زنان مثبت و منفی از منظر قرآن

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، پایان نامه «زنان مثبت و منفی از منظر قرآن» پژوهشی از «خانم فاطمه حکیم» به بررسی و بیان صفات زنان الگو در قرآن اهتمام ورزیده است.

بر اساس این گزارش، در چکیده این پایان نامه می‌خوانیم:

چکیده:

الگوسازی در تربیت نقش مهم و اساسی دارد تا آنجا که روان­شناسان غربی و روان­شناسان مسلمان نیز آن را مورد تاکید و تایید قرار داده‌اند. قرآن کریم نیز در تربیت از شیوه الگو سازی استفاده کرده و برای زنان و مردان مؤمن الگوهای بد و منفور را به تصویر کشیده است. این تحقیق در پنج فصل ارائه می‌شود. پس از توضیح واژه‌های مثبت و منفی در فصل دوم به تاکید روش تربیتی اسلام و روش تربیتی غرب بر مسأله الگوسازی در امر تربیت پرداخته می‌شود. در فصل سوم به بیان الگوهای رفتاری که قرآن آنان را به عنوان الگو یاد کرده است پرداخته می‌شود و صفات هر یک مورد بررسی قرار می‌گیرد. در فصل چهارم الگوهای منفور و مورد سرزنش قرآن مورد بررسی قرار می‌گیرد؛ و در فصل پنجم به مقایسه تحلیلی دو گروه زنان مثبت و منفی پرداخته می‌شود و خواهیم دید که قرآن در واقع صفات متضاد را مطرح کرده است و همان طور که صفات نیکو را ستوده در مقابل آن صفات مخالف آن را نیز نکوهیده است.

ضرورت بحث :

1- ضرورت الگو گیری از قرآن کریم :زن جامعه ما و هر جامعه مسلمان در پی الگویی است، پس چه بهتر این الگو را از قرآن کریم که سعادت و هدایت است بر گیریم.

2- شناسایی رذایل و فضایل اخلاقی زنان :ضرورت ایجاب می‌کند تا زنان معرفی شده از طرف قرآن را، مورد بررسی قرار دهیم و صفات برجسته هر یک یا رذایل اخلاقی آنان را ثبت کنیم.

3- تبیین بردباری و استقامت زنان : زنانی که در اوج سختی و شرایط نا مناسب ایمان و اعتقاد خود را حفظ کردند و برای آن مبارزه کردند و یا زنانی که در بهترین شرایط اجتماعی و خانوادگی به باطل گرویدند و از رحمت الهی دور ماندند. 

 اهمیت الگو سازی از دیدگاه روان شناسی :

از آنجا که انسان الگو طلب است و به دنبال الگوها و سمبل حرکت می‌کند این مسأله در مباحث روان­شناسی مورد بررسی قرار گرفته است. در تربیت از شیوه‌ها و روش‌های مختلف می‌توان استفاده کرد که مهم‌ترین آن‌ها روش الگو سازی است؛ در این روش از فرد یا افرادی که دارای رفتار مطلوب هستند به عنوان سر مشق و الگو استفاده می‌شود و در معرض مشاهده فرد مورد تربیت قرار می‌گیرد تا از رفتار او پیروی کند، خود را با او همسان سازد، بنابراین منظور از الگو، فردی است که دیگر افراد از نظر رفتار و گفتار و کردار به او تاسی و اقتدا نمایند.

مقایسه تحلیلی بین زنان مثبت و منفی :

در صفات زنان مثبت از منظر قرآن کریم صفات برجسته‌ای را یافتیم. اگر این صفات را به دقت بررسی کنیم خواهیم دید که این صفات ناشی از ایمان به خدا و تقوی الهی است، ناشی از تعهد و احساس وظیفه. مثلاً اگر صفات ولایت مداری حضرت زهرا (س) را مورد توجه قرار دهیم می‌بینیم که ایشان چگونه ایستاد و حتی جان خود را در راه حفظ ولایت و حفظ دین فدا کرد آیا این جز احساس وظیفه و احساس تکلیف است؟ آیا پاک دامنی مریم (س) جز از تقوی الهی نشأت گرفته است؟ اگر زندگی ساره همسر ابراهیم خلیل را نگاه کنیم خواهیم دید که او نیز مشقت‌های امر رسالت را در کنار ابراهیم (ع) تحمل کرد اما این سختی‌ها و مشقت‌ها را برای چه تحمل کرد؟ اما همسر ابولهب چه؟ او هم ثروتمند بود ولی جاه و جلال ملکه سبا را نداشت آیا او توانست از ثروت اندک خود چشم بپوشد؟ هرگز، بلکه ثروتی را هم که داشت صرف دشمنی با پیامبر خدا کرد زیرا او حق مدار نبود لذا در جهل خود باقی ماند؛ و آیا خیانت همسران دو پیامبر خدا نوح (ع) و لوط (ع) جز از بی ایمانی ناشی شد؟

می‌بینیم که ایمان و تقوای الهی شکل دهنده رفتارها و کردارهاست. اگر انسان حق جو باشد به راحتی می‌تواند راه صحیح را از ناصحیح تشخیص دهد و می‌تواند به راحتی بر کردار خود مسلط شود و صفات پسندیده را جانشین صفات ناپسند کند.

نتیجه گیری :

خداوند متعال قرآن را برای هدایت بشر فرستاده است و آن را برنامه زندگی او قرار داده و از انسان خواسته است تا در آن تفکر و تدبر کند هر آنچه را که برای هدایت بشر مفید و لازم بوده در قرآن آورده است، از آنجا که تربیت از مسائل مهم در هدایت به سوی رشد و کمال است توجه به مسائل تربیتی و شیوه تربیتی نیز مورد توجه قرار می‌گیرد، یکی از شیوه‌های تربیتی الگو سازی می‌باشد که همه روان‌شناسان شرقی و غربی و مسلمان و غیر مسلمان به آن اعتقاد دارند. قرآن کریم نیز به این شیوه توجه کرده و از آن استفاده کرده است و فرموده: (لقد کان لکم فی رسول الله اسوة حسنه) (احزاب/21)؛ علاوه بر قرآن کریم، الگوهای دیگری را نیز معرفی کرده است ما از مجموع الگوها، الگوهای زن معرفی شده را بررسی کردیم و دیدیم که خداوند متعال زنانی را به عنوان الگوی مثبت و الگوی منفی معرفی کرده است پس از بررسی صفات و نقاط برجسته این الگوها به این نتیجه رسیدیم که همه صفات برجسته و شایسته و مورد توجه قرآن کریم از ایمان و تقوی و حق مداری سرچشمه می‌گیرد و همه صفات ناپسند و نکوهیده از بی ایمانی و بی تقوایی و لجاجت ناشی می‌شود.

شایان ذکر است، پایان‌نامه «زنان مثبت و منفی از منظر قرآن» پژوهش پایانی «خانم فاطمه حکیم»، برای اخذ مدرک سطح 2 جامعة الزهراء قم است که در سال 1386 دفاع شده است و استاد راهنمای آن «خانم فیضی» است. /9193/پ201/ن