سرچشمه اصلی مؤلفه‌های فرهنگ حوزه‌های علمیه هستند
حجت‌الاسلام محمدمهدی مسعودی، رییس دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی در گفت و گو با خبرنگار خبرگزاری رسا در مشهد، در خصوص برگزاری هشتمین نمایشگاه قرآن و عترت مشهد، گفت: وقتی رویدادی را به عنوان نمایشگاه قرآن تعریف می‌کنیم، یعنی یک بسته محتوایی که مطابق با انتظارات جامعه مخاطب، یعنی جامعه متدین مسلمان و ایرانی تعریف‌شده که از نهادها و سازمان‌هایی همچون اداره اوقاف، وزارت ارشاد، سازمان تبلیغات، حوزه علمیه و دفتر تبلیغات انتظار خاص خود را دارد.
وی دفتر تبلیغات را نهاد متصدی برنامه‌ریزی در حوزه نرم‌افزاری فرهنگی کشور دانست و اظهار داشت: دفتر تبلیغات حیطه فعالیت‌های نرم‌افزاری را در چند مسأله مهم از جمله مدیریت امور فرهنگی که در حقیقت طراحی نقشه اصلی مسائل فرهنگی است و منابع انسانی که عمده توجه دفتر تبلیغات در حوزه منابع انسانی بر هیأت های علمی است.
این استاد حوزه و دانشگاه، طراحی نقشه راه را جنبه دیگر فعالیت‌های نرم‌افزاری دانست و تصریح کرد: طراحی یک فرایند برای رسیدن به یک رویداد مثبت در زمینه تحولات فرهنگی که همان نقشه راه است، در دو زمینه سند چشم‌انداز و برنامه‌های میان‌مدت که افق‌های راهبردی هستند، معنا پیدا می‌کند.
وی با بیان این مطلب که تکیه اصلی ما برای برنامه‌ریزی و اجرای برنامه‌ها بر قرآن کریم است، ابراز داشت: با توجه به اینکه قرآن کریم دارای لایه‌هایی در بطن خود است و برداشت و استفاده از آن نیز دارای بطون زیادی است، باید به لایه‌های آن نیز توجه کرد.
حجت‌الاسلام مسعودی سطوح مختلف قرآن را به سطح تلاوت و قرائت، ترجمه و تفسیر و سطح دریافت و راهبرد به پیام‌های اصلی قرآنی تقسیم کرد و اظهار داشت: این سه سطح همان راهبرد به فرهنگ حاکم بر منظومه موضوعات قرآنی است و در این منظومه، یک کانون وجود دارد و دیگر موضوعات توابعی از این کانون هستند.
وی رسیدن به منظومه معارف قرآن، موضوعات قرآن، مفاهیم و کلیدواژه‌های اصلی قرآن را راهبرد اصلی دفتر تبلیغات اسلامی دانست و بیان داشت: دفتر تبلیغات امیدوار است که این راهبرد در جریان تأمین اسناد اصلی، در سطح ملی مطرح باشد و در سطح سازمانی، منطقه‌ای و مراکز دفتر محدود نماند.
عضو کمیته فرهنگی دانشکده پزشکی مشهد در خصوص چگونگی نهادینه شدن فرهنگ قرآنی در جامعه اظهار داشت: در ابتدا باید قرآن کریم را به عنوان سند نخستین برنامه‌ریزی در زمینه باورها، گرایش‌ها و رفتارها به جامعه قبولاند. مقبولیت قران کریم چیزی نیست که محصول این قرن، قرون قبل یا بعد باشد؛ قرآن کریم چون ریشه در تعالیم آسمانی دارد، قرن‌هاست که در اذهان افراد جای خود را پیداکرده. ما باید کمک کنیم سطح انتظار جامعه از مراجعه به قرآن کریم مشخص شود.
وی تصریح کرد: جامعه باید احساس کند این متن و این کتاب می‌تواند بر تمامی اجزای محوری زندگی‌اش همچون سیستم تربیت فرزندان، نحوه تشکیل خانواده و نحوه حضور در موقعیت‌های اجتماعی دخالت کند. اگر بتوانیم این باور را به اذهان عمومی منتقل کنیم، یک قدم اساسی در راه نهادینه کردن فرهنگ قرآن کریم برداشته‌ایم
رییس دفتر تبلیغات اسلامی خراسان خانواده را مسأله تأثیرگذار بر خانواده دانست و ابراز داشت: غیر از خانواده، عناصر مختلفی مثل روابط حاکم بین عناصر خانواده، مسأله مدل حاکم بر رفتار خانواده و مسأله سبک زندگی و امثال این امور که در هسته‌ای به‌نام خانواده مطرح است، مورد توجه جامعه قرار دارد و جامعه مخاطب از ما انتظار دارد در رابطه با عناصر خانواده، روابط خانواده و سبک حاکم بر زندگی مؤمنانه نظر بدهیم.
وی به انتظار جامعه از دفتر تبلیغات اشاره کرد و اظهار داشت: انتظار نخست جامعه مخاطب از دفتر تبلیغات این نیست که به امر تلاوت، چاپ قرآن کریم و ترجمه قرآن کریم کمک کند، انتظار جامعه‌ای که با دفتر تبلیغات و ظرفیت‌های دفتر تبلیغات آشنا است این است که به کمک هسته‌های قرآنی خود، چه پاسخی به نیازهای فرهنگی کشور می‌دهد.
وی به تمرکز بر وظایف ذاتی دفتر تأکید کرد، گفت: هر خدمتی به ساحت قرآن کریم، خدمت است ولی باید دید که خدمت ذاتی که باید انجام داد، چیست. پاسخ‌گویی به نیازهای عرصه فرهنگ، نیازهای موقعیت‌هایی که در عرصه فرهنگ تأثیرگذار است یا تأثیر می‌گیرد مثل خانواده، نسل‌های جوان و نخبگان از این وظایف هستند.
وی خاطرنشان کرد: باید به سطحی برسیم که حضورمان در نمایشگاه قرآن، بر نهادهای مرجع، نخبگان، جوانان، سطوح مختلف خانواده، مراکز علمی و مراکز اجتماعی تأثیرگذاری داشته باشد.
حجت‌الاسلام مسعودی در خصوص تأثیر مثبت برپایی نمایشگاه‌های قرآن اظهار داشت: ما وقتی رویدادی را به عنوان نمایشگاه قرآن تعریف می‌کنیم، یعنی یک بسته محتوایی مطابق با انتظارات جامعه مخاطب، یعنی جامعه متدین مسلمان و ایرانی تعریف می‌شود.
عضو کمیته فرهنگی دانشکده پزشکی مشهد در خصوص چگونگی نهادینه شدن فرهنگ قرآنی در جامعه اظهار داشت: در ابتدا باید قرآن کریم را به عنوان سند نخستین برنامه‌ریزی در زمینه باورها، گرایش‌ها و رفتارها به جامعه معرفی‌شده و مورد قبول واقع شود که البته مقبولیت قران کریم چیزی نیست که محصول این قرن، قرون قبل یا بعد باشد؛ قرآن کریم به دلیل داشتن ریشه در تعالیم آسمانی، قرن‌هاست که در اذهان افراد جای خود را پیدا کرده. دفتر تبلیغات باید به مشخص شدن سطح انتظار جامعه از مراجعه به قرآن کریم کمک کند.
وی تصریح کرد: جامعه باید احساس کند این متن و این کتاب می‌تواند بر تمامی اجزای محوری زندگی او همچون نظام تربیت فرزندان، نحوه تشکیل خانواده و نحوه حضور در موقعیت‌های اجتماعی تأثیرگذار باشد. اگر بتوانیم این باور را به اذهان عمومی منتقل کنیم، یک قدم اساسی در راه نهادینه کردن فرهنگ قرآن کریم برداشته‌ایم.
این استاد حوزه و دانشگاه تأکید کرد: تا زمانی که این میل، عطش و احساس نیاز از مراجعه به لایه‌های اصلی قرآن به وجود نیاید، عملأ هیچ اتفاقی در زمینه یک باور نهادینه‌شده در وجود افراد نسبت به قرآن کریم به وجود نخواهد آمد.
رییس دفتر تبلیغات اسلامی خراسان، سرچشمه اصلی مؤلفه‌های حیطه فرهنگ را حوزه‌های علمیه دانست و گفت: با توجه به اینکه دانشگاه‌ها و مراکز علمی در زمینه روش، موضوعات همچنین در عناصر اصلی مثل منابع و امکانات موفق بوده‌اند، اما حرف اول را این‌ها نمی‌زنند، حرف اول را تفکر و باور مبنا که حوزه‌های علمیه هستند، می زند.
وی کارکرد اصلی حوزه را تفسیر قرآن دانست و ادامه داد: نخستین اقدامات پیامبر اکرم (ص) امام علی (ع) و ائمه اطهار (ع) افزون بر این که وحی را نازل و به مردم منتقل می‌کردند، این بود که این متن را تبدیل کرده و مردم را در مواجهه با این متن قرار دهند. علمای ما نیز از زمان شیخ طوسی تا زمان حاضر، نخستین اقدامشان نوشتن تفسیر و مراجعه به قرآن کریم بوده است.
این استاد حوزه و دانشگاه تأکید کرد: من معتقد هستم که دفتر تبلیغات اسلامی به عنوان نهاد واسط بین حوزه و جامعه باید سطح حضور قرآن و معارف قرآن را در حوزه فراهم آورد، یعنی بهره‌مندی از قرآن در حوزه نهادینه شود و پس از آن زمینه‌های انتقال این مفاهیم به جامعه را در قالب بومی‌سازی، ترجمه و معادل‌سازی برای جامعه ایجاد کند./9315/ت301/پ