پروژه استراتژیک ریلی در غرب ایران/ اتصال شمالغرب به جنوبغرب/ شاهکار سپاه در زاگرس
در جایی میان صخرهها و درههای عمیق لرستان، پروژهای در حال شکلگیری است که میتواند نقشه ترانزیت و توسعه کشور را متحول کند؛ پروژهای بهنام راهآهن دورود ـ خرمآباد. این طرح عظیم، نهفقط یک مسیر ریلی تازه، بلکه شریان حیاتی جدیدی برای پیوند شمالغرب به جنوبغرب ایران و حلقهای گمشده در شبکه حملونقل ملی است.
سالهاست لرستان، با وجود قرارگرفتن در یکی از مهمترین محورهای جغرافیایی ایران، از نعمت اتصال ریلی بهروز و سریع بیبهره بوده است. مسیرهای کوهستانی، پرپیچوخم و گاه خطرناک، سالانه جان دهها راننده و مسافر را میگیرد. هزینه حمل بار در این منطقه چند برابر متوسط ملی است و فرصتهای اقتصادی بسیاری بهدلیل نبود زیرساختهای مطمئن از دست رفتهاند، اکنون اما، با اجرای پروژه راهآهن دورود ـ خرمآباد، چشمانداز تازهای از عدالت زیرساختی و توسعه متوازن در غرب کشور گشوده شده است.
پروژهای با طول 114 کیلومتر، شامل 14 تونل عظیم و 28 پل بزرگ، که میان آنها بزرگترین تونل ریلی کشور بهطول 4.5 کیلومتر و بلندترین دهانه پل ایران با 110 متر قرار دارد. عبور از چنین توپوگرافی دشواری، تنها با اتکا به توان مهندسی و دانش بومی ممکن شده است؛ جایی که مهندسان ایرانی با تکیه بر روش پیشرفته NATM، یکی از پیچیدهترین مسیرهای ریلی کشور را از دل کوه بیرون میکشند.
این پروژه با سرمایهگذاری وزارت راه و شهرسازی و شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حملونقل کشور و اجرای قرارگاه سازندگی خاتمالانبیاء(ص) در حال پیشرفت است؛ یکی از معدود طرحهایی که هم ابعاد ملی دارد و هم اثر مستقیم منطقهای که با بهرهبرداری از آن، لرستان به شبکه ریلی جنوب کشور متصل میشود و مسیر حملونقل کالا از شمالغرب تا بنادر جنوبی ایران تسهیل خواهد شد.
در نگاه کلان، این پروژه نهفقط یک خط ریلی، بلکه ستون فقرات اقتصادی محور شمالغرب به جنوبغرب ایران است. اتصال این مسیر به خطوط جنوب بهمعنای کاهش چشمگیر هزینههای ترانزیت، افزایش سرعت جابهجایی کالا، و فعال شدن مسیرهای صادراتی جدید برای استانهای شمالغربی و مرکزی کشور است.
لرستان، که تا دیروز در مسیر عبور توسعه نبود، امروز در نقطه طلایی تبادل اقتصادی کشور قرار گرفته است،
اما اهمیت پروژه فقط در جغرافیای اقتصادی خلاصه نمیشود. راهآهن دورود ـ خرمآباد حامل پیامی اجتماعی و فرهنگی نیز هست؛ پیامی از بازگشت رونق و امید به مناطق کمتربرخوردار. با احداث این مسیر، هفت ایستگاه جدید در نقاط مختلف استان ساخته خواهد شد؛ ایستگاههایی که در آینده میتوانند به محورهای توسعه شهری، خدماتی و گردشگری تبدیل شوند. حضور خطوط ریلی در شهرهایی چون خرمآباد، بهار و اندرزگو، زمینهساز ایجاد مشاغل جدید در حوزه خدمات حملونقل، بازرگانی، صنایع تبدیلی و گردشگری طبیعی خواهد شد.
پروژه دورود ـ خرمآباد همچنین گامی بزرگ در مسیر ایمنی جادهها و حفظ جان مردم است. لرستان، یکی از پرترددترین محورهای جادهای کشور را در اختیار دارد، اما آمار تصادفات در مسیرهای پرشیب و کوهستانی همواره نگرانکننده بوده است. با انتقال بخش عمده بار و مسافر به ریل، بخشی از این خطر از دوش جادهها برداشته میشود؛ آلودگی هوا کاهش مییابد و مصرف سوخت تا دهها میلیون لیتر در سال صرفهجویی خواهد شد.
از سوی دیگر، اجرای این طرح عظیم، خود بهتنهایی موتور اشتغالزایی محسوب میشود. صدها نیروی بومی در بخشهای عمرانی، حفاری، ایمنی و خدمات مهندسی مشغول به کار شدهاند. در آینده نیز با فعال شدن ایستگاهها، فرصتهای تازهای برای کارآفرینی در صنایع محلی و خدمات ریلی ایجاد میشود.
یکی از ویژگیهای شاخص این پروژه، اجرای مطالعات ایمنی و تهویه تونلها برای نخستینبار در کشور است. بر اساس این مطالعات، تونلهای اصلی با تونلهای اضطراری موازی طراحی شدهاند تا در شرایط بحرانی، امکان تخلیه ایمن مسافران فراهم باشد. این نوآوری، راهآهن دورود ـ خرمآباد را به الگویی از ایمنی و استانداردسازی در پروژههای آینده تبدیل کرده است.
اگر بخواهیم فراتر از اعداد و آمار نگاه کنیم، راهآهن دورود ـ خرمآباد نماد اراده ملی برای عبور از محدودیتها است. ساخت تونلهایی با دهانههای عظیم، پلهایی بر فراز درههای عمیق، و پیشبرد پروژهای در اقلیم سخت لرستان، تنها با تکیه بر روحیه جهادی و اعتماد به توان مهندسان ایرانی ممکن شده است. این پروژه یادآور همان مسیرهای تاریخی است که توسعه کشور از دل آنها عبور کرده است؛ از راهآهن سراسری ایران در دهه 1310 تا امروز، که بار دیگر ریل توسعه از دل کوههای زاگرس میگذرد.
با تکمیل این مسیر، خرمآباد از انزوای حملونقلی خارج میشود، صنایع استان به شبکه ملی متصل میشوند، صادرات مواد معدنی و محصولات کشاورزی سرعت میگیرد، و استان لرستان به جایگاه واقعی خود در نقشه اقتصادی کشور نزدیکتر میشود.
در آیندهای نهچندان دور، وقتی نخستین قطار از تونلهای عظیم این مسیر عبور کند، صدای سوت آن تنها نشانه آغاز بهرهبرداری از یک پروژه نخواهد بود؛ بلکه پژواکی از امید، پیشرفت و عدالت منطقهای میان کوههای زاگرس خواهد بود. راهآهن دورود ـ خرمآباد نه یک مسیر فیزیکی، بلکه مسیری برای حرکت بهسوی توسعهای متوازن، ایمن و پایدار است؛ ریلی طلایی که شمالغرب را به جنوبغرب پیوند میدهد و لرستان را به قلب اقتصاد ملی بازمیگرداند.