انتخابات عقدی جدید در نظام اسلامی است
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، حجت الاسلام والمسلمین سیدمحمود مدنی بجستانی، مدیر حوزه علمیه خواهران جامعه الزهرا(س) در جلسه درس اخلاق اساتید این مرکز حوزوی، ضمن عرض تبریک به مناسبت اعیاد شعبانیه، گفت: انتخابات وظیفه ای مهم برای مردم است و مبحث انتخابات و رأی دادن زیربنایی دارد و ما نمی توانیم از مبحث مبنایی عبور کنیم و باید مبنا را به صورت دقیق مشخص کنیم.
مدیر جامعه‌الزهرا(س) با طرح این سؤال که حاکمیت از آن کیست؟ افزود: در یک تقسیم بندی کلی، سه نظریه برای حاکمیت وجود دارد که یک نظریه این است که حکومت و حاکمیت از آن خداوندی است که ما را آفریده و چون خالق ما است، مالک ما هم هست، بنابراین حق تدبیر و اداره و حاکمیت ما را دارد.
حجت الاسلام والمسلمین مدنی تصریح کرد: در دنیا، همه مالکیت‌ها مجازی و اعتباری است و مالکیت حقیقی نداریم؛ اینکه این دستگاه به شخصی تعلق دارد، رابطه اعتباری ایجاد شده است که در یک نظام حقوقی می‌تواند به فرد دیگری منتقل شود و در نظام حقوقی مشابه به افراد دیگر منتقل شود.
وی به انواع توحید ذاتی، صفاتی، عبادی و افعالی اشاره کرد، گفت: توحید در حاکمیت نیز یکی دیگر از اقسام توحید است که در این نوع توحید، حاکمیت از آن خداوند متعال است.
مدیر جامعه الزهرا به تفکر دوم در حاکمیت اشاره کرد، افزود: تفکر دوم که لائیک‌ها قائل به این تفکر هستند، این است که حاکمیت از آن مردم است؛ یعنی مبنا و منشای حاکمیت، مردم هستند و خداوند ارتباطی به دنیا و نظامات مردم ندارد.
حجت الاسلام والمسلمین مدنی تصریح کرد: این نوع جریان فکری که در قرن نوزدهم، بعد از انقلاب صنعتی رخ داد، توسط افرادی چون دیدرو، ژان ژاک روسو و ولتر پایه گذاری شد که معتقد بودند خدا، دین و روحانیت مربوط به دنیا نیستند و حق دخالت در امور دنیا را ندارند، اینها باید به کلیسا‌ها برگردند؛ دنیا مال مردم است، بنابراین مردم باید خودشان تصمیم بگیرند.
لائیک‌ها و سکولارها با یکدیگر متفاوت هستند
وی با بیان اینکه لائیک‌ها و سکولارها با یکدیگر متفاوت هستند، اظهار کرد: در جامعه، انسان‌های خداباوری هستند که ممکن است لائیک باشند؛ سکولاریسم یک بحث عقیدتی است، و لائیسم، بحث نظام سیاسی است که میان مسائل دینی و مسائل سیاسی و حکومتی و حاکمیتی قائل به تفکیک هستند.
وی تصریح کرد: در اوایل انقلاب اسلامی، افراد نمازخوانی حضور داشتند که مصدر امور شدند و بعد از سوی امام خمینی (ره) حذف شدند، اما تفکر لائیک داشتند و معتقد بودند که دین را نباید در کار مردم دخالت داد و کار مردم را باید به مردم واگذار کرد؛ امروز هم افرادی هستند که به صورت آشکار و یا پنهان به این موضوع اعتقاد دارند.
ما در حاکمیت معتقد به منشأ الهی هستیم
مدیر جامعه‌الزهرا(س) به سومین نظریه حاکمیت اشاره کردند و افزودند: گروه سوم در تاریخ بشری بوده اند که منشأ حکومت را مسائل غلطی همچون وراثت، غلبه و یا قرعه می‌دانند؛ اما امروز این دیدگاه‌ها و اندیشه‌ها منسوخ شده است.
حجت الاسلام والمسلمین مدنی تصریح کردند: ما در حاکمیت معتقد به منشأ الهی هستیم و هر مسلمانی اعتقاد دارد که خداوند خالق، مالک و مدبر ما است و در این که حق حاکمیت، متعلق به خداوند متعال است، جبهه ای می‌شود که یک طرف آن تا مرز لائیسم می‌آید و از طرف دیگر، تفکر حاکمیت صددرصدی انتصابی الهی است.
وی ادادمه داد: در میان کسانی که معتقد به حاکمیت خداوند هستند، یک طرف معتقد هستند که خداوند حاکم است اما حاکمیت را به مردم واگذار کرده است؛ در مقابل، طرف دیگر می‌گویند که حاکمیت از آن خداوند است و خداوند حاکمیت را به پیامبر و ائمه اطهار(علیهم‌السلام) تفویض کرده و ائمه اطهار(ع) به نواب خاص و بعد به نواب عام تفویض کردند و در این میان، مردم در برخی اندیشه‌ها در حد هیچ‌کاره بودن تنزل پیدا می‌کند.
نظریه‌های تفویض حاکمیت در برخی اندیشه‌ها
مدیر جامعه‌الزهرا(س) افزود: درجه تفویض حاکمیت در برخی اندیشه‌ها در حد مالکیت و مملوکیت تسری پیدا می‌کند و برخی اندیشه‌ها معتقد هستند که اکثریت مردم هیچ تأثیری ندارند؛ اما برای این که نشان دهند دموکراسی وجود دارد، انتخابات به صورت ظاهری و صرفا تعارف انجام می‌شود و رأی مردم تأثیری ندارد.
حجت الاسلام مدنی افزود: در مقابل این تفکر، تعبیر برخی متفکرین معاصر این است که خداوند ما را مالک بسیاری وسائل قرار داده است و جامعه ملک مشاع است که هیچ کس بدون نظر همه حق تصرف ندارد.
وی با اشاره به این سؤال که آنهایی که قائل به این هستند که حاکمیت از آن خداوند است و به مردم واگذار کرده است، زمان معصومین(ع) را چگونه تبیین می‌کنند، گفت: در این رابطه دو دسته متفکر داریم که عده ای مدعی هستند که در زمان معصومین(ع) هم حکومت وابسته به رأی مردم است و اگر مردم رأی ندهند، حاکم نیستند و بر مردم ولایت نداردند؛ اما عده ای می‌گویند که معصومین(ع) استثنا هستند، چون در آنها لغزش و خطا نیست، بنابراین آن مقطع استثنایی است و در عصر عصمت، حاکمیت به معصومین(ع) تعلق دارد.
مدیر جامعه‌الزهرا(س) افزود: در اینجا نظریه‌ای بینابینی وجود دارد که حاکمیت از آن خداوند است و خداوند متعال این حاکم را نصب کرده است، اما اگر حاکمیت و حکومت بخواهد فعلیت پیدا کند، مردم باید در کنار آن باشند در این حالت، دو نظریه وجود دارد، یک نظریه می‌گوید که رأی مردم کاشف است و دیگر این که رأی مردم مشروعیت بخش است.
حجت‌الاسلام والمسلمین مدنی تصریح کرد: نظر دوم می‌گوید که نظر و رأی مردم مشروعیت بخش است یعنی مشروعیت حاکم، یک بخش را از خداوند و بخشی را از مردم می‌گیرد؛ در این جا این سوال مطرح می‌شود که چگونه مشروعیت به مردم وابسته می‌شود و یا این که چگونه مشروعیت حاکمیت از مردم گرفته می‌شود.
انتخابات، عقدی جدید در نظام اسلامی است
مدیر جامعه‌الزهرا(س) در ادامه به نظریه وکالت اشاره و عنوان کرد: در این نظریه، منتخبین در بحث انتخابات ریاست جمهوری، مجلس و شوراها، وکیل و وکلای مردم هستند؛ اما در این نظریه اشکالاتی وجود دارد از جمله اینکه وکالت عقد جایز است و در خصوص موکل اثر دارد، نه در رابطه با آنهایی که توکیل نکردند.
وی در ادامه به نظریه سومی اشاره کرد که آن کارگزاری مسؤولان برای ولی فقیه است که تعیین آنها با رأی مردم است؛ برخی این موارد را از قبیل عرافت و نقابت در صدر اسلام دانسته اند و نظریه دیگر، مستحدثه بودن این شکل و شیوه حکومت است./968/ ۲۰۱/ص