رحمت الهی تنها تکیه‌گاه نجات انسان از دوزخ است
«ایْنَ سَتْرُکَ الْجَمِیلُ أَیْنَ عَفْوُکَ الْجَلِیلُ أَیْنَ فَرَجُکَ الْقَرِیبُ أَیْنَ غِیَاثُکَ السَّرِیعُ أَیْنَ رَحْمَتُکَ الْوَاسِعَةُ أَیْنَ عَطَایَاکَ الْفَاضِلَةُ أَیْنَ مَوَاهِبُکَ الْهَنِیئَةُ أَیْنَ صَنَائِعُکَ السَّنِیَّةُ أَیْنَ فَضْلُکَ الْعَظِیمُ أَیْنَ مَنُّکَ الْجَسِیمُ أَیْنَ إِحْسَانُکَ الْقَدِیمُ أَیْنَ کَرَمُکَ یَا کَرِیمُ بِهِ [وَ بِمُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ] فَاسْتَنْقِذْنِی وَ بِرَحْمَتِکَ فَخَلِّصْنِی؛ پردهپوشى زیبایتکجاست،گذشت بزرگت کجاست،گشایش نزدیکت کجاست،فریادرسى زودت کجاست،رحمت گستردهاتکجاست،عطاهاى برترت کجاست،موهبتهاى گوارایت کجاست،جایزههاى شایانت کجاست، فضل بزرگت کجاست،عطاى عظیمت کجاست،احسان دیرینهات کجاست،کرمت کجاست،اى کریم،به حقکرمتو«به محمّد و خاندان محمّد»مرا رهایى بخش،و به رحمتت مرا خلاص کن.»
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، آیت‌الله محمدحسین احمدی فقیه یزدی، استاد خارج فقه حوزه علمیه قم در ادامه تفسیر فرازهایی از دعای پرفیض ابوحمزه ثمالی گفت: گفت: برای نجات از عذاب، نباید تنها به نماز، روزه و عبادت‌های دیگر تکیه کرد، بلکه باید به فضل و کرم الهی امید داشت.
وی با بیان اینکه خداوند متعال قدیم الاحسان است و از ابتدای خلقت بشر، لطف خود را از او دریغ نکرده و نمی‌کند، افزود: انسان در برابر عظمت خداوند و پرده‌پوشی‌هایی که او نسبت به خطاهایش دارد، جرأت درخواست پیدا می‌کند، چراکه می‌داند عیب‌هایش را می‌پوشاند.
استاد خارج فقه حوزه علمیه قم در معنای «ایْنَ سَتْرُکَ الْجَمِیلُ أَیْنَ عَفْوُکَ الْجَلِیل...» ابراز کرد: از خداوندی که بر ما منت می‌گذارد، می‌پرسیم کجاست آن پرده‌پوشی نیکوی تو و کجاست آن عفو و گذشتی همراه جلالت، عظمت و بزرگواری که با آن ولایت عالیه الهی انجام می‌گیرد.
وی متذکر شد: کجاست یعنی به ما عطا کن، لذا از خداوند می‌خواهیم که در کارهای ما گشایش دهد، دادرس و فریادرس ما باشد و رحمت واسعه خود را نصیبمان کند، رحمتی که فراگیر است و همه موجودات عالم را در برمی‌گیرد و از آن بالاتر درخواست داریم که فضل و بخشش را به ما عطا کند.
آیت‌الله احمدی فقیه یزدی، اظهار کرد: در ادامه دعا نیز از خدا می‌خواهیم آن بخشش‌هایی که گوارا و ملایم با طبع انسان است و آن جایزه‌هایی برتری که در شأن و عظمت خود او است به ما عطا کند و سنت همیشگی خود را که فضل و بخشش عظیم است از ما دریغ نکند.
وی با بیان اینکه امام سجاد(ع) در ادامه دعا دوباره قدیم بودن احسان خداوند را یادآور می‌شود، گفت: کرامت صفت دیگر خداوند است که در این دعا با او باریتعالی را می‌خوانیم تا خطا و اعمال زشت گذشته ما را ببخشد و او را به محمد(ص) و خاندان او قسم می‌دهیم که از دوزخ نجاتمان دهد.
استاد اخلاق حوزه علمیه قم با اشاره به خوشحالی فردی که در حال غرق شدن است، با دیدن غریق نجات، اظهار کرد: انسان خطاکار که در گناهان خود غرق شده است و طلب توبه دارد، وقتی امید داشته باشد که خدا نجات‌دهنده است و او را به محبت و رحمتش می‌بخشد، بسیار خوشحال می‌شود.
«یَا مُحْسِنُ یَا مُجْمِلُ یَا مُنْعِمُ یَا مُفْضِلُ لَسْتُ أَتَّکِلُ فِی النَّجَاةِ مِنْ عِقَابِکَ عَلَى أَعْمَالِنَا بَلْ بِفَضْلِکَ عَلَیْنَا لِأَنَّکَ أَهْلُ التَّقْوَى وَ أَهْلُ الْمَغْفِرَةِ تُبْدِئُ بِالْإِحْسَانِ نِعَما وَ تَعْفُو عَنِ الذَّنْبِ کَرَما فَمَا نَدْرِی مَا نَشْکُرُ أَ جَمِیلَ مَا تَنْشُرُ أَمْ قَبِیحَ مَا تَسْتُرُ أَمْ عَظِیمَ مَا أَبْلَیْتَ وَ أَوْلَیْتَ أَمْ کَثِیرَ مَا مِنْهُ نَجَّیْتَ وَ عَافَیْتَ یَا حَبِیبَ مَنْ تَحَبَّبَ إِلَیْکَ وَ یَا قُرَّةَ عَیْنِ مَنْ لاذَ بِکَ وَ انْقَطَعَ إِلَیْکَ أَنْتَ الْمُحْسِنُ؛ اى نیکوکار،اى زیباکار،اى نعمتده،اى فزونىبخش،من آن نیستم که در رهایى از کیفرت بر اعمالمان تکیه کنم،بلکه به احسانت بر ما اعتماد دارم،چرا که تو اهل تقوا و مغفرتى،از باب نعمتدهى ابتداى به احسان مىکنى،و از جهت کرم از گناه در مىگذرى،پس نمىدانم از چه سپاس گویم،از زیبایى کهمىگسترانى،یا کار زشتى که مىپوشانى،یا بزرگ آزمونى که آزمودى و شایسته نیکى نمودى،یا آن همه مشکلى که مرا از آن رهانیدى،و سلامتکامل بخشیدى؟!اى محبوب آنکه به تو دوستى ورزید،اى نور چشم کسىکه به تو پناه آورد و براى رسیدن به تو از دیگران گسست،تو نیکوکارى.»
وی با بیان اینکه در ادامه دعا مانند دعای مجیر برخی از اسمای پر عظمت الهی را مانند یا محسن یا مجمل یا منعم و یا مفضل مورد ندا قرار می‌دهیم، گفت: خطاب به خداوند متعال که نعمت بخشید و فضیلت دهنده است، اعتراف می‌کنیم که با این همه اعمال ناگوار، تکیه‌گاهی برای نجات از عذاب جز رحمت او نداریم.
آیت‌الله احمدی فقیه یزدی گفت: نکته بسیار مهم اینجاست که اصل توجه انسان در نجات از عذاب باید به خداوند متعال باشد؛ اگرچه بنده مؤمن نماز خوانده، روزه گرفته و عبادت‌های دیگری نیز در نامه اعمال خود ثبت دارد، اما به تنهایی برای نجات از عذاب نمی‌تواند به آنها تکیه کند، بلکه باید تنها چشم به فضل الهی داشته باشد.
وی با اشاره به بخشی از فراز دعای ابوحمزه ثمالی که با «لأَنَّکَ أَهْلُ التَّقْوَى وَ أَهْلُ الْمَغْفِرَةِ» آغاز می‌شود، اظهار کرد: صفات فضیلت، تقوا و مغفرت در وجود خداوند است، بنابراین از او می‌خواهیم که نعمت‌های بی‌مانندش را به ما احسان کند و از گناهانمان به واسطه کرمی که دارد بگذرد.
استاد خارج فقه حوزه علمیه قم با بیان اینکه انسان هرگز نمی‌تواند محبت خداوند را سپاس گوید و حتی بخش کوچکی از آن را جبران کند، گفت: خداوند از باب نعمت احسان می‌کند و از کرم گناهان را می‌بخشد، گاهی خوبی‌های اندکی داریم اما بیش از آن در دید مردم جلوه می‌کند و این زیبایی‌ها از ناحیه خداوند متعال نشر داده می‌شود.
وی افزود: هرگز نمی‌دانیم و نخواهیم توانست که این نعمت بزرگ الهی را که با آن همه مشکلات ما را رهانید و سلامت بخشید، شکر کنیم؛ خداوند نیکوکار در دوستی با بندگان بسیار محبوب است و نور چشم کسانی است که به او پناه آورده و برای رسیدن به او از دیگران گسسته‌اند.
آیت‌الله احمدی فقیه یزدی با بیان اینکه خداوند متعال سبب چشم‌روشنی کسانی است که به او پناه برده‌اند، ابراز کرد: یکی از ویژگی‌های خوب انسان مؤمن انقطعاع علی الخلق و متصل به خداوند بودن است، از همه دوری می‌جوید و به خدا پناه می‌برد.
«وَ نَحْنُ الْمُسِیئُونَ فَتَجَاوَزْ یَا رَبِّ عَنْ قَبِیحِ مَا عِنْدَنَا بِجَمِیلِ مَا عِنْدَکَ وَ أَیُّ جَهْلٍ یَا رَبِّ لا یَسَعُهُ جُودُکَ أَوْ أَیُّ زَمَانٍ أَطْوَلُ مِنْ أَنَاتِکَ وَ مَا قَدْرُ أَعْمَالِنَا فِی جَنْبِ نِعَمِکَ وَ کَیْفَ نَسْتَکْثِرُ أَعْمَالا نُقَابِلُ بِهَا کَرَمَکَ [کَرَامَتَکَ] بَلْ کَیْفَ یَضِیقُ عَلَى الْمُذْنِبِینَ مَا وَسِعَهُمْ مِنْ رَحْمَتِکَ؛ و ما بدکارانیم،به زیبایى آنچه نزد توست،از زشتى آنچه پیش ماست درگذر،پروردگارا کدام جهلى است کهجود تو گنجایش آن را نداشته باشد،و کدام زمان طولانىتر از مهلت دادن توست،در کنار نعمتهایت ارزش اعمال ما چیست،چگونهاعمال خود را بسیار انگاریم،تا با آنها با کرمت برابرى کنیم،بلکه چگونه بر گنهگاران تنگ شود آنچه از رحمتتشاملشان شده.»
وی در ادامه تفسیر فرازهایی از دعای ابوحمزه ثمالی با بیان اینکه در این فراز از دعای پرفیض ابوحمزه ثمالی، زشتی‌های انسان با زیبایی‌های خداوند در تقابل قرار می‌گیرد به آن معنا که به اعمال بد خود و کرم و رأفت بسیار خداوند اعتراف می‌کند، گفت: خداوند متعال نیکوکار است و انسان گنهکار، انسان گنهکار از خدا می‌خواهد که از اعمال زشت او به وسیله خوبی‌های خود بگذرد.
استاد خارج فقه حوزه علمیه قم با اشاره به اینکه اعمال و رفتار بد انسان از روی جهل و نادانی انجام می‌شود، اما با وجود این بخشش خداوند متعال فراگیر است، ابراز کرد: انسان خطاکار با همه جهل و نادانی، اما می‌داند که هرچه اعمال نیک انجام دهد در برابر نعمت‌های الهی هیچ ارزشی ندارد و هرچند اعمال خوب خود را زیاد کند، با کرم خدا برابری نمی‌کند./920/ت301/ن