نشست علمی «عینیت اعتبارات اجتماعی از دیدگاه جان سرل» برگزار شد
خبرگزاری رسا ـ نشست علمی «عینیت اعتبارات اجتماعی از دیدگاه جان سرل» به همت انجمن معرفت‌شناسی حوزه علمیه قم برگزار شد.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، نشست علمی «عینیت اعتبارات اجتماعی از دیدگاه جان سرل» به همت انجمن معرفت‌شناسی حوزه، شامگاه امروز در سالن اجتماعات انجمن‌های علمی حوزه برگزار شد.
در این نشست حجت‌الاسلام جواد عابدینی، استاد مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) به سخنرانی پرداخت و گفت: همان‌طور که می‌دانیم پدیده‌های عالم را می‌توان به دو دسته کلی حقایق و اعتباریات تقسیم کرد و اعتباریات نیز همچنان‌که برخی از فیلسوفان اسلامی گفته‌اند به دو نوع کلی اجتماعی و و غیراجتماعی تقسیم می‌شوند.
وی افزود: اعتبارات اجتماعی همچون پول، مالکیت،ازدواج، دولت و دانشگاه تنها در اجتماع و بعد از تحقق اجتماع حاصل می‌شوند و باید گفت تحلیل دقیق اعتبارات و به تعبیر رایج نهادهای اجتماعی یکی از مهم‌ترین مسائل فلسفی است.
استاد مؤسسه امام خمینی(ره) با اشاره به این‌که از جمله فیلسوفان و ظاهرا برجسته‌ترین فیلسوفی که در غرب به این موضوع پرداخته فیلسوف ذهن و زبان معاصر، جان سرل است، اظهار داشت: مسأله سرل در این باب عبارت از تحلیل ساختار وجودی و منطقی پدیده‌های اجتماعی و به تعبیر خود وی «واقعیت‌های نهادی» و جایگاه آنها در نظام هستی و رابطه آنها با سایر واقعیات است.
حجت‌الاسلام عابدینی خاطرنشان کرد: پرسش این است که واقعیت‌های نهادی عینی‌اند یا ذهنی، برای نمونه همان‌گونه که می‌دانیم پول امری اعتباری و وابسته به اعتبار عقلا؛ اکنون آیا پول‌بودن یک تکه کاغذ همانند زیبا‌بودن کوه دماوند یا خوشمزه‌بودن یک غذا، امری ذهنی و وابسته به فاعل شناساست یا واقعیتی عینی و اثبات‌پذیر؟ پاسخ به این پرسش بعد مهمی از حقیقت وجودی واقعیت‌های مزبور را برملا کرده، می‌تواند نتایج و آثار اجتماعی و حقوقی داشته باشد.
وی ادامه داد: سرل توضیح می دهد که «عینیت» و «ذهنیت» دست‌کم به دو معنا به کار می‌روند؛ یکی معنای معرفت‌شناختی و دیگری معنای وجودشناختی. در معنای معرفتی، عینی و ذهنی عمدتا صفات و محصولات احکام و گزاره‌ها هستنند.
استاد مؤسسه امام خمینی(ره) با بیان این‌که حکم ذهنی، حکمی است که صدق و کذب آن را نمی‌توان صرفا براساس واقعیت خارجی مستقل از خود تعیین کرد، بیان داشت: یعنی حقیقتی در جهان وجود ندارد که موجب صدق و یا کذب آن گردد، بلکه صدق و کذب آن وابسته به نگرش‌ها، احساسات و دیدگاه‌های خاص صادرکنندگان با مخاطبین آن حکم دارد.
وی با اشاره به این‌که عینی و ذهنی علاوه بر معنای معرفتی، معنای وجودشناختی نیز دارند، تصریح کرد: در این معنا عینی و ذهنی صفات اشیا بوده و بر نحوه وجود آنها دلالت می‌کنند، بنا براین معنا، اشیای ذهنی نظیر درد، غم و شادی اشیایی‌اند که نحوه وجود آنها ذهنی و وابسته به احساس ما است و به عبارت دیگر این اشیاء فقط تا جایی وجود دارند که توسط فاعل‌های انسانی یا حیوانی تجربه می‌شوند.
حجت‌الاسلام عابدینی افزود: عینی در معنای معرفت‌شناختی آن عبارت است از حکم(گزاره) یا واقعیتی که شناخت ما از آن عینی است یعنی وابسته به نگرش، احساس، سلیقه یا دیدگاه شخص نیست، بلکه هر کس می‌تواند آن شناخت را داشته باشد، به عبارت دیگر، حکم عینی یعنی حکمی که صدق و کذب آن وابسته به علایق و سلایق ما نیست چون شناخت ما از یک گزاره همان صادق یا کاذب‌دانستن ما است.
وی با بیان این‌که واقعیت‌ها را می‌توان به سه دسته تقسیم کرد، گفت: برخی واقعیت‌ها وجود دارند که از نظر وجودی و معرفتی عینی‌اند مثل بزرگ‌تر شدن زمین از ماه و برخی دیگر از واقعیت‌ها از نظر وجودی و معرفتی سابجکتیوند مثل خوشمزه بودن غذا و دسته سوم واقعیت هایی هستند که از نظر وجود سابجکتیو ولی از نظر معرفتی عینی‌اند مثل پول، دولت و دانشگاه.
استاد مؤسسه امام خمینی(ره) ابراز داشت: واضح است که واقعیتی که از نظر وجودی عینی و از نظر معرفتی سابجکتیو باشد امکان ندارد، زیرا معنا ندارد که واقعیتی که مستقل از هر گونه گرایشات انسانی وجود دارد، شناخت ما از آن ذهنی باشد، مثلا فقط من آن را واقعیت بدانم.
وی در پایان خاطرنشان کرد: پاسخ سرل به این مسأله که واقعیت‌های نهادی مثل پول، مالکیت، ازدواج، دولت و دانشگاه چگونه واقعیت‌هایی‌اند، این است که این واقعیت‌ها نوع خاصی از واقعیت‌اند، نه مثل دسته اول کاملا و از هر جهت عینی‌اند و نه مثل دسته دوم کاملا و از هر جهت سابجکتیوند، بلکه حد وسط آندو هستند، یعنی از یک جهت عینی و از جهت دیگر سابجکتیوند./907/201/ع
ارسال نظرات