اتحاد هم‌پیمانان امریکا برای سیاه کردن بخش خاکستری توافق
به گزارش سرویس پیشخوان خبرگزاری رسا، چهار روز بعد از انتشار بیانیه مشترک ایران و 1+5 که در آن خطوط کلی توافق احتمالی بین دو طرف ترسیم شده، نگرانی برخی کشورهای عربی از این دستیابی به یک توافق احتمالی طی سه ماه آینده سبب نزدیکی بی‌سابقه آنها به رژیم صهیونیستی شده است. ریاض و متحدین منطقه‌ای آن، به اندازه‌ای مبادی آداب دیپلماتیک بودند که محتاطانه از بیانیه مشترک ظریف- موگرینی در لوزان سوئیس استقبال کنند ولی نگرانی غیر رسمی در پایتخت‌های عربی، چیزی نیست که بتوان بر آن چشم پوشید.
پادشاه عربستان در نخستین و تنها موضع‌گیری خود بعد از انتشار بیانیه لوزان، در گفت‌و‌گوی تلفنی با باراک اوباما، رئیس‌جمهور امریکا ابراز امیدواری کرد که توافق با ایران، امنیت منطقه و جهان را تقویت کند. این موضع‌گیری سلمان بن عبد العزیز، استقبالی آغشته به کنایه از روندی بود که در آذر ماه 92 در ژنو شروع و در لوزان سوئیس وارد مرحله‌ای جدید شد. سایر کشورهای عربی نیز موضع کمابیش مشابهی ابراز کردند. شیخ حمد بن تیمیم آل ثانی، امیر قطرگفت که امیدوار است توافق هسته‌ای با ایران امنیت منطقه را تقویت کند.
امارات، بحرین و کویت نیز در پاسخ به تماس تلفنی رئیس‌جمهور امریکا گفتند که امیدوارند توافق نهایی منجر به ثبات و امنیت منطقه‌ای و جهانی شود. در ورای تعارفات دیپلماتیک، انعکاس بدبینی متحدین عرب عربستان به بیانیه لوزان را می‌توان در تحلیل مطبوعات در پایتخت‌های عربی به روشنی دید.
تحلیل‌گران نزدیک به منابع رسمی در پایتخت‌های عربی می‌گویند در شرایطی که تحولات عراق و سوریه باعث سنگین‌تر شدن وزنه ایران در ترتیبات امنیتی منطقه شده، توافق احتمالی با 1+5 که منجر به کاهش فشارهای غرب و عادی شدن فروش نفت ایران می‌شود، معادلات منطقه را بیش از پیش به سود ایران تغییر خواهد داد. برخی ناظران یک گام هم از این فراتر گذاشته و می‌گویند تلاشی که عربستان در ظاهربرای تشکیل ائتلاف عربی علیه یمن شروع کرد، گام اول شکل‌دهی به یک ائتلاف منطقه‌ای علیه ایران در شرایطی است که جمهوری اسلامی به سمت توافق هسته‌ای با 1+5 گام بر می‌دارد.
هانی اللجمال، کارشناس سیاسی و منطقه‌ای مصری پیش بینی کرده که چارچوب توافق با ایران، برخی کشورهای عربی مانند عربستان و مصر را در مسیر رویارویی با ایران قرار دهد و پیشنهاد کرده که تحت چتر اتمی پاکستان، یک «ناتوی سنی» علیه ایران ایجاد شود.
ناصر احمد بن غیث، محقق ساکن امارات می‌گوید: «ایران به دنبال به دست آوردن نقش پیشین خود به عنوان پلیس منطقه است. دولت‌های خلیج فارس باید دست به یک شراکت استراتژیک با قدرت‌های منطقه‌ای مانند پاکستان و ترکیه بزنند که در نگرانی از جاه طلبی ایران در منطقه سهیمند. »
رقیده درقام، دیگر تحلیل‌گر عرب دیروز درسایت شبکه العربیه نوشت: «رهبری عربستان سعودی با حمله به یمن تصمیم گرفت که دیگر گروگان مشخص شدن نتیجه مذاکرات ایران و امریکا در سوئیس باقی نماند و تصمیم گرفت ابتکار را به دست بگیرد و با عملیات توفان عزم گفت‌وگو‌ها با ایران را به شکلی جدی تحت تاثیر قرار دهد، گفت و گوهایی که چشم اندازمنطقه‌ای را نیز به ذهن مذاکره کنندگان هسته‌ای اضافه کرد... چنین تحولی در مناسبات ایران و عربستان و عربستان و امریکا این پیام را به تهران ارسال کرد که «بی اعتنایی کافی» است و به واشنگتن نیز این پیام را فرستاد: «متأسفیم ! اما بیش از این نمی‌توانیم منتظر بمانیم.»
دیگر تحلیل‌گران پایتخت‌های عربی، واکنش‌هایی تند و تیز‌تر به چشم‌انداز یک توافق احتمالی با ایران نشان دادند. حسن البراری در روزنامه الشرق نوشت: «ایران سعی کرده در عراق، لبنان و سوریه مداخله کند و شاهد این است که هیچ هزینه‌ای هم به خاطر این مداخلات پرداخت نمی‌کند... این احساس در تهران وجود دارد که امریکا از رویارویی نظامی با ایران اجتناب می‌کند.»
مسابقه اعلام پیروزی
ایران و 1+5 از هفته آینده مذاکرات (حدوداً سه ماهه) خود را برای مکتوب کردن توافق جامعی شروع می‌کنند که محورهای اصلی آن در بیانیه پنج‌شنبه شب ظریف – موگرینی ترسیم شده است. دیپلمات‌های ایرانی و امریکایی از فردای صدور بیانیه مشترک، یک ماراتن تمام عیار را شروع کرده‌اند تا بیانیه صادر شده در لوزان سوئیس را موفقیت برای خود قلمداد کنند. باراک اوباما روز شنبه توافق با ایران را یک توافق خوب خواند که بازرسی‌های بی‌سابقه‌ای را از برنامه هسته‌ای ایران به مدت بیش از 20 سال تضمین می‌کند. عباس عراقچی عضو تیم مذاکره کننده هسته‌ای هم موافقت طرف غربی با کنار گذاشته شدن شش قطعنامه لازم الاجرا و تحت فصل هفت علیه ایران در شورای امنیت سازمان را اقدامی «بی‌سابقه» خواند و گفت این پیروزی حاصل 10 سال نبرد همه جانبه ملت ایران است.
در بحبوحه ماراتن دوطرف برای اعلام پیروزی زودهنگام برای توافقی که باید تا 10 تیرماه 1393 به دست بیاید، کارشناسان می‌گویند که بررسی بیانیه مشترک ایران و 1+5 در کنار بیانیه تفسیری که وزارت خارجه امریکا منتشر کرد و همچنین موضع‌گیری مقام‌های ایرانی، نشان دهنده وجود بخش‌هایی خاکستری است که سرنوشت آنها هنوز نهایی نشده است. کلیدی‌ترین بخشی که از ساعات اولیه صدور بیانیه لوزان موجب اختلاف شده، تفسیر متفاوتی است که ایران و امریکا از نحوه برداشته شدن تحریم‌ها علیه ایران ارائه کرده‌اند.
در بیانیه مشترک ظریف و موگرینی تأکید شده که اتحادیه اروپا اجرای همه تحریم‌های اقتصادی و مالی مربوط به برنامه هسته‌ای را «متوقف(Terminate) » خواهد کرد ولی در همین بیانیه تصریح شده: «ایالات متحده اجرای همه تحریم‌های اقتصادی و مالی ثانویه مربوط به برنامه هسته‌ای را همزمان با راستی‌آزمایی آژانس از اجرای تعهدات کلیدی ایران متوقف (Cease) می‌کند.» برخی ناظران تفاوت اصطلاحی «Terminate»با «Cease» را یکی از ابهامات جدی بیانیه لوزان می‌دانند که می‌تواند چالش دور بعدی مذاکرات را رقم بزند، به خصوص که جان کری وزیر امور خارجه امریکا نیز تأکید کرده که برداشته شدن تحریم‌ها به طور تدریجی خواهد بود. به نوشته یو اس‌ای تودی، اختلافات بر سر اینکه تحریم‌ها چه موقع بر اساس تعهدات ایران برداشته خواهد شد، از جمله مواردی است که ممکن است دستیابی به توافق را با خطر روبه‌رو کند.
علاوه بر این، به نوشته یو اس‌ای تودی، اینکه آیا امکان بازرسی سایت‌های نظامی ایران نیز وجود خواهد داشت یا نه، ممکن است دستیابی به توافق نهایی را به مخاطره بیندازد. اینکه ایران چگونه به سؤالات آژانس درباره سابقه فعالیت‌های هسته‌ای خود پاسخ خواهد داد، یکی از مشکلات باقی مانده است.
ائتلافی جذاب و بی‌سابقه
تحت چنین شرایطی، در حالی که روز شنبه گزارش شد که دولت اوباما یک کمپین گسترده برای متقاعد کردن اعضای کنگره درباره جزئیات بیانیه لوزان را تشکیل داده، یک ائتلاف گسترده از مخالفان توافق احتمالی ایران با 1+5 در تیرماه نیز در حال شکل‌گیری است. در یک سوی این ائتلاف، رژیم صهیونیستی قرار دارد.
بنیامین نتانیاهو نخست وزیر رژیم صهیونیستی در تازه‌ترین موضع‌گیری خود که عصر دیروز از تلویزیون اسرائیل پخش شد موضع قبلی خود را درباره توافق هسته‌ای ایران تکرار نکرد ولی گفت که با دموکرات‌ها و جمهوری‌خواهان کنگره در حال رایزنی است تا اجازه ندهند «ایران مسیری آزاد به سمت بمب(هسته‌ای) به دست بیاورد.»
به نظر می‌رسد مقام‌های اسرائیلی به جای ابراز مخالفت با اصل توافق با ایران قصد دارند در یک کمپین گسترده، بخش‌های خاکستری بیانیه لوزان را به نحوی تحلیل و تفسیر کنند که امکان شکل‌گیری یک توافق جامع طی سه ماه آینده فراهم نشود. یک مقام ارشد کابینه رژیم صهیونیستی دیروز به جروزالم‌پست گفته که تل آویو از سه ماه باقی‌مانده تا ضرب‌الاجل 30 ژوئن استفاده خواهد کرد تا علیه بسیاری از مفاد تفاهم لوزان بحث و جدل کند، به ویژه بندی که به ایران امکان می‌دهد تأسیسات هسته‌ای خود را حفظ کند.
آسوشیتدپرس نیز گزارش کرد که مقام‌های دفتر نتانیاهو سندی تنظیم کرده‌اند که مدعی است سیستم بازرسی‌ها از تأسیسات هسته‌ای ایران به اندازه‌ای که مذاکره‌کنندگان می‌گویند، دقیق نیست. یک تحلیل رسمی اسرائیل از چارچوب توافق هسته‌ای - که قدرت‌های جهان با ایران منعقد کرده‌اند - فهرستی از کاستی‌های این توافق را تنظیم کرده و در عین حال، مبنایی برای ماه‌ها لابی «بنیامین نتانیاهو» نخست وزیر اسرائیل به منظور لغو یا اصلاح این توافق، فراهم ساخته است.
این رویکرد رژیم صهیونیستی به اندازه‌ای برای عربستان و متحدان عرب آن جذاب خواهد بود که طی سه ماه از طریق ورود به یک کمپین گسترده علیه بخش‌های خاکستری بیانیه لوزان، دست به خرابکاری بزنند. شاید چنین ائتلافی بین ریاض و تل‌آویو که از نفوذ منطقه‌ای ایران از باب المندب تا بغداد و از آنجا تا بیروت و دمشق نگرانند، بی‌سابقه باشد./907/د101/ح
منبع : روزنامه جوان