شهید صدر آفاق برون‌حوزه‌ای را کشف و به روی حوزه باز کرد
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، آیت الله علیرضا اعرافی، مدیر حوزه های علمیه سراسر کشور، امروز در همایش بزرگداشت آیت‌الله شهید سید محمد باقر صدر و خواهر شهیدش بنت‌الهدی صدر با عنوان «راه صدر» با همت مرکز پژوهشی پژوهشگاه تخصصی شهید صدر در سالن همایش‌های قدس مجتمع آموزش عالی امام خمینی(ره) برگزار شد، یاد و خاطره شهید آیت الله صدر را گرامی داشت و گفت: بنده از ۱۴ سالگی محو در شهید صدر هستم و یکی از مظلومیت‌های شهید صدر را این می‌دانم که افکار این شهید از سوی شاگردان ایشان تداوم پیدا نکرد و با خود ایشان دفن شد و من سراغ ندارم که کسی توانسته باشد افکار شهید صدر را به درستی عمق بخشیده باشد و البته حوزه‌های علمیه نیز در این زمینه کوتاهی کرده‌اند.
وی ابراز داشت: محقق و صاحب نظر فراوان داریم و کسانی هستند که نظرات جدیدی در عرصه‌هایی ابراز کرده باشند، اما کاری که شهید صدر انجام داد این بود که مرزهای دانش را توسعه داد.
مدیر حوزه های علمیه خاطرنشان ساخت: توسعه مرزهای دانش که با تحول در روش‌شناسی رخ می‌دهد، گاهی از سوی جمعی و به شکل آرام رقم می‌خورد؛ اما گاهی این انقلاب و تحول تنها از سوی یک شخصیت رخ می‌دهد که این کار توسط شهید آیت الله محمد باقر صدر انجام شد.
عضو شورای عالی حوزه‌های علمیه با بیان این مطلب که رشد علم و دانش سه گونه است، تصریح کرد: «رشد متعارف کمی و کیفی یک علم با درجات گوناگون»، «تحول، انقلاب و توسعه مرزهای یک دانش که در گذر زمانی بلند اتفاق می‌افتد» و «تحول و انقلاب در مرزهای دانش از سوی یک شخصیت» سه نوع رشد علم و دانش است.
امام جمعه قم بیان داشت: ما هر سه گونه رشد علم و دانش، را تجربه کرده‌ایم اما در نوع سوم کمتر شخصیتی را داشته‌ایم؛ چراکه نوع سوم نیازمند نوعی برجستگی و نبوغ است.
آیت‌الله اعرافی اظهار داشت: شهید صدر از تحول‌آفرینان در گروه سوم بوده و از نوابغی است که هم ضریب هوشی بالا و هم هوش عاطفی و هیجانی عالی و هم جامعیت و شمول بالایی خاصی داشته است.
وی در ادامه به شماری از نوآوری‌های پارادایمی شهید صدر اشاره کرد و ابراز داشت: یکی از نمونه‌های این تحول علمی از سوی شهید صدر «الأسس المنطقية للإستقرا» است که ایشان در آن در میانه منطق ارسطویی و منطق استقرایی جدید نه‌تنها نظریه‌ای جدید در منطق آفریده بلکه به این نظریه اعتبار فقهی نیز داده است که این یک تحول در روش‌شناسی است.
وی به نوآوری دیگر شهید صدر یعنی «نظام‌سازی» پرداخت و با اشاره به اینکه بحث نظام‌سازی از مباحث بسیار مهم ایشان است که متأسفانه به شکل درخوری به آن پرداخته نشده و کسی پس از ایشان مطلب جدیدی در این عرصه نیاورده است، گفت: مسأله نظام‌سازی شهید صدر در کتاب «اقتصادنا» منعکس شده است و اقتصادنا در واقع الگویی است که در آن شهید صدر نظام‌سازی را که یک نظریه کلان منهجی و روش‌شناختی است پیاده کرده‌اند و باید این الگو را در عرصه‌های دیگر نیز بازسازی کرد.
مدیر حوزه‌های علمیه نظریه شهید صدر در تفسیر موضوعی و نیز نظام فلسفی خاص مطرح شده در فلسفتنا را که با حکمت متعالیه تفاوت‌هایی دارد و دارای عناصر ویژه‌ای است، از دیگر نوآوری‌های شهید صدر در عرصه متدولوژی برشمرد و خاطرنشان ساخت: اگر از این سطح نوآوری در عرصه روش‌شناسی و تحول پارادایمی در دانش بگذریم ایشان نوآوری‌های فراوانی در سطوح دیگر دارد که از جمله می‌توان نظریه حق‌الطاعة و منطقة الفراغ و مانند آن را نام برد.
عضو شورای عالی حوزه‌های علمیه تصریح کرد: یکی دیگر از ویژگی‌های مهم شهید صدر این است که ایشان فضا و جو حاکم بر حوزه وقت نجف را سقف شکافت. اگرچه حوزه نجف، حوزه‌ای سیاسی، اجتماعی و خاستگاه نهضت‌های مهم بوده است، اما در دوره انزوای این حوزه شهید صدر حصارها را شکست و وارد عرصه‌های ارتباطی جدید و رهبری‌های اجتماعی نویی شد که این اقدام در آن زمان حرکت در خلاف مسیر آب بوده است.
رییس المصطفی ابراز داشت: شهید صدر در الگوی تعاملی مرجعیت و جامعه و مسائل سیاسی و اجتماعی نیز مبتکر است و همان‌طور که در دانش نابغه‌ای نوآور و گسترش‌‌دهنده مرز دانش است در الگوی تعاملی مرجعیت و نهادها و عرصه‌های اجتماعی نیز نابغه است. وی افزود: شهید صدر آفاق برون‌حوزه‌ای را کشف و به روی حوزه باز کرد؛ البته امام راحل فعالیتی عظیم‌تر از شهید صدر را در این موضوع در حوزه علمیه قم انجام دادند.
وی ابراز داشت: از ویژگی‌های بسیار مهم شهید صدر این است که او یک انسان مجاهد و اخلاقی و ازخودگذشته بود و این چیزی است که ما امروز در حوزه به آن احتیاج داریم.
آیت‌الله اعرافی با اشاره به اینکه بعد اخلاقی و انقلابی شخصیت شهید صدر، بی‌نظیر است افزود: با اینکه صدام به ایشان وعده‌های مهمی داد و از طرفی نیز ایشان را به اعدام تهدید کرد، ایشان از حمایت از امام راحل و انقلاب اسلامی ایران دست برنداشت و در پاسخ کسی که پیام اعدام را برای او آورده بود، عبایش را روی دوش انداخت و گفت: من برای اعدام آماده‌ام.
وی در پایان خاطرنشان ساخت: اینکه کسی تا پیش از ۵٠ سالگی در تراز ایجاد انقلاب علمی و در جایگاه مرجعیتی باشد، و آن‌گاه تمام وجود خود را قربانی یک حرکت الهی بکند، بزرگ‌ترین درسی است که ما باید از ایشان بگیریم.
شایان ذکر است دومین همایش بزرگداشت استاد شهید آیت‌الله سید محمدباقر صدر و خواهرش بنت‌الهدی در روز یکشنبه 3 اردیبهشت، ساعت ۱۶ الی ۲۰ و به همت پژوهشگاه تخصصی شهید صدر و مؤسسه فرهنگی شهدای هفتم تیر (سرچشمه) و با سخنرانی آیت‌الله عباس کعبی (عضو مجلس خبرگان رهبری)، استاد حسن رحیم‌پور ازغدی (عضور شورای عالی انقلاب فرهنگی) و دکتر ژولین پلیسیه (اقتصاددان و مترجم آثار شهید صدر به زبان فرانسوی) و در محل و در سالن همایش‌های مؤسسه شهدای انقلاب اسلامی واقع در: میدان بهارستان، نرسیده به چهارراه سرچشمه، کوچه شهید صیرفی پور برگزار خواهد شد./878/پ۲۰۲/ج