هنر دینی ملاک‌مند و از هنر غیردینی قابل تفکیک است
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، حجت‌الاسلام علی‌اکبر رشاد، عضو شورای انقلاب فرهنگی و رییس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، چهارشنبه شب، 3 آذرماه در همایش فلسفه هنر اسلامی پیرامون چیستی فلسفه هنر اسلامی به سخنرانی پرداخت و معیار هنر دینی را مورد بررسی قرار داد.
وی با بیان این‌که چه زمانی به هنر، دینی یا اسلامی می‌گوییم، اظهار داشت: هنر دینی ملاک‌مند، دارای ملاک مشخص، و قابل تشخیص و تفکیک از هنر غیردینی است.
حجت‌الاسلام رشاد در ادامه مسأله مناط‌پژوهشی و ملاک هستی‌گذاری را از مباحث هویت‌شناسی دانست و افزود: هویت یک دانش، نیازمند ملاک و مناط مشخصی است و این امر از مباحث مسأله هویت‌شناسی خواهد بود.
وی، هویت‌شناسی را با دو رویکرد ارزشی و معرفتی مورد نظر قرار داد و ابراز داشت: مسأله هویت‌شناسی ارزشی یا معرفتی یک دانش، مقوله و حتی یک مسأله از جمله مباحث فلسفه‌های مضاف است.
رییس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، خاطرنشان کرد: فلسفه هنر در زمره فلسفه‌های مضاف به امور هست، که اگر برای هنر خصلت و سرشت معرفت بخشی هم قائل باشیم، طبعاً تبدیل به دانش نخواهد شد؛ بنابراین هنر مقوله‌ای معرفت‌زا و معرفت‌بخش است.
وی با بیان این‌که مسأله هویت‌شناسی را می‌توان به مسأله وحدت و تمایز علوم تنزیل داد، گفت: در مسأله وحدت و تمایز دنبال آن هستیم که با ملاک مشخصی ثابت کنیم هر علم با دیگر علم‌ها متمایز یا یک علم در درون با چه ملاکی منسجم می‌شود.
حجت‌الاسلام رشاد، اضافه کرد: وارسی انسجام درونی یک دانش و ارتباط برونی آن با دیگر دانش‌ها را مسأله وحدت و تمایز علوم می‌گوییم و موضوع هویت‌شناسی هنرها نظیر چنین بحثی است، از این‌رو می‌توان اکثر نزاع‌هایی که در ملاک‌گذاری برای تمایز علوم مطرح است در این بحث هم مطرح کرد.
وی، البته با تأکید بر این‌که با ملاک واحد همه علوم را نمی‌توان از هم تفکیک کرد و هرگز نمی‌توان به این نقطه رسید که وحدت و تمایز به یک ملاک محقق می‌شود، تصریح کرد: بسا در فهم یک علم از لحاظ هویت معرفتی و حتی از نظر تعریف آن ناچار باشیم به ملاک‌های متعدد مراجعه کنیم، هرچند برخی ملا‌ک‌ها در برخی علوم پررنگ‌تر باشد.
عضو شورای انقلاب فرهنگی با اشاره به هویت یک علم، عنوان کرد: هویت یک علم مجموعه‌ای از عناصر رکنی آن علم را می‌سازد، بنابراین نمی‌توان هویت یک علم را مستند به یکی از عناصر کرد، یعنی مجموعه عناصر با هم هویت‌بخش دانش هستند.
وی با بیان این‌که عناصر و معیارهای مختلفی می‌توانند هویت هنر را مشخص کنند، گفت: معیارهای دینی و اسلامی بودن هنر را می‌توان به اشکال مختلف مانند الگوی ثلاثی بر اثر مؤلفه‌های سه‌گانه اثر، خالق اثر و عناصر پیرامونی تقسیم کرد. /920/پ201/ص