رابطه ایمان و عمل صالح/ حکم شرعی اخذ جریمه دیرکرد

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، آیت‌الله رضا استادی، دبیر شورای عالی حوزه‌های علمیه، در سیزدهمین روز از ماه مبارک رمضان در مسجد اعظم قم، با اشاره به آیه «إِنَّا هَدَیْنَاهُ السَّبِیلَ إِمَّا شَاکِرً‌ا وَإِمَّا کَفُورً‌ا»،‌ گفت: هدایت خداوند متعال به دو صورت تکوینی و تشریع است.

وی ادامه داد: هدایت تشریع به این معنا است که خدا انبیا،‌ ائمه(ع)، قرآن کریم، کتاب‌های آسمانی را فرستاده و به انسان عقل داده تا به وسیله این‌ها به راه راست هدایت شود، فرد در این نوع هدایت اختیار داشته و می‌تواند آن را بپذیرد یا نپذیرد.

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم با بیان این‌که در هدایت تشریعی خدا راه درست و اشتباه را به افراد نشان داده است، خاطرنشان کرد: همه موجودات هدایت تکوینی دارند، در هدایت تکوینی اختیار معنا ندارد، بلکه این هدایت براساس غریزه‌ای که در وجود موجودات است صورت می‌گیرد، مانند شیر خوردن کودک از سینه مادر.

وی افزود: در قرآن کریم آمده «اگر خدا می‌خواست همه را هدایت می‌کرد»، درست است که هدایت به دست باری تعالی است، ولی باید توجه کرد که افراد در هدایت اجباری ندارند، بلکه اختیار داشته و به انتخاب خودشان است که کاری را انجام بدهند و یا آن را ترک کنند، خدا راه درست و اشتباه را به انسان نشان می‌دهد، ولی او در انتخاب کردن خود، اختیار دارد.

دبیر شورای عالی حوزه‌های علمیه، اختیار در انجام کارها و انتخاب راه راست زندگی را از دلایل ترقی و تکامل بشر دانست و اظهار داشت: تصمیم با خود فرد است که در هدایت بینا باشد و یا کور، اگر فرد هدایت تشریع را بپذیرد، شاکر است و اگر نپذیرد، کافر است.

وی تصریح کرد: هدایت مراتبی دارد که باید قدم نخست آن را خود فرد بردارد، اگر فردی در راه هدایت قدم بردارد، مسلما خدا نیز او را یاری می‌کند، اگر فرد قدم نخست در هدایت را بردارد،‌ خداوند متعال به او بینش و بصیرت بیشتری می‌دهد.

آیت‌الله استادی با اشاره به رابطه میان ایمان و عمل صالح، بیان داشت: به هر میزان عمل صالح بیشتر باشد، ایمان نیز بیشتر می‌شود و به هر میزان ایمان بیشتر باشد، عمل صالح نیز بیشتر می‌شود، انجام عمل صالح سبب به بار آمدن عمل صالح می‌شود.

وی گفت: خداوند به وسیله قرآن و اهل‌بیت(ع) ما را به هدایت دعوت کرده است، گوش دادن و گوش ندادن به این ندای الهی بر عهده خود فرد است، هر کس پذیرفت عاقبت به خیر می‌شود و هر کس نپذیرد، گرفتار ضلالت می‌شود.

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، دنیا را محل تجارت دانست و اظهار داشت: دنیا محل آزمایش بندگان است، فرد در دنیا می‌تواند راه هدایت و یا ضلالت را انتخاب کند، کسی که هدایت را انتخاب کرده، معامله خوبی با خدا می‌کند، ولی فردی که ضلالت را انتخاب کرده باشد، زیان‌بارترین معامله را انجام داده است.

وی تأکید کرد: باید بپذیریم اگر خوبی و بدی وجود دارد، از جانب خودمان بوده و برای خودمان سود یا ضرر خواهد داشت، اگر در برابر هدایت خدا سر تسلیم را فرود آورده و شاکر او باشیم، خودمان سود کردیم و اگر همه هدایت او را نپذیریم، خودمان زیان کردیم.

دبیر شورای عالی حوزه‌های علمیه با بیان این‌که شکر خدا به معنای انجام دستورات او است، خاطرنشان کرد: حداقل همان‌ مقداری که خدا در انجام واجبات و ترک محرمات از ما خواسته است، را انجام بدهیم، اگر جهاد نفس داشته باشیم، خدا توفیقات بشتری به ما عنایت می‌کند.

وی افزود: انسان باید با خدا معامله کند، چرا که خدا به وسیله این معامله به او عنایت کرده و توفیق می‌دهد، حتی در روایت با چنین مضمونی آمده «وقتی بنده‌ای گناه می‌کند، خداوند متعال این کار اشتباه او را تا شب در دفتر اعمالش ثبت نمی‌کند، تا شاید بنده توبه کند»، گناه قلب و دل را سیاه می‌کند.

آیت‌الله استادی در ادامه به بیان احکام فقهی قرض پرداخت و گفت: اگر طلبکار مقداری از طلب خود را به قرض گیرنده به سبب پرداخت زود هنگام قرض‌اش ببخشد، اشکال ندارد، ولی هیچ یک از قرض گیرنده و طلبکار حق ندارند به سبب تأخیر انداختن قرض، مبلغ بیشتری را داده و یا دریافت کنند.

وی تأکید کرد: درباره دیرکردی که بانک‌ها دریافت می‌کنند، دو گونه فتوا است، برخی از مراجع تقلید می‌گویند دریافت دیرکرد حرام است، هر چند از ابتدا قید کرده باشند، حالا اگر بانک‌ها گوش نمی‌دهند، موضوع دیگری است، ولی برخی از اعضا شورای نگهبان گفته‌اند، اشکال ندارد، چرا که این دیر کرد نیست،‌ بلکه جریمه‌ای است که بانک‌ها دریافت می‌کنند./993/پ201/ج