فرهنگ کتاب خوانی؛ آسیب ها و راهکارها

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا در خرم آباد، کتاب گنجینه ای از لغات بوده و انس گرفتن به کتاب عاملی مهم برای ترویج فرهنگ مطالعه و کتابخوانی است.

امروزه سؤالهای زیادی در ذهن ما به وجود می آید که چرا فرهنگ مطالعه و کتابخوانی در جامعه کمرنگ شده است؟ چرا با وجود کتب فراوان در زمینه های مختلف علمی، دینی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی برخی از نبود کتب مورد علاقه سخن می گویند؟ چرا هدیه دادن کتاب به جوانان و دانش آموزان همچون گذشته موجب شادی این قشر نمی شود؟ چرا خانواده ها و اقشار مختلف جامعه با فرهنگ کتابخوانی بیگانه اند؟ چرا جوانان، دانش آموزان و کودکان امروز از کتاب خواندن در گریزند و هزاران چرای دیگر...

مگر نه اینکه کتاب یار مهربان است؟! پس چرا این کتاب بی زبان با اینکه گنجینه ای از سخنان مفید و آموزنده است در جامعه و خانواده ها غریبه است، مگر جز این است که کتاب منبعی غنی و ارزشمند برای عموم مردم است پس چرا برخی و یا شاید بهتر است بگوییم بیشتر افراد از آن غافل هستند!!

کتاب مقوله بسیار مهمی است و خو گرفتن با کتاب ضرورتی انکار ناپذیر است، امروزه شاید با گسترش فضای مجازی و شبکه های اجتماعی فرهنگ کتابخوانی به فراموشی سپرده شده و شاهد کمرنگ شدن مطالعه در جامعه هستیم ولی به جرأت می توان گفت که جای کتاب را هیچ چیزی نمی تواند بگیرد.

امروزه خیلی از اقشار جامعه و مردم کتاب را یک ضرورت نمی دانند و با آن بیگانه اند، برای جلوگیری از به فراموشی سپرده شدن فرهنگ مطالعه و کتابخوانی باید این مهم را ترویج داد و به عنوان یک ارزش نهادینه ساخت.

کتاب حافظه بشریت است

به گفته صادق طباطبایی کتاب حافظه بشریت است، درست است که ترویج کتاب و کتابخوانی وظیفه و رسالت اصلی دست اندرکاران فرهنگ و دانش است ولی این رسالتی خطیر بر دوش آحاد جامعه از جمله نهاد خانواده نیز می تواند باشد، نباید از نقش والدین در نهادینه سازی این ارزش فرهنگی غافل شد.

این همه ما سخن از ارزش کتاب، فراگیری علم و دانش و راهکارهای تقویت فرهنگ مطالعه سخن می گوییم ولی آیا در جامعه به دور از این شعارها و موعظه ها گامهایی نیز در جهت نهادینه سازی این مهم برداشته می شود و یا همه چیز در حد  شعار باقی می ماند، این سؤال ذهن ها درگیر خود کرده است که پند و موعظه ها تا چه حد می تواند در نهادینه سازی فرهنگ مطالعه و کتابخوانی نقش داشته باشد و نسل جوان که گویی با ارزشهای کتابخوانی بیگانه هستند آیا به پند و موعظه ها و راهکارهای انس با قرآن اهمیت می دهند یا نه؟!

برخی می گویند وجود روابط پیچیده اجتماعی و مشکلات روزمره در کنار گستردگی شبکه های اجتماعی و ماهواره ای از راه هایی است که توان مطالعه را حتی برای علاقه مندان به کتاب کاهش داده است، ولی به نظر می رسد گسترش شبکه های اجتماعی و وجود این مشکلات نمی تواند بهانه ای باشد برای شانه خالی کردن در انجام مسؤولیتها و رسالتها.

باید با بهره گیری از همه راه های تبلیغی، تشویقی و برگزاری مسابقات کتابخوانی منطقه ای، استانی و سراسری در راستای فراگیر شدن کتابخوانی گام برداشت تا این فرهنگ را حفظ و قدرت دفاعی آنان را در برابر هجمه های فرهنگی و تهاجم فرهنگی غرب تقویت کرد، با استفاده از روشهای مختلف باید ذوق و شوق نسل جوان را به سمت مطالعه و کتابخوانی هدایت کرد.

کتابخوانی لازمه حفظ سلامت جامعه است

کتابخوانی از نیازهای جامعه اساسی جامعه است، ارتقای اخلاق و حفظ سلامت روح انسان و حیات جامعه در گرو تقویت و ترویج این فرهنگ است، والدین باید فرهنگ مطالعه را به کانون خانواده وارد کنند تا پایه و اساس کتابخوانی شکل بگیرد و این مهم در جامعه تقویت شود، با اختصاص دادن قفسه ای کوچک از کتب در خانه و در دسترس گذاشتن کتب ویژه کودکان و نوجوانان می توان گامی در جهت نهادینه سازی مطالعه برداشته شود چراکه وضعیت کتاب و کتابخوانی ما تأثیر بسیاری بر رفتار نوجوانان و جوانان می گذارد.

در ادامه می توان به نقش نظام آموزش در گسترش مطالعه و کتابخوانی اشاره کرد که نقشی بسیار مهم و سرنوشت ساز است، نباید از این مهم غافل شد که مطالعه کردن را باید به فرزندان خود بیاموزیم و این ارزش را به عنوان یک عادت در زندگی نسل جوان نهادینه سازیم.

کتابخوانی، از راههای شناخت الگوها و الگوپذیری نوجوانان است

زمانی که فرزندان ما در کنار کتب درسی، کتابهای غیردرسی را نیز مطالعه می کنند سطح فکر و اندیشه های آنان وسیع می شود و قدرت فراگیری دروس در ذهن آنان بیشتر می شود و با الگوگیری از بزرگان شخصیت و رفتار خود را تشکیل می دهند و مطالعه زندگینامه بزرگان و مشاهیر می تواند الگوهای برجسته اخلاقی برای این نسل باشد.

با توجه به اینکه سرانه مطالعه در ایران بسیار پایین است، نباید از این غافل شد که بی توجهی در راستای نهادینه سازی کتابخوانی و مطالعه موجب پایین آمدن سطح مطالعه بین جوانان و نوجوانان می شود.

توسعه فرهنگ مطالعه بستر رشد فرهنگ عمومی جامعه است

کتاب و کتابخوانی مایه حیات جامعه بوده و ترویج این ارزش بستر ساز رشد فرهنگ عمومی است، برای رشد فرهنگی جامعه کتابخوانی باید به عنوان یک ارزش نهادینه شود و کتاب و کتابخانه های عمومی ابزارهای اثرگذار در این زمینه هستند.

به گفته رهبر معظم انقلاب برای نهادینه سازی کتابخوانی این مهم باید به عنوان یک سیره و سنت بین مردم ترویج یابد تا آحاد مردم به ویژه جوانان به کتابخوانی روی بیاورند و به فرزندان خود نیز بیاموزند.

نسل جوان آینده سازان ایران اسلامی هستند و به عنوان سرمایه های ارزشمند باید زمینه رشد و پویایی این قشر را فراهم کرد تا بتوانند در آینده کشور ایفای نقش کنند و در پیشبرد اهداف نظام فعالیت مؤثری داشته باشند، بنا براین ارتقای سطح علمی و اخلاقی این جوانان باید بیشتر مورد توجه متولیان امر و خانواده ها قرار گیرد.

امروز دشمنان نظام و انقلاب در تلاش هستند که با استفاده از روشهای گوناگون و با صرف هزینه نسل جوان و نوجوان ما را از مسیر اصلی منحرف کنند و ارزشها را بین این قشر کمرنگ سازند، نهادهای فرهنگی و اجرایی جامعه موظف هستند که با برنامه ریزی منسجم و مدون جلوی هجمه های دشمن را گرفته و با تبیین ارزشها مانع تحقق اهداف شوم  دشمن در عرصه جنگ نرم شوند.

کتاب ابرازی برای مقابله با هجمه های فرهنگی دشمنان

با اشاره به اثرگذاری کتاب و کتابخوانی بر روحیه، افکار، رفتار و تصمیم گیری جوانان در عرصه های گوناگون باید گفت که کتاب ابزاری برای مقابله با هجمه های فرهنگی دشمنان است، با ترویج آن می توان سلامت فکری و روحی نسل نو را حفظ کرد.

بخشها و نهادهای فرهنگی این همه دغدغه فرهنگ دارند و از راه های مقابله با توطئه های فرهنگی سخن می گویند برنامه های متفاوت فرهنگی برای جوانان در نظر می گیرند، هزینه فرهنگی را در دستور کار قرار می دهند با وجود این اقدامات باید توجه بیشتری به این عرصه شود تا دغدغه ها و مشکلات فرهنگی کاهش یابد.

برای کاهش دغدغه ها و مشکلات فرهنگی و نهادینه ساختن ارزشها که راه مقابله با آسیبهای اجتماعی است، باید از فرهنگ کتاب و کتابخوانی حمایت بیشتری صورت گیرد.

نتیجه:

با رونق بخشیدن به کتابخانه های خانگی و عمومی، در دسترس قرار دادن کتب مورد نیاز و علاقه نسل جوان و نوجوان و تبیین ارزشها در کانون خانواده ها و جامعه می توان در گسترش فرهنگ مطالعه و ارتقا سطح آگاهی آحاد جامعه به ویژه جوانان نقش آفرین شد، ترویج کتابخوانی در خنثی سازی هجمه های فرهنگی دشمن بسیار مؤثر بوده و ارتقای سطح آگاهی مردم و جوانان موجب کاهش آسیبهای اجتماعی و ارتقای اخلاق در جامعه می شود./۹۴۵۹/۷۰۴/ب۱