دعای ابو حمزه ثمالی مجال گفتگوی دوسویه بنده و آفریدگار است
به گزارش خبرگزاری رسا، کنگره شعر مواهب با موضوع دعای ابو حمزه ثمالی هم‌زمان با ماه مبارک رمضان توسط حوزه هنری قم فراخوان شد، درباره این کنگره، گفتگویی با محمد حسین آقابابایی معاون فرهنگی حوزه هنری قم و دبیر این کنگره داشته‌ایم که در ادامه می‌خوانید؛
چرا موضوع ادعیه برای این کنگره انتخاب شد؟
دعا فقط برای خواندن و تکرار کردن نیست بلکه متون ادعیه، صحنه راز و نیاز و عشق‌ورزی بنده و معبود است. علاوه بر این، مجالی است برای شناخت خداوند و در این مکالمه دو سویه، هم شناخت حاصل می‌شود و هم انس و معرفت. هم روح انسان پالایش می‌شود و هم ایمان او تقویت می‌شود.
مفاهیم آسمانی مندرج در ادعیه، راه جلای زنگار روح آدمی را هموارتر می‌کند و در واقع، خواندن دعا، پاسخی است به درخواست حضرت حق که مشتاق گفتگو با بندگان خویش است. در قرآن مجید، آیه‌ی شریفه‌ی غافر، نشانه 60 می‌خوانیم که « ادْعُونِي أَسْتَجِبْ لَكُمْ »، بخوانید مرا تا اجابت کنم شما را. حقیقت امر این است که ما باید خدا را بخوانیم و با او نیایش کنیم تا او نیز پاسخ ما را بدهد. اما بسیاری از بزرگان بر این باورند که دعاخواندن و یارب گفتن ما، پاسخی است به لبیک‌های حضرت حق. به قول مولانا: زیر هر یارب تو، لبیک‌هاست. در پایان همین آیه اشاره می‌کند که « كساني كه از عبادت من تكبر ميورزند به زودي با ذلت وارد دوزخ ميشوند. » پس خواندن قرآن و دعا فی‌نفسه برکاتی برای خواننده نیز به دنبال دارد.
همچنین سال‌های بسیاری در فرمایشات مقام معظم رهبری به صورت مداوم توجه به مضامین ادعیه مورد تاکید قرار گرفته‌است. ایشان طی سخنانی در سال 79 فرموده‌اند: «هيچ دعايی بی استجابت نيست. استجابت به معنای اين نيست كه خواسته انسان حتما برآورده شود. استجابت، توجه و التفات خداست؛ ولو آن خواسته‌ای كه داريم تحقق هم پيدا نكند؛ اما همين « يا الله » شما بی گمان لبيكی به دنبال خواهد داشت. از سوی دیگر، همواره شاعران را به بهره‌گیری از متون فاخر معرفتی و مفاهیم عالی مندرج در این مناجات‌ها توصیه نموده‌اند.
بر همین اساس، از ابتدای خرداد ماه سال جاری، برنامه‌ریزی‌های لازم برای برگزاری این کنگره شعر با موضوع نیایش و با بهره‌گیری از مضامین دعای ابو حمزه ثمالی آغاز شد.
دلیل انتخاب دعای ابو حمزه ثمالی برای کنگره چه بود؟
نخست اینکه این دعا از جمله مناجاتی است که از زبان امام سجاد علیه السلام روایت شده و به دست ما رسیده‌است. زبان به کار رفته در این مناجات از جمله والاترین و شیواترین سبک‌های نگارش نثر بوده و معانی آن نیز از مهرمندانه‌ترین و عارفانه‌ترین مضامین بهره‌مند است. یعنی در دو عرصه لفظ و معنا، از جمله برتریندعاهای توصیه شده‌است که رواج خواندن این دعا در سحرهای ماه مبارک رمضان عمومیت بیشتری دارد.
دیگر آنکه این دعا که از معصوم روایت شده‌است، هم دعاست و هم تعلیم. دعا برای شناخت بهتر و بیشتر خداوند کریم و در پرتو این شناخت، آموختن چگونگی سخن گفتن با او. در این دعا می آموزیم که او را به خود او بشناسیم. بِكَ عَرَفْتُكَ وَ أَنْتَ دَلَلْتَنِي عَلَيْكَ.
دعای ابو حمزه ثمال چه موضوعات و سرفصل‌هایی دارد که بتواند مورد توجه شاعران قرار گیرد؟
مضامین دعای ابوحمزه، هم در بردارنده تضرع به درگاه الهی است و هم القاءکننده‌ی اندیشه بندگی و یادآورنده مرگ و عوالم پس از آن. در این دعا هم خواستن حوائج مادی و دنیایی مطرح می‌شود و هم اندیشه‌های بلند عرفانی و آسمانی. لطافت معنا و لفظ که در قالب مناجات، متجلی شده راه ارتباط معنادار مخلوق و خالق را تبیین می‌کند. گفته‌اند آنکه در پی دینار، خداوند را با تضرع و انابه می‌خواند، سرانجام به جرعه‌ای از دیدار خواهد رسید. فرازهای مختلف این دعا مشحون از محبت و معرفتی است که خداوند در دل بندگان خود به ودیعه گذاشته است. این دعا مجال گفتگوی دوسویه بنده و آفریدگار است و خواندنش فرصتی است که غبار از دل‌های افسرده، بزداید و مهر و لطف الهی، در قلب مناجات‌کنندگان جا بگیرد./998/د103/ی
منبع: حوزه هنری قم