله بروجردی انجام دادند ما نیز باید بر همین سنت عمل نماییم.

این مرجع تقلید تصریح کرد: من در وصیت‌نامه خود نوشته‌ام که من از دنیا رفتم تمام دفاتر شهرستان‌ها تعطیل و مهرها را بشکنند و دفاتر شهرستان‌ها زیر نظر مدیریت حوزه فروخته و تبدیل به مدرسه علمیه شود تا طلاب در آن تحصیل کنند و وجوهات را در اسرع وقت به طلاب بدهند و تنها دفتر قم را برای نشر آثار و کتب نگهد‌ارند و کارهای مرجعیت در دفتر قم تعطیل شود.
وی یادآور شد: مراجع پیشین نیز همین روش را عمل می کردند و کارهای مرجعیت را بعد از بزرگواران تعطیل می‌شد و اگر این کار در حال حاضر صورت گیرد به نفع همه است؛ اگر بخواهند برنامه‌ها را ادامه دهند، هم وهن برای آن بزرگوار و هم وهن برای بازماندگان، و جامعه اسلام و مرجعیت خواهد بود، بهتر است سنت سلف صالح در میان ما اجرا و ما همان روش گذشتگان را برویم.
حضرت آیت الله مکارم شیرازی تاکید کرد: اگر دفاتر مرجعیت پس از رحلت آن‌ها برقرار باشد و این روش در حوزه سنتی شود، مرجعیت شیعی در آینده گرفتار مشکلات خواهد شد.»
همان گونه که ملاحظه می شود نکته سنجی و دغدغه این مرجع تقلید شیعه نیز نسبت به اصل مرجعیت و آینده حوزه مربوط می شود که امیدواریم با دخالت و هدایت بزرگان از سویی میراث گرانسگ مراجع برای همیشه حفظ گردد و از سویی صولت و اقتدار این جایگاه همچون گذشته مستحکم باقی بماند.
با آرزوی ظهور حضرت حجت صاحب الامر ارواحنا له الفداء